Na gruncie niniejszej sprawy o zapłatę SA oddalił wniosek pozwanej o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku tego sądu oraz odrzucił na podstawie art. 390 § 1 KPC wniosek pozwanej o sporządzenie i doręczenie jej uzasadnienia tego wyroku jako złożony po ustawowym terminie.
W ocenie SA okoliczności, na które powoływała się pozwana nie dawały podstaw do rozpatrywania ich w kategorii niezależnej od strony przyczyny uchybienia, która uprawdopodobniałaby brak winy w niedochowaniu terminu. Pozwaną reprezentował profesjonalny pełnomocnik, co w ocenie SA zwiększa miernik należytej staranności, który należy odnosić do działania strony. Nadto, pomimo iż pozwana miała oświadczyć swemu pełnomocnikowi, że dokona czynności procesowej samodzielnie, pełnomocnik winien upewnić się, czy jego mocodawca w rzeczywistości tak postąpił. SA uznał brak podjęcia działań przez pełnomocnika jako niezachowanie należytej ochrony pozwanej przed niekorzystnymi skutkami procesowymi, która w ostateczności obciąża stronę.
Odnosząc się do powoływanych we wniosku przez pozwaną problemów ze zdrowiem psychicznym SA wskazał, że czynnie uczestniczyła w procesie a jej zachowanie nie świadczyło o jakichkolwiek ograniczeniach w podejmowaniu świadomych i racjonalnych decyzji. Ponadto, pozwana nie wyjaśniła w żaden sposób, dlaczego nie mogła powiadomić pełnomocnika o konieczności złożenia przez niego wniosku.
Pozwana wniosła zażalenie na postanowienie SA zarzucając naruszenie art. 168 § 1 w zw. z art. 169 § 1 KPC, art. 148 § 1 KPC, art. 233 w zw. z art. 168 § 1 KPC i art. 168 § 1 KPC jak również złożyła wniosek o rozpoznanie na podstawie art. 380 KPC postanowienia SA w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu do złożenia wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku SA.
Sąd Najwyższy oddalił zażalenie pozwanej.
W uzasadnieniu swego rozstrzygnięcia SN wskazał, że choć uprawdopodobnienia wystąpienia przyczyn uchybienia terminowi nie należy utożsamiać z koniecznością ich udowodnienia, to jednak należy je rozważyć i ocenić z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy oraz obiektywnego miernika staranności, jakiej można oczekiwać od strony należycie dbającej o swoje interesy.
Nie może natomiast stanowić dowodu braku winy strony w uchybieniu terminowi nieporozumienie między pełnomocnikiem a stroną. SN podzielił stanowisko SA, iż jeśli nawet pozwana oświadczyła pełnomocnikowi, że sama złoży wniosek o uzasadnienie, to profesjonalny pełnomocnika dbający o interesy swego mocodawcy winien zweryfikować, czy rzeczywiście tak się stało. Nadto SN wskazał, iż zły stan psychiczny pozwanej podczas biegu terminu na złożenie wniosku o uzasadnienie nie został w żaden sposób uprawdopodobniony.
W konsekwencji, wobec wniesienia przez pozwaną po terminie wniosku o sporządzenie i doręczenia uzasadnienia podlegał on odrzuceniu.
Komentarz
W uzasadnieniu omawianego orzeczenia SN zwraca uwagę na właściwy sposób oceny uprawdopodobnienia wystąpienia przyczyn uchybienia terminowi przy składaniu wniosku o jego przywrócenie. Sąd Najwyższy podkreśla, iż należy je każdorazowo rozważyć i ocenić z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy oraz obiektywnego miernika staranności, jakiej można oczekiwać od strony, która w sposób należyty chroni swoje interesy. Istotne przy tym pozostaje to, iż fakt reprezentacji strony przez profesjonalnego pełnomocnika skutkuje zwiększeniem miernika należytej staranności, który należy odnosić do działania strony.
Postanowienie SN z 21.5.2020 r., V CZ 15/20.
Adw. Krzysztof Szczecina
Drzewiecki, Tomaszek i Wspólnicy sp.k.
