Produkt wiązany

Stan faktyczny

Szwedzka spółka G., zajmuje się wyceną i skupem złota online od konsumentów. Jeżeli konsument wyrazi zgodę na wysokość zapłaty zaoferowanej przez spółkę, transakcja zostaje zrealizowana. Owa cena skupu jest zatem ustalana w chwili wyceny i wiąże konsumenta, jeżeli chce on, aby transakcja doszła do skutku.

Uznawszy, że niektóre działania promocyjne G. są nieuczciwe, szwedzki Rzecznik Praw Konsumentów wniósł skargę do sądu, żądając zakazania tej spółce stosowania takich działań oraz zobowiązania jej do udzielenia konsumentom określonych informacji.

Sąd w Sztokholmie powziął wątpliwości, czy wycena i skup złota od konsumentów stanowią produkt (produkt wiązany) w rozumieniu art. 2 lit. c), d) i i) oraz art. 3 ust. 1 dyrektywy 2005/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 11.5.2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę Rady 84/450/EWG, dyrektywy 97/7/WE, 98/27/WE i 2002/65/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz rozporządzenie (WE) Nr 2006/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady („dyrektywy o nieuczciwych praktykach handlowych”) (Dz.Urz. UE L z 2005 r. Nr 149, s. 22).

Stanowisko TS

Praktyka handlowa

Trybunał przypomniał, że aby dane działanie mogło zostać uznane za „praktykę handlową” w rozumieniu art. 2 lit. d) i art. 3 ust. 1 dyrektywy 2005/29 i tym samym być objęte zakresem stosowania tej dyrektywy, powinno ono mieć bezpośredni związek z promocją, sprzedażą lub dostawą produktu konsumentom (wyrok TS z 4.7.2019 r., Kirschstein, C-393/17, Legalis).

W niniejszym przypadku usługa wyceny złota stanowi produkt dostarczany „konsumentom” w rozumieniu tych przepisów, podczas gdy skup złota jest równoznaczny ze sprzedażą towaru przez konsumenta na rzecz przedsiębiorcy. W związku z tym TS stwierdził, że działania promocyjne, które pozostają w bezpośrednim związku ze skupem złota, ale nie z wyceną tego towaru, mogłyby rzeczywiście zostać uznane za „praktyki handlowe” w rozumieniu art. 2 lit. d) i art. 3 ust. 1 dyrektywy 2005/29 wyłącznie w przypadku, gdyby usługę wyceny oraz skupu złota można było uznać łącznie za „produkt” dostarczany konsumentom w rozumieniu tych przepisów.

Trybunał wskazał, że art. 2 lit. d) dyrektywy 2005/29 definiuje pojęcie „praktyki handlowej”, posługując się szczególnie obszernym sformułowaniem (wyrok TS z 23.4.2009 r., VTB‑VAB i Galatea, C-261/07 i C-299/07). Trybunał zauważył, że jedyne kryterium określone w owym przepisie opiera się na tym, że praktyka przedsiębiorcy musi pozostawać w bezpośrednim związku z promocją, sprzedażą lub dostawą towaru lub usługi konsumentowi (wyrok TS z 16.4.2015 r., UPC Magyarország, C-388/13, Legalis).

Oferta wiązana

Oferty wiązane opierają się na powiązaniu w jednej ofercie co najmniej dwóch różnych produktów lub usług. Trybunał orzekł już, że są one działaniami handlowymi wyraźnie wpisującymi się w ramy strategii handlowej podmiotów gospodarczych, a ich bezpośrednim celem jest promocja i zwiększenie sprzedaży prowadzonej przez te podmioty. Wynika z tego, że są one „praktykami handlowymi” w rozumieniu art. 2 lit. d) dyrektywy 2005/29, a zatem są objęte jej zakresem stosowania (wyrok TS z 7.9. 2016 r., Deroo-Blanquart, C-310/15). Tymczasem w zakresie, w jakim w niniejszej sprawie przedsiębiorca oferuje konsumentowi usługę wyceny złota, łącząc ją ze skupem tego towaru, który uzależnia od akceptacji ceny ustalonej w następstwie wyceny, ten przedsiębiorca może stosować praktykę handlową jedynie za pomocą komunikatu promującego usługę wyceny w rozumieniu orzecznictwa TS.

Trybunał przypomniał, że treści unijnego przepisu, który nie zawiera wyraźnego odesłania do prawa państw członkowskich dla określenia jego znaczenia i zakresu, należy zwykle nadawać w całej Unii autonomiczną i jednolitą wykładnię, którą należy ustalić, uwzględniając treść tego przepisu, kontekst, w jaki się on wpisuje, oraz cele realizowane przez uregulowanie, którego część on stanowi (wyrok TS z 24.10.2024 r., Kwantum Nederland i Kwantum België, C-227/23, Legalis).

W odniesieniu do treści rozpatrywanych przepisów dyrektywy 2005/29, zdaniem TS, nic w definicji pojęcia „produktu” nie stoi na przeszkodzie temu, aby oferta wiązana, która – tak jak w niniejszym przypadku – opiera się na powiązaniu co najmniej dwóch odrębnych towarów lub usług w jedną ofertę dostarczoną konsumentowi przez przedsiębiorcę, została uznana za wchodzącą w zakres tego pojęcia. Jeśli chodzi o inne przepisy które włączają pojęcie „produktu” do definicji zawartych w owych przepisach, ich treść również nie sugeruje, że taka oferta nie mogłaby wchodzić w zakres tego pojęcia.

Co do kontekstu rozpatrywanych przepisów i celów regulacji, której część stanowią, Trybunał wielokrotnie orzekał, że dyrektywa 2005/29 wyróżnia się szczególnie szerokim przedmiotowym zakresem stosowania (wyrok UPC Magyarország). Ów szczególnie szeroki zakres pozwala zapewnić pełną skuteczność dyrektywy 2005/29, gwarantując, że zgodnie z wymogiem zapewnienia wysokiego poziomu ochrony konsumentów (art. 1 dyrektywy 2005/29), nieuczciwe praktyki handlowe będą, jak wymaga tego art. 11 ust. 1 ak. 1 tej dyrektywy, zwalczane w skuteczny sposób „w interesie konsumentów” (wyrok TS z 19.12.2013 r., Trento Sviluppo i Centrale Adriatica, C-281/12, Legalis).

Cel realizowany przez dyrektywę 2005/29, polegający na pełnej ochronie konsumentów przed tego rodzaju praktykami, opiera się w istocie na okoliczności, że w porównaniu z przedsiębiorcą konsument znajduje się w słabszej pozycji, zwłaszcza pod kątem poziomu informacji, gdyż należy go uznać za stronę słabszą gospodarczo i mniej doświadczoną pod względem prawnym od jego kontrahenta. Przepisy tej dyrektywy są zasadniczo skonstruowane z punktu widzenia konsumenta jako adresata i ofiary nieuczciwych praktyk handlowych (wyrok TS z 3.10.2013 r., Zentrale zur Bekämpfung unlauteren Wettbewerbs, C-59/12, Legalis).

Reasumując TS orzekł, że art. 2 lit. c), d) i i) oraz art. 3 ust. 1 dyrektywy 2005/29 należy interpretować w ten sposób, iż usługa wyceny towaru, którą przedsiębiorca świadczy na rzecz konsumenta przed skupem od niego tego towaru, uzależniając ów skup od zaakceptowania ceny ustalonej w wyniku jego wyceny, stanowi łącznie z tym skupem, „produkt” w rozumieniu tych przepisów, wobec czego działania mające bezpośredni związek z promocją tego produktu skierowaną do konsumentów są objęte zakresem stosowania tej dyrektywy.

Komentarz

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →