Zmiana KSH

Ustawa z 9.2.2022 r. o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022 r. poz. 807; dalej: ZmKSH22) wprowadza do ustawy z 15.9.2000 r. – Kodeks spółek handlowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1526; dalej: KSH) zmiany, które dotyczą m.in. zasad nadzoru nad spółkami handlowymi.

Rada nadzorcza – organ spółki kapitałowej

Rada nadzorcza jest jednym z organów osoby prawnej jaką jest kapitałowa spółka prawa handlowego, tj.: spółka akcyjna i spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Rada nadzorcza jest – stosownie do art. 381 KSH – organem obligatoryjnym w spółce akcyjnej. Natomiast w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością powołanie tego organu jest – jak stanowi art. 213 § 1 KSH, zgodnie z którym umowa spółki może ustanowić radę nadzorczą lub komisję rewizyjną albo oba te organy – fakultatywne. Obligatoryjne staje się to dopiero w momencie, gdy kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 000 złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu (art. 213 § 2 KSH). Przedmiotowe przesłanki muszą być spełnione łącznie, a w razie ich spełnienia to do wspólników należy prawo wyboru odpowiedniego organu nadzoru: rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej. Tym samym, każda spółka z o.o. może istnieć i funkcjonować także bez rady nadzorczej.

KSH. Komentarz do nowelizacji. Prawo holdingowe. Zmiany w funkcjonowaniu organów spółek kapitałowych. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Rada nadzorcza – zadania i kompetencje

Zgodnie z dotychczasowym stanem prawem, rada nadzorcza nie ma jednego, konkretnego, przypisanego przez ustawodawcę zadania, a stosownie do art. 219 § 1 KSH (i odpowiednio art. 30069 KSH) sprawuje ona stały nadzór nad działalnością spółki we wszystkich dziedzinach jej działalności.

Dlatego też ustawa zmieniająca przewiduje wzmocnienie zakresu nadzoru nad spółką sprawowanego przez radę nadzorczą poprzez doprecyzowanie katalogu obowiązków członków tego organu oraz określenie zasad ich odpowiedzialności z tytułu podejmowanych działań lub zaniechań.

Wśród szczegółowych zadań i kompetencji rady nadzorczej ustawodawca wymienia więc:

  1. ocenę sprawozdań zarządu z działalności spółki oraz sprawozdania finansowego pod kątem ich zgodności księgami, dokumentami i stanem faktycznym (art. 219 § 3 pkt 1 KSH, art. 30069 § 3 pkt 1 KSH i art. 382 § 3 pkt 1 KSH);
  2. ocenę wniosków zarządu dotyczących podziału zysku lub pokrycia straty (art. 219 § 3 pkt 2 KSH, art. 30069 § 3 pkt 2 KSH i art. 382 § 3 pkt 2 KSH);
  3. sporządzanie sprawozdania z czynności wymienionych w punkcie a i b (art. 219 § 3 pkt 3 KSH, art. 30069 § 3 pkt 3 KSH i art. 382 § 3 pkt 1 KSH);
  4. dostęp do informacji – badanie wszystkich dokumentów spółki i rewizja jej stanu majątku oraz żądanie od zarządu, prokurentów i osób zatrudnionych w spółce przekazania wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień (art. 219 § 4 KSH, art. 30071 § 1 KSH i art. 382 § 4 KSH). Odpowiednikiem tego uprawnienia rady nadzorczej jest obowiązek zarządu przekazywania informacji. Zgodnie bowiem z art. 219 § 41 i 42 KSH, a także art. 30071 § 11 i 12 KSH oraz art. 382 § 5 i 6 KSH informacje, dokumenty, sprawozdania lub wyjaśnienia żądane przez radę nadzorczą są przekazywane radzie nadzorczej niezwłocznie, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia żądania do organu lub osoby obowiązanej, chyba, że w żądaniu określono dłuższy termin. Zarząd nie może ograniczać członkom rady nadzorczej dostępu do żądanych przez nich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień. Jak czytamy w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej – dostępnym na stronie Sejmu RP – prawidłowe działanie rady nadzorczej oraz efektywne prowadzenie przez ten organ nadzoru wewnętrznego wymaga, aby posiadała ona bieżący dostęp do rzetelnych oraz kompletnych informacji o spółce. Klasyczny dualistyczny model organizacyjny w spółce kapitałowej, polegający na oddzieleniu organów zarządzającego i nadzorczego, może rodzić problemy związane z przepływem informacji między nimi oraz prowadzić do asymetrii w tym obszarze, a dotychczasowe uprawnienia rady nadzorczej z art. 219 § 4 KSH, art. 30071§ 1 KSH oraz art. 382 § 4 KSH okazały się niewystarczające;
  5. zawiadomienie kluczowego biegłego rewidenta o terminie posiedzenia rady nadzorczej dotyczącego sprawozdania finansowego i zapewnieniu mu aktywnego uczestnictwa w tym posiedzeniu wraz z przedstawieniem sprawozdania z badania sprawozdania finansowego spółki (art. 219 § 6 KSH, art. 30069 § 31 KSH i art. 382 § 7 KSH);
  6. ustanowienie doraźnego lub stałego komitetu rady nadzorczej (art. 2191 KSH i art. 3901 § 1 pkt 2 KSH);
  7. wybranie doradcy rady nadzorczej celem zbadania na koszt spółki określonej sprawy dotyczącej działalności spółki lub jej majątku, lub przygotowania określonych analiz oraz opinii (art. 2192 KSH, art. 30071a KSH i art. 382 § 1 KSH). Jak wskazuje ustawodawca w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej skala złożoności procesów zachodzących w spółkach kapitałowych oraz ich profesjonalizacja wymagają niekiedy skorzystania przez radę nadzorczą z usług zewnętrznych podmiotów o wyspecjalizowanych kompetencjach, fachowej wiedzy i kwalifikacjach do przeprowadzenia rzetelnej analizy, celem przygotowania lub podjęcia dalszych decyzji korporacyjnych. Z tych przyczyn uznano za zasadne wyposażenie rady nadzorczej każdej spółki kapitałowej w uprawnienie do samodzielnego (z pominięciem zarządu) wyboru ww. podmiotu zewnętrznego;
  8. wybór przewodniczącego rady nadzorczej, którego obowiązkiem jest należyte organizowanie prac rady nadzorczej, a w szczególności zwoływanie jej posiedzeń (art. 2211 § 1 KSH i art. 389 § 1 KSH);
  9. protokołowanie uchwał rady nadzorczej (art. 222 § 2 KSH i art. 30058 § 5 KSH).

Ponadto ustawa zmieniająca wprowadza do KSH przepisy karne przewidujące odpowiedzialność za naruszenie ww. obowiązków.

Kodeks spółek handlowych – najnowsze komentarze zawsze w Systemie Legalis. Kup online. Sprawdź

Kadencja i mandat

W art. 202 § 2 zd. 2 KSH i art. 218 § 2 zd. 2 KSH wprowadzono ustawą zmieniającą sformułowanie, zgodnie z którym kadencję oblicza się w pełnych latach obrotowych, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Ta regulacja rozstrzyga wątpliwości związane z kwestią ustalenia momentu wygaśnięcia mandatu członka organu spółki kapitałowej w związku z upływem jego kadencji. Tym samym ustawodawca wskazał okres, na jaki powoływani są członkowie organów menadżerskich oraz termin, przez jaki pozostają oni umocowani do pełnienia funkcji. Zgodnie z przykładem przytoczonym w uzasadnieniu ustawy zmieniającej mandat członka zarządu powołanego 1.6.2021 r., na dwuletnią kadencję, w spółce, której rok obrotowy jest tożsamy z rokiem kalendarzowym, wygaśnie z dniem odbycia zgromadzenia wspólników zatwierdzającego sprawozdanie finansowe za rok obrotowy 2023. Stosownie do art. 23 ZmKSH22, do mandatów i kadencji członków organów, które trwają w dniu wejścia w życia ustawy zmieniającej, stosuje się KSH, w brzmieniu nadanym ustawą zmieniającą.

Etap legislacyjny

Omawiane zmiany wchodzą w życie – zgodnie z art. 37 ZmKSH22 – po upływie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia, co nastąpiło 12.4.2022 r. Tym samym wejdą one w życie 13.10.2022 r.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →