• Omawiana nowelizacja przepisów ustawy z 6.6.1997 r. Kodeks karny wykonawczy (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 53, dalej: KKW) to jedna z obszerniejszych nowelizacji przepisów tej ustawy w ostatnich latach,
  • Oprócz istotnych zmian dotyczących SDE, nowe przepisy mają zapewnić także m.in. poprawę warunków bezpieczeństwa jednostek penitencjarnych, usprawnienie procedur wykonywania kar oraz tymczasowego aresztowania, zwiększenie oddziaływania prewencji ogólnej i indywidualnej,
  • Z uwagi na szeroki zakres nowelizacji, niniejsze omówienie dotyczy jedynie przepisów dotyczących odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego (dalej: SDE).

Nowe kompetencje komisji penitencjarnej

Kompetencje do rozpoznawania spraw o zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE uzyskała także komisja penitencjarna działająca w zakładzie karnym, w którym skazany przebywa (art. 43e § 1 KKW).

Komisja penitencjarna jest kompetentna do udzielenia skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE jedynie w niektórych przypadkach wymienionych w ustawie (art. 43lla KKW – 43 llb KKW):

  • co do skazanych, wobec których orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą 4 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 ustawy z 6.6.1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1138, dalej: KK),
  • skazany rozpoczął odbywanie kary w zakładzie karnym,
  • odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary,
  • za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności,
  • skazany posiada określone miejsce stałego pobytu,
  • osoby pełnoletnie zamieszkujące wspólnie ze skazanym wyraziły zgodę, o której mowa w art. 43h 3 KKW,
  • odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie warunki techniczne, o których mowa w art. 43h § 1 KKW.

W sprawach związanych z udzieleniem skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego, o których mowa w art 43lla § 1 KKW, wyłącznie właściwa jest komisja penitencjarna. Jeżeli jednak w chwili złożenia wniosku skazany nie rozpoczął jeszcze odbywania kary, w sprawach związanych z udzieleniem zezwolenia właściwy jest sąd penitencjarny.

Do postępowania przed komisją penitencjarną odpowiednie zastosowanie znajdą przepisy dotyczące postępowania przed sądem penitencjarnym regulujące takie kwestie, jak:

  • orzekanie w przypadku braku zgody dorosłego domownika zamieszkującego wspólnie ze skazanym na wykonanie kary w SDE (art. 43la § 4 KKW),
  • zasadę orzekania na wniosek skazanego lub na wniosek jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego lub dyrektora zakładu karnego oraz treść tego wniosku (art. 43lc, art. 43ld § 1-3 KKW),
  • orzekanie na posiedzeniu w zakładzie karnym, w którym skazany przebywa oraz na którym obowiązkowy jest udział prokuratora (art. 43le KKW),
  • sprawdzanie, czy istnieje przeszkoda w postaci warunków technicznych (art. 43lf KKW),
  • obowiązek wysłuchania skazanego przed wydaniem decyzji (art. 43lg KKW),
  • treść rozstrzygnięcia (art. 43lh KKW).

Prokurator może oświadczyć, najpóźniej na posiedzeniu po ogłoszeniu decyzji o udzieleniu skazanemu zezwolenia na odbycie kary pozbawienia wolności w SDE, że sprzeciwia się udzieleniu zezwolenia. Wówczas decyzja komisji penitencjarnej staje się wykonalna z chwilą uprawomocnienia.

Komisja penitencjarna wydaje rozstrzygnięcie w drodze decyzji, w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku o udzielenie zezwolenia. Skarga przysługuje także obrońcy, skazanemu, prokuratorowi, a także sądowemu kuratorowi zawodowemu i dyrektorowi zakładu karnego, jeśli składali wniosek o udzielenie zezwolenia. Do skargi na decyzję komisji penitencjarnej odpowiednie zastosowanie znajduje przepis art. 7 KKW oraz art. 43lj ust. 2 KKW (nowy art. 43lla § 3 KKW).

Skargę na decyzję komisji penitencjarnej rozpoznaje sąd penitencjarny, który bierze pod uwagę w szczególności czy odbywaniu kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego nie stoją na przeszkodzie szczególne względy wskazujące, że w razie odbycia kary w tym systemie nie zostaną osiągnięte cele kary oraz czy za udzieleniem zezwolenia przemawiają dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności (nowy art. 43llb § 2 KKW).

Aktualne komentarze do Kodeksu karnego i Kodeksu postępowania karnego. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Zwiększenie wymiaru kary wymierzonej możliwej do wykonania w SDE

O udzielenie zezwolenia na odbycie kary w SDE przez sąd penitencjarny ubiegać będzie się mógł skazany, wobec którego orzeczono karę pozbawienia wolności nieprzekraczającą jednego roku i 6 miesięcy albo wobec skazanego orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze niższym niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy, a nie zachodzą warunki przewidziane w art. 64 § 2 KK, (art. 43la § 1 pkt 1 KKW).

W konsekwencji powyższego, o odbycie kary pozbawienia wolności w SDE wnioskować będzie mógł także skazany, któremu wymierzono dwie lub więcej niepodlegających łączeniu kar pozbawienia wolności, które skazany ma odbyć kolejno:

  • nieprzekraczających w sumie 1 roku i 6 miesięcy,
  • których suma jest niższa niż 3 lata i któremu do odbycia w zakładzie karnym pozostała część tej kary w wymiarze nie większym niż 6 miesięcy,

a żadna kara nie została orzeczona za przestępstwo popełnione w warunkach przewidzianych w art. 64 § 2 KK,

Spodziewane rezultaty nowelizacja

Zgodnie z oczekiwaniami, nowelizacja ma m.in. poszerzyć możliwość odbywania kar w SDE.

Jest to cel możliwy do osiągnięcia, ponieważ z uwagi na przyznanie kompetencji komisjom penitencjarnym w zakładach karnych, od rozpoznawania pewnej części wniosków „uwolnione” zostaną sądy penitencjarne. Zakres spraw o zezwolenie na SDE oddany pod kompetencję komisji penitencjarnej, określony przede wszystkim wymiarem wymierzonej kary pozbawienia wolności (do 4 miesięcy) może okazać się jednak zbyt niewielki, żeby realnie usprawnić i rozpowszechnić odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →