Prawo do odszkodowania w przypadku opóźnienia lotu poza UE

Stan faktyczny

N. miał rezerwację na lot łączony z Kiszyniowa do Bangkoku przez Wiedeń. Ten sam przewoźnik lotniczy miał wykonać oba loty składające się na ten lot łączony objęte jedną rezerwacją. Lot z Kiszyniowa do Wiednia został odwołany w czasie krótszym niż 7 dni przed planowanym odlotem. W konsekwencji przewoźnik zmienił rezerwację N., przenosząc ją na lot ze Stambułu do Bangkoku. Lot ze Stambułu uległ opóźnieniu i N. dotarł do miejsca docelowego z opóźnieniem wynoszącym 2 godziny i 27 minut.

N. przeniósł na A. przysługujące mu prawo względem przewoźnika na podstawie art. 7 rozporządzenia (WE) Nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.2.2004 r. ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie (EWG) Nr 295/91 (Dz.Urz. UE L z 2004 r. Nr 46, s. 1). A wniósł powództwo o odszkodowanie w wysokości 300 euro z tego względu, że przewoźnik nie zaproponował N zmiany planu podróży pozwalającego mu na dotarcie do miejsca docelowego w ciągu dwóch godzin następujących po planowanym czasie przylotu pierwotnie zarezerwowanego lotu łączonego, przyznając jednocześnie, że przewoźnik miał prawo powołania się na zmniejszenie o połowę kwoty odszkodowania przewidzianego w art. 7 ust. 1 rozporządzenia Nr 261/2004/WE na podstawie art. 7 ust. 2.

Pytanie prejudycjalne

Czy art. 3 ust. 1 rozporządzenia Nr 261/2004/WE należy interpretować w ten sposób, że to rozporządzenie ma zastosowanie również do objętego jedną rezerwacją lotu łączonego składającego się z dwóch odcinków lotu, które miały być obsługiwane przez wspólnotowego przewoźnika lotniczego, jeżeli zarówno lotnisko odlotu pierwszego odcinka lotu, jak również lotnisko przylotu drugiego odcinka lotu są położone w kraju trzecim, a jedynie lotnisko przesiadki jest położone na terytorium państwa członkowskiego?

Stanowisko TS

Zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. a rozporządzenia Nr 261/2004/WE ma ono zastosowanie do pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego. Zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. b tego rozporządzenia ma ono również zastosowanie do pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się w kraju trzecim i lądujących na lotnisku w państwie członkowskim, do którego ma zastosowanie Traktat o Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE C z 2016 r. Nr 202, s. 13; dalej: TUE), chyba że otrzymali oni korzyści lub odszkodowanie oraz udzielono im opieki w tym kraju trzecim, jeżeli przewoźnik lotniczy obsługujący dany lot jest przewoźnikiem wspólnotowym.

Z jednolitego stanowiska TS wynika, że przy dokonywaniu wykładni przepisu prawa Unii należy uwzględnić nie tylko jego treść, ale także jego kontekst i cel aktu prawnego, którego jest on częścią (wyrok TS z 2.12.2021 r., Vodafone Kabel Deutschland, C-484/20, Legalis EU:C:2021:975, pkt 19).

Trybunał wskazał, że z treści art. 3 ust. 1 rozporządzenia Nr 261/2004/WE wynika, iż ma ono zastosowanie, na warunkach w nim przewidzianych, do pasażerów, a nie do lotów, z których korzystają, w związku z czym istotne jest jedynie miejsce położenia lotniska odlotu i miejsce położenia lotniska przylotu danego pasażera, a nie lotniska wykorzystywanego jako miejsce przesiadki dla lotów, z których pasażer ten skorzystał w celu dotarcia do miejsca przylotu. Zdaniem TS w przypadku lotów łączonych, będących przedmiotem jednej rezerwacji, nie należy uwzględniać dla celów stosowania tego przepisu miejsca położenia lotniska przesiadki, ponieważ nie można go uznać za miejsce położenia lotniska odlotu, względnie przylotu danego pasażera.

Powyższą wykładnię, zdaniem TS, potwierdza analiza kontekstu, w jaki wpisuje się art. 3 ust. 1 rozporządzenia Nr 261/2004/WE. Tymczasem pojęcie „miejsce docelowe” zostało zdefiniowane w art. 2 lit. h rozporządzenia Nr 261/2004/WE jako miejsce lądowania określone na bilecie przedstawionym na stanowisku kontrolnym lub, w przypadku lotów łączonych, miejsce lądowania ostatniego lotu, z którego skorzystał dany pasażer. Trybunał orzekł już, że ze sformułowania „ostatni lot” wynika, iż pojęcie „lotu łączonego” należy rozumieć jako odnoszące się do dwóch lub większej liczby lotów stanowiących całość dla celów prawa pasażerów do odszkodowania przewidzianego w rozporządzeniu Nr 261/2004/WE (wyrok TS z 31.5.2018 r., Wegener, C‑537/17, EU:C:2018:361, pkt 18). Ma to miejsce, w przypadku gdy co najmniej dwa loty, podobnie jak w sytuacji rozpatrywanej w postępowaniu głównym, były przedmiotem jednej rezerwacji (wyrok Wegener, pkt 19).W tym kontekście Trybunał konsekwentnie orzekał, że lot z jednym lub kilkoma połączeniami będący przedmiotem jednej rezerwacji stanowi jedną całość do celów prawa pasażerów do odszkodowania przewidzianego w rozporządzeniu Nr 261/2004/WE (wyrok TS z 11.7.2019 r., České aerolinie, C-502/18, Legalis EU:C:2019:604, pkt 16).

Trybunał wskazał, że tę wykładnię potwierdza również jego dotychczasowe orzecznictwo, zgodnie z którym dla celów zryczałtowanego odszkodowania przewidzianego w art. 7 rozporządzenia Nr 261/2004/WE znaczenie ma jedynie, po pierwsze, opóźnienie stwierdzone w stosunku do planowego czasu przylotu do miejsca docelowego, rozumianego jako miejsce lądowania ostatniego lotu, z którego skorzystał dany pasażer i, po drugie, odległość między pierwszym miejscem odlotu a miejscem docelowym, niezależnie od ewentualnych lotów łączonych (wyrok TS z 26.2.2013 r., Folkerts, C-11/11, Legalis EU:C:2013:106, pkt 35). Trybunał stwierdził również, że o ile rozporządzenie Nr 261/2004/WE powinno być interpretowane zgodnie z celem polegającym na zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony pasażerów lotniczych, o tyle nie może prowadzić do bezpodstawnego rozszerzenia zakresu stosowania tego rozporządzenia. Zdaniem TS z powyższego wynika, że art. 3 ust. 1 rozporządzenia Nr 261/2004/WE nie może być interpretowany w ten sposób, iż pasażer lotu łączonego, w przypadku którego pierwsze miejsce odlotu i miejsce docelowe są położone w krajach trzecich, może powołać się na przepisy tego rozporządzenia tylko z tego powodu, że jedna lub kilka przesiadek między odcinkami lotu ma miejsce na terytorium Unii. Wykładnia zgodnie z którą w kontekście lotów łączonych przesiadka na lotnisku znajdującym się na terytorium Unii wystarczy, aby miało zastosowanie rozporządzenie Nr 261/2004/WE, byłaby – zdaniem TS – nie tylko sprzeczna z dotychczasowym orzecznictwem, lecz również z wymogami art. 3 ust. 1 tego rozporządzenia Nr 261/2004/WE i zasadą pewności prawa.

Trybunał podkreślił, że w art. 3 ust. 1 rozporządzenia Nr 261/2004/WE przewidziano wyraźnie dwie odrębne sytuacje, w których rozporządzenie to ma zastosowanie. Pierwsza przesłanka, zawarta w lit. a, dotyczy wszystkich pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się na terytorium Unii, nie jest uzależniona od żadnego innego warunku lub przesłanki niemożności stosowania. Natomiast druga przesłanka, o której mowa w lit. b tego przepisu dotyczy wszystkich pasażerów odlatujących z lotniska znajdującego się w kraju trzecim i lądujących na lotnisku znajdującym się na terytorium Unii pod warunkiem, że ich lot został wykonany przez wspólnotowego przewoźnika lotniczego. Przy czym wyklucza zastosowanie tego rozporządzenia do tych pasażerów, jeśli otrzymali oni korzyści lub odszkodowanie oraz udzielono im opieki w tym kraju trzecim. Tymczasem wykładnia, zgodnie z którą pasażer może powołać się na przepisy rozporządzenia Nr 261/2004/WE z tego tylko powodu, że lotnisko przesiadki jego lotu łączonego znajduje się na terytorium Unii jest, zdaniem TS, niezgodna z art. 3 ust. 1 lit. b rozporządzenia Nr 261/2004/WE.

W ramach podsumowania należy wskazać, że TS orzekł, iż art. 3 ust. 1 rozporządzenia Nr 261/2004/WE należy interpretować w ten sposób, że rozporządzenie to nie ma zastosowania do lotu łączonego objętego jedną rezerwacją, składającego się z dwóch odcinków lotu, które miały być obsługiwane przez wspólnotowego przewoźnika lotniczego, jeżeli zarówno lotnisko odlotu pierwszego odcinka lotu, jak i lotnisko przylotu drugiego odcinka lotu są położone w kraju trzecim, a jedynie lotnisko przesiadki jest położone na terytorium państwa członkowskiego.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →