Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą mogą korzystać z ochrony właściwej dla konsumentów
Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia obciążeń regulacyjnych wprowadza do kodeksu cywilnego i ustawy o prawach konsumenta przepisy, na podstawie których osoba fizyczna, która zawiera z innym przedsiębiorcą umowę związaną bezpośrednio z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą, lecz nieposiadającą dla niej charakteru zawodowego, może korzystać z ochrony przewidzianej dla konsumenta, w zakresie stosowania klauzul abuzywnych (art. 3855 KC), rękojmi za wady (art. 5564, 5565, 5765 KC) oraz w zakresie prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa (art. 38a PrKonsU).
Zakres podmiotowy ochrony
Jeśli chodzi o podmioty, które zostaną objęte ochroną właściwą dla konsumentów to należy wskazać, że nowe przepisy dotyczą osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG. Tym samym w aspekcie nowych przepisów niezbędne jest ustalenie, że umowa nie ma dla przedsiębiorcy zawodowego charakteru.
Korzystanie z ochrony właściwej dla konsumenta
Ratio legis nowych przepisów wskazano w uzasadnieniu do projektu ustawy: osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą, dokonująca czynności prawnej poza swoją branżą, traktowana jest zawsze jak profesjonalista, mimo iż zwykle nie dysponuje odpowiednią wiedzą i doświadczeniem koniecznym do oceny przedmiotu tej czynności. Nie może ona korzystać z ochrony konsumenckiej, chociaż znajduje się w tym zakresie w tej samej sytuacji, w jakiej znajduje się konsument. Nowe przepisy rozszerzają ochronę dotychczas przysługującą konsumentowi na osobę fizyczną zawierającą umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG.
Brak zawodowego charakteru umowy
Nowe przepisy odnoszą się do wyznacznika charakteru zawodowego, który występuje w art. 355 § 2 KC, który określa miernik należytej staranności dla przedsiębiorcy. Zgodnie z tym przepisem należytą staranność dłużnika w zakresie prowadzonej przez niego działalności gospodarczej określa się przy uwzględnieniu zawodowego charakteru tej działalności. Przedsiębiorca będzie zatem traktowany w określonych sytuacjach jak konsument jedynie przy zawieraniu umów, które nie posiadają dla niego charakteru zawodowego, których nie zawiera w ramach dokonywanych czynności wynikających z przedmiotu działalności gospodarczej. Biorąc pod uwagę jawność CEIDG będzie można określić zakres działalności gospodarczej prowadzonej przez przedsiębiorcę, a następnie ustalić, czy czynność mieści się w zakresie czynności zawodowo podejmowanych w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej. Bowiem uprzywilejowanie, czyli korzystanie z ochrony konsumenckiej dotyczy jedynie umów, z których wynikać będzie, że nie mają one dla nich charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nich działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG.
W odniesieniu do klauzul abuzywnych zgodnie z art. 3855 KC przepisy dotyczące konsumenta, zawarte w art. 3851-3853 KC, stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla niej charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG.
Kolejne nowe przepisy, które przyznają przedsiębiorcy korzystanie z ochrony konsumenckiej dotyczą rękojmi za wady (art. 5564, art. 5565, art. 5765, art. 5564 KC). Zgodnie z art. 5565 KC przepisów art. 563 KC oraz art. 567 § 2 KC dotyczących kupującego nie stosuje się do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z jej działalnością gospodarczą, gdy z treści tej umowy wynika, że nie posiada ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej, udostępnionego na podstawie przepisów o CEIDG. Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej.
Jeżeli umowa została zawarta przed 1.1.2021 r., to art. 3855, art. 5564, art. 5565 i art. 5765 KC w nowym brzmieniu nie znajdują do niej zastosowania. Wyłączenia wskazanych przepisów dotyczą także umów zawieranych przez przedsiębiorców będących osobami fizycznymi, w oparciu o które przedsiębiorcy otrzymują wsparcie pochodzące ze środków publicznych w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy z 27.8.2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869, ze. zm.), środków Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego lub innych środków o podobnym charakterze.
Zmiany w ustawie o prawach konsumenta
Zmiana w ustawie o prawach konsumenta została dostosowana do zmian wprowadzonych do kodeksu cywilnego. Jej celem jest także rozszerzenie ochrony konsumenckiej na przedsiębiorców będących osobami fizycznymi o regulacje dotyczące prawa odstąpienia od umowy zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa. Z ochrony będzie zatem mógł skorzystać przedsiębiorca będący osobą fizyczną wpisany do CEIDG, jeżeli umowa nie będzie miała dla niego charakteru zawodowego (co wynika z nowego art. 38a ustawy o prawach konsumenta).
