Przyczyna pozbawienia możliwości obrony

Na gruncie niniejszej sprawy o zadośćuczynienie, odszkodowanie, rentę i ustalenie, SN uzasadniając odmowę przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazał, iż możliwość jej przyjęcia zachodzi wówczas, gdy w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Sąd Najwyższy podkreślił, że z powyższego w związku z art. 398⁴ § 2 KPC wynika konieczność powołania i uzasadnienia w skardze kasacyjnej okoliczności o charakterze publicznoprawnym, które stanowią wyłączną podstawę oceny pod kątem przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.

Sąd Najwyższy wskazał, iż szpital wnoszący skargę w niniejszej sprawie oparł się na zarzucie nieważności postępowania mającej wynikać z pozbawienia go możliwości obrony. Skarżący upatrywał rzeczone pozbawienie w oddaleniu przez SA jego wniosku o przeprowadzenie telekonferencji z biegłymi lub o sporządzenie opinii uzupełniającej przez biegłych, którzy wykonali opinię w postępowaniu apelacyjnym, ze względu na odmienne ustalenia tej opinii w zestawieniu z opiniami sporządzonymi w postępowaniu przed sądem I instancji i wewnętrzną sprzeczność opinii.

Sąd Najwyższy przywołał orzecznictwo tego sądu, w którym wskazuje się, że pozbawienie możliwości obrony w rozumieniu art. 379 pkt 5 KPC zachodzi wtedy, gdy w następstwie naruszenia konkretnych przepisów prawa doszło do pozbawienia możliwości aktywnego uczestnictwa w postępowaniu w stopniu uzasadniającym przyjęcie, że strona została pozbawiona prawa do wysłuchania (por. wyroki SN: z 17.2.2004 r., III CK 226/02, Legalis; z 4.3.2009 r., IV CSK 468/08, Legalis; z 12.1.2010 r., III CSK 87/09, Legalis). W ocenie SN taka sytuacja nie wystąpiła w toku postępowania apelacyjnego w niniejszej sprawie.

Sąd Apelacyjny, w ocenie SN, uwzględniając sprzeczności między opiniami i brak dokumentacji medycznej niezbędnej do oceny procesu diagnostycznego i leczniczego, uznał za konieczne uzupełnienie ustaleń faktycznych. W konsekwencji dopuścił dowód z opinii zespołu biegłych z zakresu perinatologii oraz ginekologii i położnictwa. Dokonując oceny wydanych w sprawie opinii i konfrontując ze sobą ich treść, SA oparł rozstrzygnięcie na opinii zespołu biegłych sporządzonej w postępowaniu apelacyjnym. Uznał na tej podstawie za wykazaną odpowiedzialność pozwanego szpitala w związku z niewłaściwym nadzorem nad przebiegiem porodu, niezasadnym podaniem oksytocyny i zaniechaniem wcześniejszego ukończenia ciąży cesarskim cięciem.

Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że sam fakt oddalenia wniosku skarżącego o przeprowadzenie telekonferencji z udziałem biegłych sporządzających opinię przed SA i o zasięgnięcie opinii uzupełniającej nie może w tej sytuacji być utożsamiany z pozbawieniem skarżącego możliwości obrony w rozumieniu art. 379 pkt 5 KPC.

Ponadto, skarżący miał możliwość i wyraził swe stanowisko względem wszystkich sporządzonych w sprawie opinii biegłych. Również w pozostałym zakresie skarżący aktywnie uczestniczył w postępowaniu apelacyjnym. Dodatkowo, SN zwrócił uwagę, że art. 286 KPC daje sądowi swobodę uznaniową w zakresie żądania ustnego lub pisemnego uzupełnienia opinii biegłego, względnie sporządzenia opinii dodatkowej (por. postanowienie SN z 18.5.2018 r., II CSK 21/18, Legalis).

Niezależnie od powyższego, SN podkreślił, że nie sposób uznać, że oddalenie wniosku skarżącego miało charakter dowolny, arbitralny oraz by rzutowało na rzeczywistą możliwość aktywnego udziału skarżącego w postępowaniu apelacyjnym. W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku SA wyjaśnił bowiem, że przyczyną oddalenia wniosku skarżącego było to, że zarzuty skarżącego wobec opinii zespołu biegłych nie podważały jej zasadniczej konkluzji jak również SA odniósł do twierdzeń o sprzeczności opinii, negując ich wystąpienie.

Stanowisko SN wyrażone w komentowanym orzeczeniu odpowiada ugruntowanemu orzecznictwu, zgodnie z którym oddalenia wniosku dowodowego nie można traktować jako przyczyny pozbawienia możliwości obrony w rozumieniu art. 379 pkt 5 KPC (por. np. wyroki SN: z 8.9.2016 r., II CSK 750/15, Legalis; z 6.12.2016 r., II PK 254/15, Legalis oraz postanowienia SN: z 22.3.2017 r., III CZ 10/17, Legalis; z 26.4.2018 r., IV CSK 590/18, niepubl.).