• Nowelizacja ma na celu ujednolicenie przepisów dotyczących zawodów prawniczych zajmujących się ochroną własności intelektualnej.
  • Projekt ustawy zakłada zwiększenie kompetencji samorządu rzeczników patentowych, ograniczenie roli Prezesa Urzędu Patentowego w nadzorze nad samorządem oraz uzupełnienie organów samorządowych o funkcję dziekanów.
  • Proponowane zmiany obejmują także reformę egzaminów dla aplikantów rzecznikowskich, nowe zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz przepisy dotyczące ochrony danych osobowych i warunków pracy rzeczników patentowych.

Cele i rozwiązania planowane w projektowanej ustawie

Nowelizacja ustawy z 11.4.2001 r. o rzecznikach patentowych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 749; dalej: RzeczPatentU) wynika z konieczności dostosowania jej przepisów do zmian, jakie zostały dokonane w innych aktach prawnych, takich jak ustawa z 30.6.2000 r. – Prawo własności przemysłowej (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1170), dokonanych nowelizacją z 16.10.2019 r., wskutek których nastąpiło rozszerzenie kompetencji adwokatów i radców prawnych o reprezentowanie stron w postępowaniu przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie znaków towarowych, wzorów przemysłowych i oznaczeń geograficznych.

Jednocześnie ustawa z 13.2.2020 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 288) umożliwiła rzecznikom patentowym występowanie w sprawach związanych z ochroną nie tylko własności przemysłowej, ale wszystkich praw dotyczących własności intelektualnej, przy czym jednocześnie ta sama ustawa zdefiniowała co należy rozumieć przez sprawy należące do zakresu spraw własności intelektualnej.

Opisane zmiany ujednoliciły pozycję i kompetencje rzeczników patentowych, adwokatów i radców prawnych w kontekście występowania w sprawach dotyczących własności intelektualnej. Dostrzeżono więc konieczność dokonania ujednolicenia regulacji dotyczących wykonywania tych zawodów oraz zapewnienia spójności przepisów dotyczących wykonywania zawodu rzecznika patentowego i działalności samorządu rzeczników patentowych z rozwiązaniami przyjętymi w tym zakresie dla adwokatów i radców prawnych.

Szczegółowe rozwiązania proponowane w projekcie

Zwiększenie kompetencji samorządu rzeczników patentowych

Projekt przewiduje zbliżenie zakresu kompetencji samorządu rzeczników patentowych do zakresu działania innych samorządów tj. radców prawnych czy adwokatów. Ma to nastąpić w szczególności przez powierzenie prowadzenia listy rzeczników patentowych Prezesowi Polskiej Izby Rzeczników Patentowych, przy czym utrzymany zostanie pewien zakres kompetencji nadzorczych Prezesa Urzędu Patentowego.

Wśród głównych uprawnień zwiększających samodzielność samorządu wymieniono:

  • przejęcie prowadzenia listy rzeczników patentowych, a co za tym idzie publikowanie listy w BIP na stronie podmiotowej Polskiej Izby Rzeczników Patentowych;
  • wydawanie decyzji o wpisach i skreśleniach z listy;
  • wydawanie legitymacji;
  • ustalenie w drodze uchwały wysokości opłaty za wpis i zmianę na liście.

Projekt ustawy przewiduje także uszczegółowienie zasad udostępniania przez rzeczników patentowych informacji o charakterze reklamowym.

Sektor publiczny – Sprawdź aktualną listę szkoleń Sprawdź

Rola Prezesa Urzędu Patentowego w sprawowaniu nadzoru nad samorządem rzeczników patentowych

Jak wynika z projektu nowelizacji RzeczPatentU, w kompetencji Prezesa Urzędu pozostanie w szczególności:

  • wydawanie opinii w sprawie rozporządzenia dotyczącego wysokości stawek minimalnych opłat za czynności rzeczników patentowych;
  • prawo złożenia wniosku do Rzecznika Dyscyplinarnego o wszczęcie postępowania wyjaśniającego wobec rzecznika patentowego, wniesienia sprzeciwu wobec umorzenia takiego postępowania oraz występowania w postępowaniu na prawach strony;
  • prawo żądania informacji o wynikach postępowania dyscyplinarnego oraz prawomocnych orzeczeniach sądów dyscyplinarnych, wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego od orzeczeń Odwoławczego Sądu Dyscyplinarnego;
  • publikowanie w Wiadomościach Urzędu Patentowego oraz udostępnianie w BIP na stronie podmiotowej Urzędu Patentowego informacji o możliwości składania wniosków o wpis na listę aplikantów rzecznikowskich;
  • wyznaczanie 3 ekspertów Urzędu do zasiadania w zespołach egzaminacyjnych i odwoławczych zespołach egzaminacyjnych przy przeprowadzaniu egzaminu konkursowego i kwalifikacyjnego.

Uzupełnienie listy organów samorządu rzeczników patentowych o dziekanów

W celu usprawnienia funkcjonowania samorządu, projekt nowelizacji RzeczPatentU przewiduje wprowadzenie dziekanów jako nowych organów w strukturze Polskiej Izby Rzeczników Patentowych. Dziekani będą odpowiedzialni za koordynację działań na poziomie regionalnym oraz reprezentowanie interesów członków samorządu.

Zapewnienie spójności przepisów regulujących zawody prawnicze w obszarze własności intelektualnej

Projekt nowelizacji RzeczPatentU dąży do zapewnienia maksymalnej spójności przepisów regulujących wykonywanie wszystkich zawodów prawniczych, których przedstawiciele mają prawo występować w sprawach dotyczących własności intelektualnej. W związku z tym wiele rozwiązań wprowadzanych w projektowanej ustawie opiera się na przepisach zawartych w ustawie z 26.5.1982 r. – Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1564) oraz w ustawie z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 499), przy jednoczesnym zachowaniu odrębności wynikających ze specyfiki zawodu rzecznika patentowego.

Projektowane przepisy doprecyzowują zasady dotyczące czasowej lub trwałej utraty zdolności do wykonywania czynności zawodowych, wprowadzając mechanizmy takie jak tymczasowe zastępstwo czy możliwość ustanowienia zarządcy kancelarii. Ponadto, w celu urealnienia warunków pracy rzecznika patentowego, do czasu pracy zalicza się również czas niezbędny do załatwiania spraw poza stałym miejscem wykonywania czynności zawodowych. Istotnym elementem zmian jest także dodanie przepisów regulujących ochronę danych osobowych, które dostosowują działalność rzeczników patentowych do obowiązujących standardów w zakresie ochrony prywatności i przetwarzania danych klientów.

Zmiany w zakresie egzaminów i kształcenia aplikantów

Projekt zakłada wprowadzenie modyfikacji regulacji dotyczących egzaminu konkursowego i kwalifikacyjnego, procedury odwoławczej od wyników egzaminu oraz zmiany w zakresie kształcenia aplikantów.

Jak wynika z projektowanych przepisów, Komisja Egzaminacyjna będzie działać w niezależnych zespołach egzaminacyjnych (zespół egzaminacyjny i odwoławczy zespół egzaminacyjny). Odwołanie od wyniku egzaminu będzie rozpatrywał odwoławczy zespół egzaminacyjnych.

Zaproponowano usystematyzowanie przepisów dotyczących aplikantów, poczynając od wymogów wpisu na listę aplikantów poprzez przepisy regulujące ślubowanie aplikanta, wydanie legitymacji i kwestie związane z zakresem kształcenia w ramach aplikacji.

Na gruncie projektowanych przepisów egzamin kwalifikacyjny będzie składał się z 5, a nie tak jak jest obecnie z 3 części pisemnych (proponuje się dodanie zadania związanego z napisaniem pozwu lub pisma procesowego w sprawie o naruszenie oraz zadanie z etyki).

Uregulowanie zasad odpowiedzialności dyscyplinarnej osób wykonujących zawód rzecznika patentowego

Zgodnie z projektem nowelizacji RzeczPatentU, zasady odpowiedzialności dyscyplinarnej osób wykonujących zawód rzecznika patentowego oraz postępowania dyscyplinarnego zostaną uregulowane w sposób zbliżony do rozwiązań przyjętych w przypadku samorządów adwokatów i radców prawnych.

Projekt uzupełnia zakres danych gromadzonych na liście rzeczników patentowych o numer PESEL, co będzie stanowiło dostosowanie do wymagań systemu doręczeń elektronicznych za pośrednictwem Portalu Informacyjnego Sądów Powszechnych.

Etap legislacyjny

Założenia projektu ustawy o zmianie ustawy o rzecznikach patentowych zostały opublikowane w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →