Ograniczenie obowiązków informacyjnych banku

Stan faktyczny

W „arkuszu informacyjnym produktu dla kredytów związanych z nieruchomościami mieszkalnymi” austriacki bank (dalej: BAWAG) przekazuje konsumentom informacje ogólne na temat oferowanych przez siebie umów o kredyt, zamieszczając jako reprezentatywny przykład kredytu ze zmienną roczną nominalną stopą procentową. Austriackie stowarzyszenie ochrony konsumentów wniosło powództwo o zakazanie BAWAG zamieszczenia w tym arkuszu wyłącznie przykładu umowy o kredyt o zmiennym oprocentowaniu, podczas gdy oferuje on różne rodzaje oprocentowania dla owych umów.

Sąd odsyłający powziął wątpliwości, czy wymóg przedstawienia reprezentatywnych przykładów dla każdego z rodzajów oferowanych umów o kredyt przez BAWAG wykraczałby poza to, co powinny zawierać informacje ogólne w świetle art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/17/UE z 4.2.2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniającej dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) Nr 1093/2010 (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 60, s. 34).

Stanowisko TS

W art. 13 ust. 1 dyrektywy 2014/17 wymieniono informacje ogólne dotyczące umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi, a państwa członkowskie powinny zapewnić, aby owe informacje były udostępniane przez kredytodawców konsumentom. W ramach tych informacji ogólnych art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2014/17 przewiduje, że kredytodawca powinien w szczególności przedstawić „reprezentatywny przykład całkowitej kwoty kredytu, całkowitego kosztu kredytu ponoszonego przez konsumenta, całkowitej kwoty do zapłaty przez konsumenta oraz RRSO”.

Trybunał wskazał, że treść art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2014/17 sugeruje, poprzez użycie rodzajnika nieokreślonego (w języku francuskim „un”), że od kredytodawców oczekuje się jedynie, aby w swoich informacjach ogólnych podawali konsumentom tylko jeden przykład. Zdaniem TS funkcją przedstawionego reprezentatywnego przykładu nie wydaje się być zilustrowanie różnorodności umów o kredyt oferowanych przez kredytodawcę, lecz umożliwienie konsumentom zrozumienia, w celu uzyskania ogólnej informacji, znaczenia i związku różnych pojęć dotyczących kredytu.

Co do kontekstu, w jaki wpisuje się art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2014/17, TS stwierdził, że potwierdza on tę językową wykładnię. Po pierwsze, o ile art. 13 ust. 1 lit. e) dyrektywy 2014/17 wymaga, aby „informacje ogólne” zawierały wzmiankę dotyczącą „rodzajów dostępnej stopy oprocentowania kredytu, ze wskazaniem, czy jest to stopa stała, czy zmienna”, o tyle art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2014/17 nie zawiera żadnej wskazówki, że dla każdego rodzaju oferowanej umowy o kredyt należy podać reprezentatywny przykład. Zdaniem TS należy uznać, że gdyby prawodawca Unii zamierzał zobowiązać kredytodawców do przedstawienia reprezentatywnego przykładu dla wszystkich rodzajów stóp oprocentowania, wyraźnie by to przewidział.

Po drugie, dyrektywa 2014/17 ustanawia, z korzyścią dla konsumentów, dwupoziomowy obowiązkowy system informacyjny. Pierwszy poziom obejmuje „informacje ogólne”, o których mowa w art. 13 dyrektywy 2014/17. Zgodnie z motywem 38 tej dyrektywy te informacje powinny umożliwiać konsumentom podjęcie w pełni świadomej decyzji „w kwestii szerokiej gamy oferowanych produktów i usług, i ich najważniejszych cech. Konsumenci powinni zatem mieć w każdym momencie dostęp do informacji ogólnych na temat oferowanych produktów kredytowych”. Drugi poziom informacji, z których powinni korzystać konsumenci, obejmuje „informacje przedumowne”, o których mowa w art. 14 dyrektywy 2014/17.

BAWAG i Komisja Europejska podkreślają, że celem „informacji ogólnych” nie jest dostarczenie konsumentom szczegółowych wyjaśnień dostosowanych do każdego rodzaju umowy o kredyt oferowanej przez kredytodawcę i do każdego konkretnego przypadku, które to wyjaśnienia powinny być im przekazane jako „informacje przedumowne”. Mają one jedynie na celu udzielenie konsumentom wyjaśnień w poszukiwaniu kredytu na wstępnym etapie. W konsekwencji przyjęcie wykładni art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2014/17 wymagającej, aby informacje te były wyczerpujące, byłoby niewłaściwe. Zdaniem TS powyższa wykładnia mogłaby również podważyć dokonane przez prawodawcę Unii rozróżnienie między informacjami ogólnymi a informacjami przedumownymi.

Dyrektywa 2014/17 ma na celu, zgodnie z jej motywem 15, zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów zawierających umowy o kredyt związane z nieruchomościami.

W ocenie TS informacje ogólne, których potrzebuje konsument, aby dokonać świadomego wyboru kredytu o stałym oprocentowaniu, kredytu o zmiennym oprocentowaniu lub kredytu o mieszanym oprocentowaniem, nie są związane z informacjami, które powinien zawierać reprezentatywny przykład. Zasadnicze cechy umów o kredyt o stałym lub zmiennym oprocentowaniu powinny być podane w reprezentatywnym przykładzie w informacjach ogólnych stosownie do art. 13 ust. 1 lit. e) dyrektywy 2014/17, a nie zgodnie z art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2014/17. Reprezentatywny przykład ma bowiem na celu zapewnienie wysokiego poziomu ochrony konsumentów w połączeniu, z jednej strony, z innymi informacjami ogólnymi wymienionymi w art. 13 ust. 1 dyrektywy 2014/17, a z drugiej strony, z informacjami przedumownymi dostosowanymi do indywidualnej sytuacji każdego konsumenta z osobna. W tych okolicznościach fakt, że kredytodawca oferujący umowy o kredyt o stałym, zmiennym i mieszanym oprocentowaniu podaje w swoich informacjach ogólnych jedynie reprezentatywny przykład umowy o kredyt o zmiennym oprocentowaniu zabezpieczony hipoteką oraz reprezentatywny przykład umowy o kredyt o zmiennym oprocentowaniu niezabezpieczony hipoteką – zdaniem TS – nie świadczy o pozbawieniu konsumenta istotnych informacji i w związku z tym nie można owego faktu uznać za wskazówkę dotyczącą wprowadzającej w błąd praktyki handlowej kredytodawcy w rozumieniu art. 7 ust. 1 dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.5.2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.Urz. UE L 2005 Nr 149, s. 22). W związku z tym przedstawienie w informacjach ogólnych jednego tylko reprezentatywnego przykładu jest zgodne z celem dyrektywy 2014/17.

Trybunał podkreślił, że przykład, o którym mowa w art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2014/17, powinien być „reprezentatywny”. Motyw 53 dyrektywy 2014/17 stanowi, że „przy ustalaniu reprezentatywnego przykładu należy również uwzględnić dominację określonych rodzajów umów o kredyt na konkretnym rynku. Pożądane może być, by każdy kredytodawca opierał reprezentatywny przykład na kwocie kredytu, jaka jest reprezentatywna dla wachlarza produktów tego kredytodawcy i dla zakładanej przez niego bazy klientów, ponieważ w tym względzie mogą występować znaczne różnice pomiędzy kredytodawcami”.

Trybunał wskazał, że do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny, w szczególności w świetle tych informacji, czy przykład podany przez BAWAG w informacjach ogólnych na podstawie art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2014/17 jest reprezentatywny.

Reasumując TS orzekł, że art. 13 ust. 1 lit. g) dyrektywy 2014/17 należy interpretować w ten sposób, iż kredytodawca, który do celów finansowania budowy lokalu mieszkalnego oferuje umowy o kredyt zabezpieczony hipoteką lub niezabezpieczony hipoteką, o stałym lub zmiennym oprocentowaniu względnie z okresami naprzemiennie stałego i zmiennego oprocentowania, ma obowiązek przedstawienia w informacjach ogólnych tylko jednego przykładu spośród oferowanych przez niego kredytów, pod warunkiem że ten przykład będzie reprezentatywny.

Komentarz

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →