Skarga kasacyjna

WSA w Gorzowie Wielkopolskim wyrokiem z 30.5.2018 r., II SA/Go 1182/17, Legalis – po rozpoznaniu sprawy ze skargi Stowarzyszenia (…) z siedzibą w W. (dalej: Skarżący) na decyzję Nadleśniczego Nadleśnictwa N. (dalej: Nadleśnictwo) z (…) października 2017 r. w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej – uchylił zaskarżoną decyzję w części dotyczącej odmowy udostępnienia informacji publicznej „w zakresie skanów umów związanych z gospodarowaniem uzyskanym drewnem, ze względu na fakt, że prowadziłoby to do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorcy”, w pozostałym zakresie skargę oddalił.

Wniosek Skarżącego o udostępnienie informacji publicznej dotyczył dwóch kwestii, tj.:

  1. Udostępnienia danych nabywców drewna będących osobami fizycznymi, które nabyły drewno bez związku z działalnością gospodarczą lub zawodową (jako konsumenci) ze względu na prywatność osób fizycznych oraz ochronę danych osobowych tych osób oraz
  2. Udostępnienia informacji publicznej w zakresie skanów umów związanych z gospodarowaniem uzyskanym drewnem.

W skardze kasacyjnej zarzucono naruszenie prawa materialnego, tj. art. 5 ust. 2 ustawy z 6.9.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 902; dalej: DostInfPubU) w zw. z art. 16 ust. 1 DostInfPubU, przez ich błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że prawo do informacji publicznej obejmującej imiona i nazwiska osób zawierających umowy zakupu drewna od Nadleśnictwa podlega ograniczeniu ze względu na prywatność tych osób, podczas gdy osoby te, nabywając mienie państwowe, jakim jest drewno z publicznego lasu, powinny były się liczyć z ujawnieniem ich tożsamości, a w rezultacie ich niewłaściwe zastosowanie, polegające na usankcjonowaniu odmowy udostępnienia informacji publicznej w tym zakresie.

W odpowiedzi na skargę Nadleśnictwo wniosło o jej oddalenie, a w uzasadnieniu wskazano, iż konsumenci nabywający drewno nie byli osobami pełniącymi funkcje publiczne ani osobami mającymi związek z pełnieniem takich funkcji.

Ochrona danych osobowych od A do Z w 16 krokach. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Stanowisko NSA

NSA wskazał, że istota rozpatrywanej sprawy koncentruje się wokół zagadnienia konfliktu pomiędzy dwoma wartościami wyrażonymi w art. 61 ust. 1 Konstytucji RP i art. 47 Konstytucji RP, tj.: uprawnieniem obywatela do kontroli podmiotów wykonujących zadania publiczne oraz prawem do ochrony prywatności. W tym kontekście NSA podkreślił – za SN – że relacje między prawem do prywatności a prawem do informacji publicznej mogą być rozstrzygnięte wyłącznie na gruncie konkretnych okoliczności sprawy (wyrok SN z 8.11.2012 r., I CSK 190/12, Legalis).

W niniejszej sprawie Nadleśnictwo powołało się na ochronę prywatności osób fizycznych, czyli ograniczenie wynikające z art. 5 ust. 2 DostInfPubU, zgodnie z którym prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji. Dostęp do informacji publicznej nie jest więc prawem nieograniczonym i może podlegać ograniczeniom m.in. ze względu na prywatność osoby fizycznej. Jeżeli natomiast informacja dotyczy osób pełniących funkcje publiczne i ma związek z pełnieniem tych funkcji lub gdy osoba fizyczna zrezygnuje z przysługujących jej praw, dostęp do informacji publicznej nie może zostać ograniczony z powołaniem się na ochronę prywatności. Wolą ustawodawcy było zapewnienie dostępności do informacji dotyczących osób decydujących się na udział w życiu publicznym. Powyższe oznacza, że jeżeli wniosek o udostępnienie informacji publicznej będzie dotyczył imienia i nazwiska osoby fizycznej, wówczas podstawowym obowiązkiem organu jest ustalenie, czy żądane dane osobowe dotyczą osoby pełniącej funkcje publiczne i mają związek z pełnieniem tych funkcji. Jeżeli organ ustali taki związek, to obowiązany jest udostępnić żądane informacje, w przeciwnym wypadku – obowiązany jest do odmowy ujawnienia danych osobowych w postaci imion i nazwisk osób fizycznych.

NSA wskazał, że pojęcie „osoby pełniącej funkcję publiczną” nie zostało zdefiniowane w ustawie, a dopiero w orzecznictwie, zgodnie z którym osobą pełniącą funkcję publiczną będzie każdy, kto pełni funkcję w organach władzy publicznej lub też w strukturach jakichkolwiek osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, jeżeli funkcja ta ma związek z dysponowaniem majątkiem państwowym lub samorządowym albo zarządzaniem sprawami związanymi z wykonywaniem swych zadań przez władze publiczne, a także inne podmioty, które tę władzę realizują lub gospodarują mieniem komunalnym bądź majątkiem Skarbu Państwa. Za pełniącą funkcję publiczną uznać należy osobę, która wykonuje powierzone jej przez instytucje państwowe lub samorządowe zadania i przez to uzyskującą znaczny wpływ na treść decyzji o charakterze ogólnospołecznym. Cechą wyróżniającą taką osobę jest posiadanie określonego zakresu uprawnień pozwalających na kształtowanie treści wykonywanych zadań w sferze publicznej.

Powyższe prowadzi do wniosku, że w niniejszej sprawie nie mamy do czynienia z osobami pełniącymi funkcje publiczne. Za takie nie można uznać konsumentów – osób fizycznych, które nabyły od podmiotu publicznoprawnego na podstawie umowy sprzedaży drewno bez związku z ich działalnością gospodarczą, jak i zawodową. Sam fakt zawarcia umowy cywilnoprawnej (sprzedaży) z podmiotem publicznoprawnym nie skutkuje tym, że osoba fizyczna (konsument) staje się automatycznie osobą pełniącą funkcję publiczną. Przeciwne rozumienie prowadziłoby do uznania, iż każdy nawet najdrobniejszy kontakt obywatela z podmiotem prowadzącym działalność publiczną, narażałby go na ograniczenie prawa do prywatności przez pryzmat art. 5 ust. 2 DostInfPubU. Nie chodzi tu o jakikolwiek związek z pełnieniem funkcji publicznych, ale o realizację zadań publicznych, a takich konsument nie realizuje. Tym samym konsument korzysta z prawa do prywatności polegającego na nieujawnianiu jego imienia i nazwiska oraz innych danych, które pozwolą na jego identyfikację (podobnie NSA w wyroku z 2.10.2020 r., I OSK 3263/18, Legalis).

Postępowanie cywilne: e-doręczenia, rozprawa zdalna, posiedzenia niejawne, składanie pism procesowych. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

NSA wyjaśnił, że osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej lub zawodowej, nabywająca mienie od podmiotu dysponującego majątkiem publicznym:

  • nie realizuje zadań publicznych (nabywa to mienie dla użytku własnego);
  • nie otrzymuje na jego zakup wynagrodzenia ze środków publicznych, jak również nie wydatkuje na jego zakup środków publicznych lecz prywatne;
  • nie czerpie korzyści z jego dysponowania;
  • nie świadczy usług na rzecz podmiotu publicznego, lecz nabywa na własność określone składniki majątku publicznego.

Zatem sytuacja osoby fizycznej nabywającej drewno od Nadleśnictwa jest diametralnie odmienna od sytuacji, w których podmioty publiczne nabywają jakieś dobra na rynku w drodze zamówień publicznych. Jednocześnie NSA – mając na uwadze, że celem dostępu do informacji publicznej jest zagwarantowanie transparentności działalności organów władzy publicznej – wskazał, że cel ten będzie spełniony także wówczas, gdy chroniąc sferę prywatności, informacja publiczna będzie pomijać dane osobowe osób fizycznych (konsumentów).

W rozpoznawanej sprawie wystarczające będzie poinformowanie Skarżącego, że pozyskane drewno zostało zbyte na rzecz osób fizycznych i o warunkach tego zbycia, bez wskazywania danych osobowych. Brak jest interesu publicznego w ujawnianiu danych osobowych osób, które nabyły drewno do własnego użytku, a ich ujawnienie stanowiłoby nadmierną ingerencję w prawo do prywatności.

Uwzględniając powyższe NSA uznał, że Nadleśnictwo wydało częściowo prawidłową decyzję dotyczącą odmowy udostępnienia informacji publicznej w zakresie danych nabywców drewna będących osobami fizycznymi, które nabyły drewno bez związku z działalnością gospodarczą lub zawodową (jako konsumenci). Dlatego zarzut Skarżącego należało uznać za pozbawiony usprawiedliwionych podstaw, a skargę kasacyjną oddalić.

Jak wskazał NSA – na tle konkretnego, ustalonego w sprawie stanu faktycznego – konsumenci, będący stroną umowy sprzedaży drewna zawartej z podmiotem publicznym (tu: Nadleśnictwem), nie należą do kręgu osób pełniących funkcje publiczne i prawo dostępu do informacji publicznej o nich jest ograniczone z uwagi na ochronę ich prywatności. Kluczowym kryterium dla wyodrębnienia ww. grupy osób jest realizacja zadań publicznych. Przez nawiązanie relacji umownej konsumenci nie nabywają natomiast żadnych kompetencji ani uprawnień pozwalających na wykonywanie zadań o takim charakterze.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →