- Projekt ustawy o zmianie ustawy jest odpowiedzią na wyzwania wynikające z dynamicznych zmian gospodarczych w Polsce w ostatnich latach.
- Nowelizacja ma na celu zwiększenie efektywności wykorzystania środków publicznych, zmniejszenie biurokracji, skrócenie czasu realizacji zamówień oraz stworzenie bardziej przyjaznych warunków – zarówno dla zamawiających, jak i dla wykonawców.
- Dzięki projektowanym zmianom system zamówień publicznych ma stać się bardziej elastyczny i dostosowany do aktualnych potrzeb gospodarki.
Cele projektu ustawy
1. Zmniejszenie sformalizowania zamówień publicznych
Głównym celem projektowanej ustawy jest zmniejszenie poziomu sformalizowania procedur udzielania zamówień publicznych poprzez podwyższenie progu stosowania ustawy z 11.9.2019 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1320; dalej: PrZamPubl) oraz ustawy z 21.10.2016 r. o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 140; dalej: UmowaKoncU). Obecnie próg ten wynosi 130.000 zł. Projekt przewiduje jego podniesienie do 170.000 zł.
Wprowadzenie tej zmiany ma na celu usprawnienie procesu udzielania zamówień oraz ograniczenie obciążeń administracyjnych nakładanych na zamawiających, zwłaszcza w kontekście niewielkich zamówień, których wartość w ostatnich latach – w wyniku inflacji oraz wzrostu kosztów pracy i cen towarów i usług – znacząco wzrosła.
2. Dostosowanie do aktualnych realiów gospodarczych
W latach 2021–2023 obserwowano istotny wzrost cen we wszystkich sektorach gospodarki, co spowodowało, że dotychczasowy próg obowiązywania PrZamPubl przestał odpowiadać rzeczywistej wartości zamówień. W praktyce oznacza to, że zamawiający byli zmuszeni stosować rozbudowane procedury nawet przy zamówieniach o stosunkowo niewielkiej wartości, co prowadziło do zbędnych opóźnień oraz wzrostu kosztów administracyjnych.
3. Podniesienie konkurencyjności zamówień publicznych
Kolejnym celem projektu jest zwiększenie konkurencyjności w zamówieniach publicznych poprzez wzmocnienie roli analizy potrzeb i wymagań, o której mowa w art. 83 PrZamPubl. Analiza ta, sporządzana przed wszczęciem postępowania klasycznego o wartości równej lub przekraczającej progi unijne, ma uwzględniać również wpływ planowanego zamówienia na poziom konkurencji w danym postępowaniu.
Istota rozwiązań planowanych w projekcie
1. Podwyższenie progu stosowania ustawy
Projekt ustawy zakłada podniesienie minimalnego progu wartości zamówienia, od którego obowiązuje stosowanie PrZamPubl oraz UmowaKoncU. Nowy próg wynosić będzie 170.000 zł zamiast dotychczasowych 130.000 zł.
Podwyższenie tego progu ma na celu uproszczenie procedur dotyczących zamówień publicznych o niższej wartości, które w wyniku wzrostu kosztów w ostatnich latach coraz częściej obejmowane były obowiązkiem stosowania skomplikowanych procedur. Dzięki zmianie zamawiający będą mieli większą swobodę w realizacji niewielkich zamówień, co powinno przełożyć się na zwiększenie efektywności wydatkowania środków publicznych i przyspieszenie realizacji zamówień.
2. Wzmocnienie roli analizy potrzeb i wymagań
W zakresie regulacji dotyczących analizy potrzeb i wymagań, projekt przewiduje dwa kluczowe rozwiązania:
- obowiązek badania wpływu zamówienia na konkurencyjność – zamawiający zostanie zobowiązany do rozeznania rynku pod kątem wpływu planowanego zamówienia na poziom konkurencji;
- planowanie warunków zamówienia z uwzględnieniem konkurencyjności – w dokumencie „Analiza potrzeb i wymagań”, opracowywanym przed wszczęciem postępowania, zamawiający będzie musiał określić, w jaki sposób zamierza ukształtować warunki zamówienia, aby zwiększyć konkurencyjność postępowania.
Takie podejście ma nie tylko zwiększyć liczbę składanych ofert, ale również wpłynąć na jakość i atrakcyjność ofert, co w dłuższej perspektywie przełoży się na bardziej efektywne gospodarowanie środkami publicznymi.
Kontekst gospodarczy i potrzeba zmiany
Wzrost kosztów w latach 2021–2023
W ostatnich trzech latach Polska gospodarka doświadczała dynamicznego wzrostu cen towarów, usług oraz wynagrodzeń. Inflacja, wzrost cen energii oraz rosnące koszty pracy znacząco wpłynęły na koszty realizacji zamówień publicznych. Dotychczasowe progi wartościowe określone w PrZamPubl przestały odzwierciedlać realną wartość rynku.
W rezultacie zamówienia, które jeszcze kilka lat temu mieściły się poniżej progu stosowania ustawy, obecnie często przekraczają ustalony limit, co zmusza zamawiających do stosowania rozbudowanych i kosztownych procedur przetargowych. Powoduje to nie tylko opóźnienia, ale również nieproporcjonalny wzrost kosztów obsługi administracyjnej zamówień o niewielkiej wartości.
Skutki dla zamawiających i wykonawców
Obecny stan prawny przyczynia się do zmniejszenia dynamiki udzielania zamówień publicznych oraz zwiększenia biurokracji. Dla wielu wykonawców – zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw – oznacza to konieczność ponoszenia dodatkowych kosztów związanych z przygotowaniem ofert w rozbudowanych procedurach. Nowelizacja ma zatem na celu przywrócenie równowagi pomiędzy koniecznością zapewnienia przejrzystości i konkurencyjności postępowań a potrzebą sprawności i efektywności zamówień publicznych.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r. Projekt ustawy będzie przedmiotem uzgodnień międzyresortowych oraz opiniowania przez instytucje zaangażowane w realizację polityki zamówień publicznych. Ze względu na deregulacyjny charakter zmian, projekt nie przewiduje istotnych zmian wykonawczych w istniejących przepisach.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
