Rozstrzygnięcie WSA we Wrocławiu
WSA we Wrocławiu, po rozpoznaniu 3.7.2023 r., na posiedzeniu niejawnym, sprawy ze skargi R. Sp. z o.o. w likwidacji z siedzibą w L. (dalej: Skarżąca Spółka) na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Legnicy (dalej: SKO) z 17.10.2022 r. Nr SKO/PO-413/191/2022 w przedmiocie podatku od nieruchomości za 2017 r., 2018 r., 2019 r., 2020 r. oraz 2021 r., postanowił odrzucić skargę.
Stan faktyczny
Skarżąca Spółka, reprezentowana przez tymczasowego pełnomocnika szczególnego wniosła skargę we wskazanym powyżej przedmiocie. Pismem z 15.6.2023 r. wezwano organ I instancji (dalej: Organ podatkowy) do podania informacji, czy występował do sądu o ustanowienie kuratora dla Skarżącej Spółki. W odpowiedzi na powyższe wezwanie Organ podatkowy poinformował, że taka czynność nie miała miejsca w rozpatrywanej sprawie, a Organ podatkowy nie występował do sądu o ustanowienie kuratora dla Skarżącej Spółki.
Stanowisko WSA we Wrocławiu
WSA we Wrocławiu na wstępie stwierdził, że do skutecznego przeprowadzenia postępowania sądowoadministracyjnego z udziałem osoby prawnej (w tej sprawie: spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) konieczne jest by już w momencie wnoszenia skargi do sądu posiadała zdolność procesową. Wymóg ten wynika z art. 28 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259; dalej: PostAdmU), który stanowi, że osoby prawne oraz jednostki organizacyjne mające zdolność sądową dokonują czynności w postępowaniu przez organy albo osoby uprawnione do działania w ich imieniu. Stwierdzenie braków w składzie organów spółki z o.o., będącej stroną w niniejszej sprawie i uniemożliwiających jej działanie w postępowaniu obliguje sąd do wezwania strony do uzupełnienia wymienionych braków (art. 58 § 2 PostAdmU). Jeżeli braki nie zostaną uzupełnione w wyznaczonym terminie, skarga podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna (art. 58 § 1 pkt 5 PostAdmU).
Przenosząc powyższe rozważania na temat zdolności procesowej spółki kapitałowej prawa handlowego na grunt rozpatrywanej sprawy WSA we Wrocławiu wskazał, że w niniejszej sprawie składającym skargę w imieniu Skarżącej Spółki jest radca prawny A.P., który jak wynika z akt administracyjnych sprawy został wyznaczony na tymczasowego pełnomocnika szczególnego. Jego umocowanie, stosownie do art. 138m § 1 ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651; dalej: OrdPU), przewidującego „ustanowienie pełnomocnika do czasu wyznaczenia kuratora przez sąd”, obejmuje reprezentowanie Skarżącej Spółki jedynie przed organem podatkowym i tylko do czasu, gdy sąd ustanowi kuratora. Zgodnie z art. 138m § 1 OrdPU, w przypadku niemożności wszczęcia postępowania lub prowadzenia postępowania wobec osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej z powodu: (i) braku powołanych do tego organów lub (ii) niemożności ustalenia adresu siedziby, miejsca prowadzenia działalności lub miejsca zamieszkania osób upoważnionych do reprezentowania jej spraw, organ podatkowy wyznacza dla tej osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej tymczasowego pełnomocnika szczególnego upoważnionego do działania do czasu wyznaczenia kuratora przez sąd.
Tymczasowym pełnomocnikiem szczególnym jest adwokat, radca prawny lub doradca podatkowy wyznaczony w trybie art. 138n § 1 lub 2 OrdPU (art. 138m § 2 OrdPU). Stosownie do art. 138n § 1 lub 2 OrdPU wyznaczenie takiego pełnomocnika odbywa się na wniosek organu podatkowego – o wyznaczenie doradcy podatkowego, adwokata lub radcy prawnego jako tymczasowego pełnomocnika szczególnego, organ podatkowy zwraca się do Krajowej Rady Doradców Podatkowych, okręgowej rady adwokackiej lub okręgowej izby radców prawnych właściwej dla siedziby organu podatkowego. Jeżeli doradca podatkowy, adwokat lub radca prawny ustanowiony w ten sposób ma podjąć czynności poza siedzibą organu podatkowego, Krajowa Rada Doradców Podatkowych, Naczelna Rada Adwokacka lub Krajowa Rada Radców Prawnych, na wniosek ustanowionego doradcy podatkowego, adwokata lub radcy prawnego, wyznaczy w razie potrzeby doradcę podatkowego, adwokata lub radcę prawnego, z innej miejscowości. Jak wskazuje się w orzecznictwie, samo wyznaczenie osoby jako tymczasowego pełnomocnika szczególnego przez dany samorząd zawodowy stanowi źródło umocowania. O skuteczności wyznaczenia pełnomocnika tymczasowego przesądza dokonanie dwóch czynności konwencjonalnych, tj.: zwrócenie się organu podatkowego do organu samorządu zawodowego o wyznaczenie pełnomocnika tymczasowego oraz wyznaczenie przez organ samorządu zawodowego konkretnej osoby jak tymczasowego pełnomocnika dla wskazanego podmiotu (wyrok WSA w Poznaniu z 9.6.2021 r., I SA/Po 352/21, Legalis). Jednocześnie – jak wskazuje się w orzecznictwie – ustanowienie tymczasowego pełnomocnika szczególnego pozostaje bez związku z sytuacją materialną danego podatnika, która nie podlega badaniu ani przez organ podatkowy wnoszący o ustanowienie takiego pełnomocnika ani też przez organ samorządu zawodowego. Wyznaczenie tymczasowego pełnomocnika szczególnego w trybie art. 138m i art. 138n OrdPU nie stanowi elementu przyznania prawa pomocy osobie ubogiej, lecz ma za zadanie jedynie ułatwienie realizacji przez Skarb Państwa celów fiskalnych, poprzez umożliwienie wszczęcia lub dalszego prowadzenia postępowania podatkowego zmierzającego do weryfikacji dokonanego przez podatnika samowymiaru podatkowego (wyrok WSA w Gdańsku z 7.11.2018 r., I SA/Gd 593/18, Legalis).
Zatem skarga podpisana w niniejszej sprawie przez tymczasowego pełnomocnika szczególnego Skarżącej Spółki nie mogła odnieść zamierzonego skutku, to jest nie mogła skutecznie zainicjować postępowania przed WSA we Wrocławiu.
Następnie WSA we Wrocławiu wyjaśnił, że tymczasowy pełnomocnik szczególny nie jest bowiem osobą uprawnioną do działania w imieniu Skarżącej Spółki przed sądem administracyjnym. Nie może zatem występować w jej imieniu, albowiem nie został ustanowiony do zastępowania ustawowych bądź statutowych organów osoby prawnej, lecz jedynie do reprezentowania Skarżącej Spółki przed organem podatkowym do czasu, aż sąd ustanowi jej kuratora celem powołania organów osoby prawnej, a w razie potrzeby jej likwidację (art. 42 § 1 KC). To z kolei – jak podkreślił WSA we Wrocławiu – oznacza, że tymczasowy pełnomocnik szczególny nie posiada umocowania do złożenia w imieniu Skarżącej Spółki skargi do WSA. Nie jest też umocowany do jej reprezentowania przed sądami administracyjnymi, a tym samym przed WSA we Wrocławiu. Z uwagi na fakt, że Organ podatkowy nie wystąpił do sądu o ustanowienie kuratora, co zostało przyznane wprost przez sam Organ podatkowy i wynika bezpośrednio z treści akt sądowych sprawy, zawarta w art. 58 § 2 PostAdmU regulacja obligująca WSA we Wrocławiu do podjęcia starań umożliwiających uzupełnienie braków w składzie organów osoby prawnej będącej stroną postępowania, tj. Skarżącej Spółki, nie znalazła w niniejszej sprawie zastosowania. Brak jest bowiem osób uprawnionych do działania w imieniu Skarżącej Spółki, do których wezwanie takie mogłoby zostać przez WSA we Wrocławiu wystosowane.
W tym stanie rzeczy, mając na uwadze powyższe ustalenia, na podstawie art. 58 § 1 pkt 5 PostAdmU w zw. z art. 58 § 3 PostAdmU, WSA we Wrocławiu orzekł o odrzuceniu skargi wniesionej przez tymczasowego pełnomocnika szczególnego Skarżącej Spółki.
Komentarz
Na gruncie stanu faktycznego ustalonego w rozpatrywanej sprawie, WSA we Wrocławiu wypowiedział się na temat zakresu umocowania tymczasowego pełnomocnika szczególnego. Mając na uwadze obowiązujące regulacje prawne WSA we Wrocławiu wskazał, że zakres działania ww. podmiotu jest ograniczony, co wynika bezpośrednio z przepisów prawa. Jak podkreślił WSA we Wrocławiu, regulacje zawarte w art. 138e § 1 OrdPU oraz art. 138m § 1 OrdPU wskazują jednoznacznie, że zakres umocowania tymczasowego pełnomocnika szczególnego ograniczony jest jedynie do działania przed organem podatkowym. Z art. 138m § 1 OrdPU wynika tylko uprawnienie do działania na rzecz reprezentowanej strony do czasu wyznaczenia przez sąd rejestrowy kuratora i jeśli kurator zostanie wyznaczony przed zakończeniem postępowania przed organem podatkowym, to uprawnienie pełnomocnika szczególnego do reprezentacji strony wygasa. Tym samym, art. 138e § 1 OrdPU należy interpretować w sposób nie dający prawa tymczasowemu pełnomocnikowi szczególnemu do sporządzenia i złożenia skargi do sądu administracyjnego (wyrok NSA z 14.11.2018 r., I GSK 2237/18, Legalis), jak miało to miejsce w rozpatrywanej sprawie. Zakres umocowania tymczasowego pełnomocnika szczególnego ograniczony jest więc jedynie do reprezentacji strony wyłącznie w postępowaniu przed organem podatkowym i tylko do czasu wyznaczenia kuratora.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
