Opis stanu faktycznego

W dniu 14.1.2020 roku Rada Gminy Jeleniewo podjęła uchwałę nr XII.73.2020 w sprawie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty (Dz.U. Województwa Podlaskiego z 2020 r. poz. 450). Powyższa uchwała został podjęta na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1 ustawy z 8.3.1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 713 ze zm.; dalej jako SamGmU) oraz art. 6j ust. 2, 2a i 3b, art. 6k ust. 1–4a ustawy z 13.9.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku gminach (Dz.U. z 2020 r., poz. 1439; dalej jako CzystGmU).

W przedmiotowej uchwale w § 1 wskazano, że opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi podbieranymi przez Gminę Jeleniewo od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy ponoszona będzie od gospodarstwa domowego. Następnie w § 2 ust. 1, 2 i 3 uchwały Rada Gminy dokonała zróżnicowania stawek opłaty w zależności od ilości osób w gospodarstwie domowym, rozróżniając opłatę za odbiór odpadów gromadzonych w sposób selektywny oraz nieselektywny.

Na powyższą uchwałę, Prokurator Rejonowy w S. wywiódł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, zarzucając istotne naruszenie prawa, a mianowicie:

  • art. 6j ust. 2a w związku z art. 6j ust. 2 CzystGmU polegające na zróżnicowaniu stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, ustalonej metodą od gospodarstwa domowego, według nieprzewidzianego w ustawie kryterium liczby osób w gospodarstwie domowym, w sytuacji gdy wybór tej metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi powoduje, że rada gminy władna jest jedynie do wskazania jednej stawki takiej opłaty, bez względu na jego wielkość (liczbę osób w nim zamieszkujących);
  • art. 6k ust. 3 CzystGmU polegające na określeniu stawki opłaty podwyższonej za gospodarowanie odpadami komunalnymi, jeżeli właściciel nieruchomości nie wypełnia obowiązku zbierania odpadów komunalnych w sposób selektywny, w wysokości niższej niż dwukrotna wysokość stawki ustalonej przez radę gminy na podstawie art. 6j ust. 3b CzystGmU w sytuacji, gdy stawka ta winna być w wysokości nie niższej niż dwukrotna wysokość stawki ustalonej przez radę gminy na podstawie art. 6j ust. 3b CzystGmU.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku na rozprawie w dniu 7.10.2020 r. sprawy ze skargi Prokuratora Rejonowego w S. na uchwałę Rady Gminy Jeleniewo z 14.1.2020 r. Nr XII.73.2020 w przedmiocie wyboru metody ustalenia opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi oraz ustalenia stawki tej opłaty stwierdził nieważność zaskarżonej uchwały w § 2 ust. 1, 2 i 3 oraz § 3 ust. 2.

Potrzebujesz zweryfikować wiarygodność kontrahenta lub ocenić ryzyka? Poznaj Beck KRS Sprawdź

Z uzasadnienia Sądu

W ustawie z 25.3.2013 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. z 2013 r. poz. 228) dodano ust. 4 do art. 6k. Stanowił on, że rada gminy określając warunki opłat zgodnie z metodą, o której mowa w art. 6j ust. 1 i 2, może różnicować stawki opłat, wprowadzać zwolnienia przedmiotowe, ustanawiać dopłaty dla właścicieli nieruchomości, o których mowa w art. 6c ust. 1, spełniających ustalone przez nią kryteria lub określić szczegółowo zasady ustalania tych opłat. Ustawa z 28.11.2014 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 87) znowelizowała brzmienie przepisu art. 6k ust. 4 stanowiąc, że rada gminy w drodze uchwały może zwolnić w całości lub części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w części dotyczącej gospodarstw domowych, w których dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (…) Mocą ustawy z 11.9.2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 1793), art. 6k ust. 4 otrzymał nowe brzmienie, zgodnie z którym rada gminy, w drodze uchwały może zwolnić w całości lub części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w części dotyczącej gospodarstw domowych, w których dochód nie przekracza kwoty uprawniającej do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (…) lub rodziny wielodzietne o których mowa w ustawie o Karcie Dużej Rodziny (…).

Przedstawione powyżej brzmienie przepisy pozwala na konstatację, iż w stanie prawnym od 1.2.2015 r., ale także w stanie prawnym obowiązującym w dacie podjęcia uchwały, niezależnie od przyjętej metody ustalania opłat brak jest podstaw do różnicowania stawki w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym. Metoda „od gospodarstwa domowego” dopuszcza zróżnicowanie stawek uzależniając je od przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem. Jest więc zróżnicowaniem dochodowym, a nie liczbowym, pod którym kryje się liczba osób składających się na dane gospodarstwo domowe.

Pomimo częściowej zmiany przepisu art. 6k ust. 4 CzystGmU nadal zachowuje aktualność w swej istocie pogląd zaprezentowany w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6.5.2016 r., II FSK 16/16, zgodnie z którym: „Z żadnej regulacji CzystGmU nie wynika również upoważnienie dla rady gminy do wprowadzenia w ramach metody wymienionej w art. 6j ust. 2 CzystGmU, dodatkowego kryterium, jakim jest podział gospodarstw domowych na kategorie zależne od liczby osób w nich zamieszkujących i zróżnicowanie na tej podstawie wysokości stawki opłaty.”. W orzeczeniu z 19.2.2019 r., II FSK 3267/18, NSA podkreślił, że o ile w okresie do 31.1.2015 r. jako dopuszczalne należało uznać stosowanie kryterium wielkości gospodarstwa domowego, o tyle po tej dacie stosowanie takiego kryterium nie było już możliwe. Sąd w tut. składzie stanowisko to podziela.

Ocena zaskarżonej uchwały prowadzi do wniosku, że uchwała ta narusza wskazane powyżej przepisy prawa, tj. art. 6k ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 6j ust. 2 i ust. 2a CzystGmU. Rada gminy zdecydowała, że opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi będzie ustalana na podstawie metody określonej w art. 6j ust. 2, 2a i 3b oraz art. 6k ust. 1, 3 i 4 a ustawy. Wobec tego obowiązana była do ustalenia stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi od gospodarstwa domowego z uwzględnieniem miesięcznego przeciętnego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem przy uwzględnieniu okoliczności, czy odpady komunalne są zbierane i odbierane w sposób selektywny. W zaskarżonej uchwale Rada wprawdzie uzależniła stawki opłaty od okoliczności, czy odpady są zbierane i odbierane w sposób selektywny, ale ponadto wprowadziła zróżnicowanie tej opłaty od ilości osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego (gospodarstwa domowe do 2 osób, od 3 do 5 osób oraz liczące 6 i więcej osób), pomimo braku już w art. 6k ust. 4 ustawy prawa do „różnicowania” stawek. Tymczasem żadna z metod nie przewidywała zróżnicowania opłat od ilości osób wchodzących w skład gospodarstwa domowego, tak jak uczynił to organ gminy. Zmiana dokonana przez ustawodawcę art. 6k ust. 4 wyeliminowała możliwość różnicowania stawek z uwzględnieniem liczby osób w gospodarstwie domowym począwszy od 1.2.2015 r.

Zdaniem tut. Sądu, regulowanie metody ustalania opłaty za gospodarowanie odpadami w sposób odmienny niż uczynił to ustawodawca stanowi naruszenie ustawowego upoważnienia zawartego w art. 6k ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 6j ust. 2 i ust. 2a CzystGmU. (…)

Nadto w zaskarżonej uchwale ustalono stawkę podwyższoną ryczałtową za gospodarowanie odpadami komunalnymi od nieruchomości, na której znajduje się domek letniskowy lub od innej nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, gdy właściciel nie wypełnia obowiązku zbierania odpadów w sposób selektywny w wysokości 299,00 zł. Stawka ta jest stawką podwyższoną w stosunku do stawki określonej w § 3 ust. 1 zaskarżonej uchwały.

Stawki podwyższone zgodnie z art. 6k ust. 3 CzystGmU winny być określone w wysokości nie niższej niż dwukrotna wysokość i nie wyższej niż czterokrotna wysokość stawki ustalonej przez radę gminy odpowiednio na podstawie art. 6k ust. 1 albo w art. 6j ust. 3b.

Tymczasem rada gminy ustaliła stawkę podwyższoną w wysokości niższej niż dwukrotna wysokość stawki podstawowej, tj. w wysokości 299,00 zł, gdy wysokość stawki podstawowej wynosi 159,00 zł.

Słusznie w świetle brzmienia analizowanych przepisów jest pogląd, że niezależnie od przyjętej metody ustalania opłat brak jest podstaw do różnicowania stawki w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym. Choć dopuszczalne jest zróżnicowanie stawek uzależniając je od przeciętnego miesięcznego dochodu rozporządzalnego na 1 osobę ogółem, to jednak jest to zróżnicowaniem dochodowym, a nie liczbowym, pod którym kryje się liczba osób składających się na dane gospodarstwo domowe.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź