Stan faktyczny
WSA w Lublinie w trybie uproszczonym rozpoznał sprawę ze skargi J.K. na postanowienie SKO w przedmiocie zarzutów w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej i stwierdził nieważność zaskarżonego postanowienia.
Przedmiotem skargi było postanowienie SKO utrzymujące w mocy postanowienie Wójta Gminy oddalające zarzuty w sprawie egzekucji administracyjnej.
W sprawie tej organ I instancji określił skarżącemu wysokość opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi w kwocie X zł miesięcznie. Ponieważ skarżący nie wywiązywał się z obowiązku zapłaty, organ I instancji najpierw skierował do skarżącego upomnienie, a następnie wystawił tytuł wykonawczy, po czym skierował przedmiotowy tytuł do egzekucji administracyjnej do Naczelnika Urzędu Skarbowego. Naczelnik Urzędu Skarbowego zawiesił prowadzone przeciwko skarżącemu postępowanie egzekucyjne w związku ze złożeniem przez skarżącego zarzutów.
W zarzutach skarżący podniósł, że nie mieszka w danej nieruchomości, bo nie ma tam dostępu do wody, nigdy nie odbierano od niego śmieci, a tytuł wykonawczy jest podpisany przez nieuprawnioną osobę, a także w treści tytułu wykonawczego występuje błąd co do daty jego urodzenia.
Postanowienie organu I instancji w przedmiocie oddalenia zarzutów w sprawie egzekucji administracyjnej zostało, na skutek zażalenia skarżącego, uchylone w całości, a sprawa przekazana do ponownego rozpoznania postanowieniem SKO.
W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy organ I instancji oddalił zarzuty skarżącego w sprawie egzekucji administracyjnej. Przedmiotowe postanowienie zostało odebrane osobiście przez skarżącego dnia (…). Skarżący pismem z dnia (…) – złożonym w Urzędzie Gminy dnia (…) wniósł zażalenie na postanowienie organu I instancji. Postanowieniem organ II instancji utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.
W uzasadnieniu podniesiono, że zobowiązany może wnieść zarzuty tylko z przyczyn enumeratywnie wyszczególnionych w art. 33 ustawy z 17.6.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1427 ze zm., dalej: EgzAdmU) Zarzut winien określać istotę i zakres żądania oraz dowody uzasadniające to żądanie. Organ II instancji podniósł, że skarżący nie sformułował zarzutów zgodnie z wyżej wskazanym przepisem, a także wyjaśnił, że egzekwowany w sprawie obowiązek polega na zapłacie opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi i wynika wprost z przepisów ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach.
Skarga
W skardze do WSA w Lublinie skarżący podniósł, że Kolegium nie może rozstrzygać w sprawach zakończonych prawomocnie, nie powinno też kłamać w sprawie zgodności daty urodzenia z numerem PESEL podanym w tytule wykonawczym. Ponadto podniósł, że Wójt Gminy nie poniósł kosztów transportu, zbierania i odzysku odpadów z jego nieruchomości. Wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia.
W odpowiedzi na skargę organ II instancji wniósł o jej oddalenie.
Orzeczenie WSA
Skarga podlega uwzględnieniu jednak z innych powodów niż argumenty w niej wskazane.
WSA zauważył, że organ II instancji rozpoznał merytorycznie zażalenie, pomimo, że skarżący wniósł je po terminie. Jak wynika bowiem z potwierdzenia odbioru, skarżący osobiście odebrał w dniu (…) korespondencję kierowaną do niego, a zawierającą postanowienie organu I instancji w przedmiocie oddalenia zarzutów. Zwrotne potwierdzenie odbioru jest dokumentem urzędowym, który – jeśli jest sporządzony w przepisanej formie przez uprawniony do tego podmiot – stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo stwierdzone (zob. postanowienie NSA z 22.1.2021 r., II OZ 1209/20). Zażalenie natomiast skarżący złożył w Urzędzie Gminy dnia (…), co wynika z prezentaty.
Zgodnie z art. 34 § 3 EgzAdmU na postanowienie w sprawie zarzutu w sprawie egzekucji administracyjnej przysługuje zażalenie. Jak wynika z treści art. 141 § 2 KPA zażalenia wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia stronie, a gdy postanowienie zostało ogłoszone ustnie – od dnia jego ogłoszenia stronie. A skoro w postępowaniu egzekucyjnym mają odpowiednie zastosowanie przepisy KPA (zob. art. 18 EgzAdmU) tym samym zażalenie na postanowienie w sprawie zarzutu wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia postanowienia stronie. Termin do wniesienia zażalenia w tej sprawie minął skarżącemu 5.2.2021 r.
Zgodnie z art. 134 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm., dalej: PostAdmU) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a § 1 PostAdmU. Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności (art. 134 § 2 PostAdmU).
Brak związania sądu administracyjnego zarzutami i wnioskami skargi (oraz powołaną podstawą prawną) oznacza m.in. możliwość dokonania oceny zaskarżonej decyzji z punktu widzenia jej zgodności z prawem, niezależnie od sformułowanych w skardze twierdzeń i zarzutów. Tym samym istnieje możliwość, że sąd uchyli treść zaskarżonego aktu lub czynności z powodu innych uchybień niż te, które wskazał wnoszący skargę. Możliwe będzie również stwierdzenie nieważności zaskarżonego aktu przez sąd. Sąd jest więc uprawniony uwzględnić z urzędu inne zarzuty i orzec odmiennie od wniosków skargi (por. wyr. NSA z 20.3.2007 r., II GSK 349/06, Legalis; wyrok WSA w Warszawie z 6.5.2004 r., I SA 2027/02, Legalis).
Zgodnie z art. 145 § 1 pkt 2 PostAdmU. Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 KPA lub w innych przepisach. W art. 156 § 1 pkt 2 KPA przewidziano, że organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa.
W orzecznictwie sądów administracyjnych przyjmuje się, że doszło do rażącego naruszenia prawa w sytuacji gdy organ odwoławczy rozpoznał odwołanie od decyzji wniesionej po terminie, mimo że termin nie został przywrócony (zob. np. wyrok NSA z 16.2.1998 r., IV SA 727/96; wyrok NSA z 23.04.1998 r., IV SA 1006/96; wyrok NSA z 14.04.1999 r., I SA 1823/98, Legalis; wyrok NSA z 2.06.1999 r., IV SA 868/97; wyrok NSA z 18.11.1999 r., I SA 330/99).
W uchwale NSA z 12.10.1998 r., OPS 11/98, Legalis wprost wyrażono zapatrywanie, że: „rozpatrzenie odwołania wniesionego z uchybieniem terminu, który nie został przywrócony, stanowi rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 KPA Odnosi się to w równym stopniu do rozpatrzenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy (art. 127 § 3 KPA). Załatwienie w postępowaniu administracyjnym wniosku o ponowne rozpoznanie sprawy merytoryczną decyzją w sytuacji, gdy upłynął termin wniesienia tego środka zaskarżenia, stanowi rażące naruszenie art. 127 § 3 in fine w związku z art. 129 § 2 KPA oraz art. 16 § 1 KPA.”
Rozpoznanie przez organ odwoławczy zażalenia na postanowienie – wniesionego przez stronę po terminie – dotknięte jest rażącym naruszeniem prawa. W konsekwencji stwierdzenia powyższego, Sąd zobowiązany jest stwierdzić nieważność zaskarżonego postanowienia SKO.
Przepisy covidowe
Jednocześnie Sąd zwrócił uwagę, że ustawą z 9.12.2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2255), która weszła w życie 16.12.2020 r. dodany został art. 15zzzzzn(2) KoronawirusU, o treści:
1. W przypadku stwierdzenia uchybienia przez stronę w okresie obowiązywania stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 przewidzianych przepisami prawa administracyjnego terminów:
- zachowania których jest uzależnione udzielenie ochrony prawnej przed organem administracji publicznej,
- do dokonania przez stronę czynności kształtujących jej prawa i obowiązki,
- przedawnienia,
- których niezachowanie powoduje wygaśnięcie lub zmianę praw rzeczowych oraz roszczeń i wierzytelności, a także popadnięcie w opóźnienie,
- zawitych, z niezachowaniem których ustawa wiąże ujemne skutki dla strony,
- do dokonania przez podmioty lub jednostki organizacyjne podlegające wpisowi do właściwego rejestru czynności, które powodują obowiązek zgłoszenia do tego rejestru, a także terminów na wykonanie przez te podmioty obowiązków wynikających z przepisów o ich ustroju
– organ administracji publicznej zawiadamia stronę o uchybieniu terminu.
2. W zawiadomieniu, o którym mowa w ust. 1, organ administracji publicznej wyznacza stronie termin 30 dni na złożenie wniosku o przywrócenie terminu.
3. W przypadku, o którym mowa w art. 58 § 2 KPA, prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść w terminie 30 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu.
Przepis ten przewiduje obowiązek organu administracji publicznej zawiadamiania strony o uchybieniu terminu. W takim przypadku strona ma prawo do złożenia wniosku o przywrócenie terminu.
Stwierdzenie przez Sąd nieważności zaskarżonego postanowienia powoduje, że organ II instancji zobowiązany jest rozpoznać zażalenie skarżącego, z zastrzeżeniem, że wniesione zostało ono po terminie. Przy czym ewentualne zastosowanie w tej sprawie art. 134 KPA poprzedzone powinno być poinformowaniem skarżącego o uchybieniu terminu stosownie do treści art. 15zzzzzn2 KoronawirusU.
Niezależnie od treści i zakresu skargi, sądy administracyjne z urzędu powinny dostrzec te uchybienia organów administracyjne, które na gruncie przepisów KPA stanowią o rażącym naruszeniu prawa. Takim naruszeniem jest rozpoznanie odwołanie złożonego z uchybieniem terminu. Sąd administracyjny dostrzegając uchybienie dotknięte taką kwalifikowaną wadą, zobowiązany jest stwierdzić nieważności kontrolowanej decyzji czy postanowienia – i to niezależnie od tego czy orzeczenie to będzie wydawane na (nie)korzyść skarżącego.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
