Stan faktyczny
WZ dokonał w AA (przewoźnik lotniczy) rezerwacji na podróż składającą się z dwóch lotów z planowym przylotem na lotnisko docelowe Berlin Tegel. Warunki meteorologiczne spowodowały, że zarezerwowany przez WZ lot wystartował opóźnieniem, a wobec braku możliwości wylądowania w porcie lotniczym Berlin Tegel został przekierowany do portu lotniczego Berlin Schönefeld, gdzie wylądował z 58 min. opóźnieniem.
WZ wniósł pozew o zasądzenie od AA zapłaty 250 EURO tytułem odszkodowania na podstawie art. 5 ust. 1 lit. c) w zw. z art. 7 ust. 1 rozporządzenia (WE) Nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.2.2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) Nr 295/91 (Dz.Urz. UE L z 2004 r. Nr 46, s. 1; dalej: OpóźnLotR).
Stanowisko TSUE
Pojęcie „miasto aglomeracja lub region obsługiwane przez kilka lotnisk”
W art. 8 ust. 3 OpóźnLotR przewidziano, że obowiązek pokrycia kosztów transportu pasażerów między portem lotniczym, do którego faktycznie nastąpił przylot, a portem lotniczym, do którego przylot był pierwotnie planowany, lub innym pobliskim miejscem uzgodnionym między obsługującym lot przewoźnikiem lotniczym a pasażerem, powstaje „w przypadku gdy miasto lub region jest [miasto, aglomeracja lub region są] obsługiwane przez kilka lotnisk”. W ocenie TSUE okoliczność, że port lotniczy, do którego faktycznie nastąpił przylot, i port lotniczy, do którego przylot był pierwotnie planowany, są położone na obszarze odrębnych jednostek terytorialnych niższego rzędu niż państwo, jest bez znaczenia dla stosowania art. 8 ust. 3 OpóźnLotR. Trybunał stwierdził, że za przyjęciem takiej wykładni przemawiają cele, do których zmierza OpóźnLotR, a mianowicie zapewnienie wysokiego poziomu ochrony pasażerów i konsumentów oraz zapewnienie przewoźnikom lotniczym możliwości prowadzenia działalności w ujednoliconych warunkach na zliberalizowanym rynku.
Trybunał orzekł, że art. 8 ust. 3 OpóźnLotR należy interpretować w ten sposób, iż w przypadku gdy lot zostaje przekierowany do portu lotniczego obsługującego to samo miasto co pierwotnie przewidziany port lotniczy, przewidziane w tym przepisie pokrycie kosztów transportu pasażerów między tymi dwoma portami lotniczymi nie jest uzależnione od spełnienia warunku, aby pierwszy z tych portów lotniczych był położony na terytorium tego samego miasta, tej samej aglomeracji lub tego samego regionu co drugi z tych portów lotniczych.
Prawo pasażera do odszkodowania
Trybunał orzekł, że art. 5 ust. 1 lit. c), art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 3 OpóźnLotR należy interpretować w ten sposób, iż przekierowany lot, w wypadku którego lądowanie ma miejsce w porcie lotniczym innym niż pierwotnie przewidziany port lotniczy, lecz obsługującym to samo miasto, tę samą aglomerację lub ten sam region, nie może skutkować przyznaniem pasażerowi prawa do odszkodowania z tytułu odwołania lotu. Jednakże pasażer lotu przekierowanego do zastępczego portu lotniczego obsługującego to samo miasto, tę samą aglomerację lub ten sam region co pierwotnie przewidziany port lotniczy ma co do zasady prawo do odszkodowania na podstawie tego rozporządzenia, jeżeli dotarł do swego miejsca docelowego co najmniej trzy godziny po pierwotnie przewidzianej przez obsługującego lot przewoźnika lotniczego godzinie przylotu.
Opóźnienie
Trybunał orzekł, że art. 5 i 7 oraz art. 8 ust. 3 OpóźnLotR należy interpretować w ten sposób, że w celu określenia wielkości opóźnienia doświadczonego w chwili przylotu przez pasażera przekierowanego lotu zakończonego lądowaniem w porcie lotniczym innym niż pierwotnie przewidziany, lecz obsługującym to samo miasto, tę samą aglomerację lub ten sam region, należy przyjąć za punkt odniesienia godzinę, o której pasażer ten rzeczywiście dotarł, po zrealizowaniu dodatkowego przewozu, do pierwotnie przewidzianego portu lotniczego lub, w stosownym wypadku, do innego pobliskiego miejsca docelowego uzgodnionego z obsługującym lot przewoźnikiem lotniczym.
Nadzwyczajna okoliczność
Trybunał orzekł, że art. 5 ust. 3 OpóźnLotR należy interpretować w ten sposób, że w celu uwolnienia się od obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom w przypadku dużego opóźnienia lotu w chwili przylotu obsługujący lot przewoźnik lotniczy może powołać się na nadzwyczajną okoliczność, która miała wpływ nie na ów opóźniony lot, lecz na wcześniejszy lot obsługiwany przez niego z wykorzystaniem tego samego statku powietrznego w ramach trzeciej od końca rotacji tego statku powietrznego, pod warunkiem że istnieje bezpośredni związek przyczynowy między wystąpieniem tej okoliczności a dużym opóźnieniem późniejszego lotu w chwili przylotu. Trybunał zaznaczył, że ocena spełnienia tego warunku, z uwzględnieniem w szczególności sposobu eksploatacji danego statku powietrznego przez obsługującego lot przewoźnika lotniczego, należy do sądu odsyłającego.
Koszty transportu
Trybunał orzekł, że art. 8 ust. 3 OpóźnLotR należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji gdy przekierowany lot zostaje zakończony lądowaniem w porcie lotniczym innym niż pierwotnie przewidziany, lecz obsługującym to samo miasto, tę samą aglomerację lub ten sam region, obsługujący lot przewoźnik lotniczy jest zobowiązany do zaoferowania pasażerowi z własnej inicjatywy pokrycia kosztów transportu do pierwotnie przewidzianego docelowego portu lotniczego lub, w stosownym wypadku, do innego pobliskiego miejsca docelowego uzgodnionego z tym pasażerem.
Prawo do odszkodowania ryczałtowego
W przypadku gdy przewoźnik lotniczy uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 8 OpóźnLotR, pasażerowie są uprawnieni do wystąpienia z żądaniem odszkodowania. Z tytułu odszkodowania za niedotrzymanie przez przewoźnika lotniczego obowiązku zapewnienia opieki, o którym mowa w art. 5 ust. 1 lit. b) i w art. 9 OpóźnLotR, pasażer linii lotniczej może jedynie uzyskać zwrot kwot, które w świetle okoliczności danego przypadku okazały się niezbędne, odpowiednie i rozsądne w celu zaradzenia skutkom uchybienia w postaci niezapewnienia opieki rzeczonemu pasażerowi, którego dopuścił się przewoźnik lotniczy (wyrok TSUE z 31.1.2013 r., C‑12/11, McDonagh, EU:C:2013:43, pkt 51).
Trybunał orzekł, że art. 8 ust. 3 OpóźnLotR należy interpretować w ten sposób, że naruszenie przez obsługującego lot przewoźnika lotniczego ciążącego na nim obowiązku pokrycia kosztów transportu pasażera z portu lotniczego, w którym zakończył się lot, do pierwotnie przewidzianego portu lotniczego lub innego miejsca docelowego uzgodnionego z tym pasażerem nie skutkuje przyznaniem temu ostatniemu prawa do odszkodowania ryczałtowego na podstawie art. 7 ust. 1 OpóźnLotR. Naruszenie to prowadzi natomiast do powstania po stronie tego pasażera prawa do uzyskania zwrotu wydatkowanych przezeń kwot, które w świetle okoliczności danego przypadku okazały się niezbędne, odpowiednie i rozsądne w celu złagodzenia skutków uchybienia, którego dopuścił się przewoźnik lotniczy.
W niniejszym wyroku TSUE dokonał szczegółowej analizy sytuacji prawnej pasażera w przypadku, gdy lot zostaje przekierowany do portu lotniczego obsługującego to samo miasto, co pierwotnie przewidziany port lotniczy.
Trybunał przyznał, że nie można uznać, że lot został wykonany, w sytuacji gdy został on przekierowany do innego niż pierwotnie przewidzianego docelowego portu lotniczego. Jednakże TSUE podkreślił, że w szczególnej sytuacji, gdy port lotniczy, do którego dany lot został przekierowany, obsługuje to samo miasto, tę samą aglomerację lub ten sam region, co pierwotnie przewidziany docelowy port lotniczy, to zrównanie skutków przekierowania lotu ze skutkami jego odwołania, nie byłoby zgodne ani z celem tego rozporządzenia, ani z zasadą równego traktowania. Trybunał przyjął, że okoliczność, iż port lotniczy, do którego faktycznie nastąpił przylot, i port lotniczy, do którego przylot był pierwotnie planowany, są położone na obszarze odrębnych jednostek terytorialnych niższego rzędu niż państwo (w niniejszej sprawie odmiennych krajów związkowych), jest bez znaczenia dla stosowania art. 8 ust. 3 OpóźnLotR.
Trybunał konsekwentnie dokonuje rozszerzającej wykładni przepisów rozporządzenia OpóźnLotR przyznających prawa pasażerom lotniczym. W niniejszym wyroku TSUE uznał, że art. 8 ust. 3 OpóźnLotR należy interpretować w ten sposób, że w analizowanej sytuacji obsługujący lot przewoźnik lotniczy jest zobowiązany do zaoferowania pasażerowi i to z własnej inicjatywy pokrycia kosztów transportu do pierwotnie przewidzianego docelowego portu lotniczego lub, w stosownym przypadku, do innego pobliskiego miejsca docelowego uzgodnionego z tym pasażerem. Jeżeli zaś przewoźnik nie wywiąże się z tego obowiązku, to pasażerowi przysługuje prawo do uzyskania zwrotu wydatkowanych przezeń kwot, które w świetle okoliczności danego przypadku okazały się niezbędne, odpowiednie i rozsądne w celu złagodzenia skutków uchybienia, którego dopuścił się przewoźnik lotniczy. Natomiast temu pasażerowi nie przysługuje prawo do odszkodowania ryczałtowego przewidziane w art. 7 ust. 1 OpóźnLotR .
