Ważne zmiany i rozwiązania

  • Powołanie Spółki Specjalnego Przeznaczenia (SPV) – ustawa tworzy ramy prawne dla BGK do powołania SPV w formie spółki akcyjnej, która będzie jej jedynym właścicielem.
  • Finansowanie strategicznych inwestycji – SPV będzie finansować przedsięwzięcia w kluczowych obszarach, takich jak rozwój budownictwa ochronnego, modernizacja infrastruktury podwójnego zastosowania, inwestycje w cyberbezpieczeństwo oraz wsparcie dla przedsiębiorstw w sektorach obrony i bezpieczeństwa.
  • Niezależność i transparentność – decyzje inwestycyjne SPV będą zatwierdzane przez większość głosów członków niezależnych od rządu. Spółka będzie działać w oparciu o system audytu i kontroli, wzorowany na systemie BGK.
  • Współpraca z BGK – BGK będzie pełnił rolę partnera wykonawczego, zarządzając działalnością pożyczkową SPV i sprawując nad nią nadzór.
  • Zasada zwrotności – wniesiony kapitał, w tym zyski i zwroty, będzie reinwestowany w te same cele polityki, a po zakończeniu inwestycji środki zostaną wykorzystane na spłatę pożyczki zaciągniętej w ramach KPO.
  • Optymalizacja prawno-fiskalna – ustawa wprowadza szereg wyłączeń prawnych i podatkowych dla SPV, aby zapewnić jej sprawne i niezależne funkcjonowanie oraz uniknąć negatywnego wpływu na działalność BGK.

Główny cel i geneza

Głównym celem projektowanej ustawy jest realizacja inwestycji A2.7.1 ujętej w Krajowym Planie Odbudowy i Zwiększania Odporności. Zgodnie z decyzją wykonawczą Rady (UE) nr 9590/25 z 17.06.2025 r., Polska jest zobowiązana do wdrożenia aktu prawnego, który da pełną operacyjność Funduszowi Bezpieczeństwa i Obronności. Fundusz ma na celu skierowanie strumienia środków z części pożyczkowej KPO na dokapitalizowanie SPV utworzonej przez BGK.

Geneza projektu jest ściśle związana z unijnym planem odbudowy. Nowa ustawa realizuje pierwszy z trzech kamieni milowych (A12L), których wypełnienie jest warunkiem otrzymania środków. Wdrożenie tego aktu prawnego do polskiego porządku prawnego do końca III kwartału 2025 r. jest kluczowe, aby sprostać unijnym zobowiązaniom i uruchomić finansowanie w wysokości 5 577 991 477 euro na rzecz strategicznych inwestycji w dziedzinie obronności i bezpieczeństwa.

Nowe technologie – Sprawdź aktualną listę szkoleń Sprawdź

Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności

Projektowana ustawa tworzy kompleksowe ramy prawne dla Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności. Kluczowym narzędziem realizacji celów funduszu będzie SPV. Jej kapitał, pochodzący z KPO, posłuży do finansowania inwestycji w strategicznych obszarach. Wśród kwalifikujących się projektów znajdują się:

  • Budownictwo ochronne i infrastruktura ochrony ludności – inwestycje w schrony, ośrodki ewakuacyjne oraz systemy wczesnego ostrzegania.
  • Infrastruktura podwójnego zastosowania – modernizacja obiektów, które mogą służyć zarówno celom cywilnym, jak i wojskowym, np. portów, lotnisk czy dróg.
  • Cyberbezpieczeństwo – wsparcie dla projektów zwiększających odporność krytycznej infrastruktury na ataki cyfrowe.
  • Modernizacja przedsiębiorstw – wparcie finansowe dla firm działających w sektorach obrony i bezpieczeństwa, w tym na cele badawczo-rozwojowe (R&D).

Finansowanie będzie realizowane poprzez dwa mechanizmy: udzielanie pożyczek oraz inwestycje kapitałowe. Dzięki temu fundusz będzie mógł dostosowywać formę wsparcia do specyfiki danego projektu, zapewniając elastyczność i maksymalną efektywność. Środki, które po zrealizowaniu inwestycji powrócą do SPV, zostaną ponownie przeznaczone na te same cele, a po zakończeniu całego procesu inwestycyjnego zostaną wykorzystane na spłatę pożyczki zaciągniętej od Unii Europejskiej w ramach KPO.

Rola BGK i struktura SPV

Zgodnie z wymogami unijnymi, jedynym akcjonariuszem SPV będzie BGK, co stanowi realizację warunków KPO. Wybór formy prawnej spółki akcyjnej jest podyktowany jej adekwatnością do zarządzania kapitałem o dużej wartości oraz do prowadzenia działalności o dużej skali. Dzięki rozbudowanej strukturze organów (zarząd, rada nadzorcza), BGK będzie mógł sprawować nadzór nad spółką.

Mimo że BGK będzie jedynym właścicielem, nowelizacja wprowadza kluczowe przepisy, które zapewniają odrębność i niezależność SPV. SPV nie będzie włączana do grupy kapitałowej BGK, a BGK nie będzie ponosił ryzyka związanego z jej działalnością. BGK będzie miał w stosunku do SPV wyłącznie takie prawa i obowiązki, jakie wynikają z ustawy, co ma zapobiec negatywnemu wpływowi jej działalności na wskaźniki ryzyka i limity ostrożnościowe BGK. Do zadań BGK należeć będzie przede wszystkim: powołanie SPV, zarządzanie powierzoną działalnością pożyczkową oraz nadzór.

Jednym z najważniejszych wymogów jest zapewnienie, aby decyzje inwestycyjne SPV były podejmowane w sposób niezależny. Ustawa przewiduje, że będą one zatwierdzane większością głosów członków niezależnych od rządu polskiego. Ma to zapewnić transparentność i zgodność z celami Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Uregulowania prawne i mechanizmy operacyjne

Ustawa wprowadza szereg rozwiązań, które mają usprawnić działalność SPV. BGK będzie obsługiwał spółkę bankowo, a środki SPV będą mogły być lokowane w celu generowania dodatkowych przychodów. Aby w pełni uruchomić inwestycję, zostaną zawarte dwie kluczowe umowy: jedna między ministrem ds. rozwoju regionalnego a BGK, a druga między BGK a SPV, precyzująca strategie inwestycyjne i zasady sprawozdawczości.

Projekt zawiera także zmiany w innych ustawach, które mają usunąć bariery prawne dla sprawnego funkcjonowania SPV. Zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych mają na celu zwolnienie SPV z niektórych opłat i podatków, co jest uzasadnione jej misyjnym, a nie zyskowym charakterem. Dodatkowo, zmiany w ustawie z 11.09.2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1320) dadzą SPV elastyczność w procesach zakupowych, szczególnie w przypadku zamówień poniżej progów unijnych.

Nowelizacja przewiduje również przepisy mające na celu zapewnienie płynności finansowej w 2026 r., na wypadek wystąpienia rozbieżności między harmonogramem wydatków a wpływami środków z KE.

Harmonogram i perspektywy

Wejście w życie ustawy przewidziane jest na 14 dni od dnia ogłoszenia. Minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego ma 14 dni na przekazanie BGK pierwszej transzy środków na utworzenie SPV. Całość środków przeznaczonych na realizację inwestycji A2.7.1 ma zostać przekazana do 31.7.2026 r.

Ustanowienie Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności jest strategicznym krokiem, który pozwoli Polsce wykorzystać fundusze unijne do wzmocnienia odporności gospodarki i bezpieczeństwa narodowego. Proponowana konstrukcja prawna, oparta na niezależności i transparentności, ma zapewnić, że środki zostaną wydane w sposób najbardziej efektywny, z korzyścią dla całej gospodarki. Realizacja tego projektu stanowi ważny krok w kierunku modernizacji i zwiększenia potencjału obronnego państwa.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →