Ogólne priorytety
Z umowy ramowej wynika, że transformacja cyfrowa mająca miejsce w XXI w. przynosi wyraźne korzyści zarówno pracodawcom, pracownikom, jak i osobom poszukującym pracy, pod względem nowych możliwości zatrudnienia, utrzymania miejsc pracy a nawet wzrostu zatrudnienia. Co więcej, dzięki nowoczesnym technologiom wykorzystywanym w miejscu pracy dochodzi do zwiększonej wydajności, poprawy warunków pracy i nowych sposobów organizacji pracy, a w konsekwencji lepszej jakości usług i produktów. Korzystają więc: pracownicy, pracodawcy oraz konsumenci.
Cele
Uszczegóławiając, niniejsza umowa ramowa ma na celu:
- Zwiększenie świadomości i lepsze zrozumienie pracodawców, pracowników i ich przedstawicieli na temat szans i wyzwań w świecie pracy wynikających z transformacji cyfrowej.
- Zapewnienie pracodawcom, pracownikom i ich przedstawicielom pomocy w opracowywaniu środków i działań mających na celu wykorzystanie nowych możliwości technologii cyfrowej, a następnie radzenie sobie z wyzwaniami, przy jednoczesnym uwzględnieniu istniejących inicjatyw, praktyk i układów zbiorowych.
- Zachęcenie do partnerskiego podejścia między pracodawcami, pracownikami i ich przedstawicielami w zakresie transformacji ustrojowej.
- Wprowadzenie technologii lub narzędzi cyfrowych z uwzględnieniem praw i obowiązków pracowników i pracodawców w tym warunków pracy (warunki zatrudnienia, równowaga między życiem zawodowym a prywatnym, środowisko pracy, zdrowie i bezpieczeństwo, równość płci, właściwa komunikacja) jak i sam sposób organizacji pracy.
Etapy w procesie transformacji ustrojowej
- Pierwszy etap: „Wspólnej eksploracji/przygotowań/wsparcia” dotyczy eksploracji, podnoszenia świadomości i tworzenia odpowiedniej bazy wsparcia i zaufania, aby móc otwarcie omawiać możliwości i wyzwania/zagrożenia związane z cyfryzacją, ich wpływ na miejsce pracy, w tym rozmowa o możliwych działaniach i rozwiązaniach.
- Drugi etap: „Wspólne mapowanie/regularna ocena/analiza” to zadanie polegające na mapowaniu obszarów tematycznych pod kątem korzyści i możliwości (jakie skuteczna integracja technologii cyfrowej może przynieść korzyści pracownikom i przedsiębiorstwu) oraz pod względem wyzwania i ryzyka. Na tym etapie identyfikowane są również możliwe środki i działania.
- Trzeci etap: „Wspólny przegląd sytuacji i przyjęcie strategii transformacji cyfrowej” jest wynikiem powyższych dwóch kroków. Chodzi o podstawowe zrozumienie możliwości i wyzwań/ryzyka, różnych elementów i ich wzajemnych powiązań, a także uzgodnienie strategii cyfrowych wyznaczających cele dla przedsiębiorstwa na przyszłość.
- Czwarty etap: „Przyjęcie odpowiednich środków/działań” opiera się na wspólnym przeglądzie sytuacji. Obejmuje to: możliwość testowania i pilotowania przewidywanych rozwiązań; ustawienie priorytetu; czas; wyjaśnienie i zdefiniowanie ról i obowiązków kierownictwa oraz pracowników i ich przedstawicieli; zasoby; środki towarzyszące, takie jak wsparcie (eksperckie), monitorowanie itp.
- Piąty etap: „Regularne wspólne monitorowanie/działania następcze, uczenie się, ocena” to wspólna ocena skuteczności działań i dyskusja na temat tego, czy dalsza analiza, podnoszenie świadomości, wsparcie lub działania są konieczne. Przedstawiciele pracowników otrzymają takie udogodnienia i informacje, jakie są niezbędne do skutecznego zaangażowania się na różnych etapach procesu.
Nadzór w zakresie przestrzegania godności człowieka (w tym co do ochrony danych osobowych)
Technologia cyfrowa i systemy nadzoru sztucznej inteligencji, wraz z przetwarzaniem danych osobowych, niekiedy wrażliwych danych pracowników, oferują możliwość zabezpieczenia środowiska pracy oraz zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy oraz poprawy wydajności przedsiębiorstwa. Może jednak dochodzić do naruszenia podstawowych wartości człowieka pracującego, ze względu na znaczną ingerencję nowoczesnych technologii w proces pracy (np. poprzez pobieranie danych wrażliwych – dostęp do pomieszczeń czy dokumentów przez skan odcisku palca, źrenicy czy też wczepiony chip). Technologie takie niekiedy ułatwiają i przyspieszają pracę, jednak zwiększają ryzyko naruszenia godności człowieka, szczególnie w przypadku osobistego monitorowania. Może to prowadzić do pogorszenia warunków pracy.
Minimalizacja i przejrzystość danych wraz z jasnymi zasadami przetwarzania danych osobowych ograniczają ryzyko ingerencyjnego monitorowania i niewłaściwego wykorzystywania danych osobowych. RODO określa zasady dotyczące przetwarzania danych osobowych pracowników w kontekście zatrudnienia, których należy przestrzegać. Partnerzy społeczni w tej umowie przypominają, że art. 88 RODO odnosi się do możliwości ustanowienia w drodze układów zbiorowych bardziej szczegółowych zasad w celu zapewnienia ochrony praw i wolności w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych pracowników w kontekście stosunków pracy.
Środki, które należy rozważyć w związku z rozwojem nowoczesnych technologii w miejscu pracy, obejmują:
- Umożliwianie przedstawicielom pracowników rozwiązywanie problemów związanych z danymi, zgodą, ochroną prywatności i nadzorem.
- Gromadzenie danych z konkretnym i przejrzystym celem. Dane nie powinny być gromadzone ani przechowywane po prostu dlatego, że jest to możliwe lub w ostatecznym nieokreślonym celu.
- Informowanie pracowników, że mogą nie wyrazić zgody na przetwarzanie określonej grupy danych osobowych czy też w każdym momencie wycofać zgodę.
- Zapewnienie przedstawicielom pracowników udogodnień i narzędzi (cyfrowych), np. cyfrowe tablice ogłoszeń, aby wypełnić swoje obowiązki w erze cyfrowej.
Organizacje członkowskie złożą sprawozdanie z realizacji porozumienia Komitetowi ds. Dialogu Społecznego. W ciągu pierwszych trzech lat od daty podpisania tej umowy Komitet Dialogu Społecznego przygotuje i przyjmie coroczny pakiet podsumowujący bieżące wdrażanie umowy. Pełny raport z podjętych działań wdrożeniowych zostanie przygotowany przez Komitet Dialogu Społecznego i przyjęty przez europejskich partnerów społecznych w następnych latach. Niniejsza umowa nie narusza prawa partnerów społecznych do zawierania, na odpowiednim szczeblu, w tym na poziomie europejskim, umów dostosowujących i / lub uzupełniających tę umowę w sposób, który uwzględni szczególne potrzeby zainteresowanych partnerów społecznych.