Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.; dalej: VATU) w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Odliczyć można więc podatek naliczony, który jest związany z transakcjami opodatkowanymi podatnika. Wskazana zasada wyłącza jednocześnie możliwość dokonywania odliczeń podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi. Podatnik w momencie nabycia towarów lub usług powinien dokonać ich kwalifikacji do określonych rodzajów sprzedaży, z którymi zakupy te są związane. Najistotniejszym warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Formalnoprawna poprawność faktury ma znaczenie w kontekście prawa do odliczenia oraz ograniczeń tego prawa, zgodnie z art. 88 ust. 3a VATU. Nie daje prawa do odliczenia faktura np. wystawiona przez podmiot nieistniejący (inny niż sprzedawca), stwierdzająca czynności, które nie zostały dokonane albo podająca kwoty niezgodne z rzeczywistością. Czasami faktura może być „ułomna” z punktu widzenia treści. Art. 106e ust. 1 VATU przewiduje bowiem szeroki katalog obligatoryjnych elementów treści faktury. Ich brak bądź nieprawidłowe wskazanie może wywołać określone konsekwencje. Zgodnie z art. 106e ust. 1 pkt 3 VATU faktura powinna zawierać m.in. imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy. Być może adres sprzedawcy i nabywcy na pierwszy rzut oka nie są najbardziej kontrowersyjnymi pozycjami na fakturze. Niemniej i w takiej kwestii mogą pojawić się wątpliwości praktyczne. Oto dowód.
Czego dotyczyła sprawa
Podatnik zajmuje się sprzedażą podzespołów automatyki przemysłowej dla przemysłu. Podzespoły są kupowane od dostawców, a następnie w ramach prowadzonej działalności sprzedawane odbiorcom prowadzącym zarejestrowaną działalność gospodarczą. Podatnik standardowo nalicza w związku ze sprzedażą podatek VAT. Skoro prowadzi działalność handlową, hołduje zasadzie „taniej kupić, drożej sprzedać”. Sprzedaje więc z zyskiem (marżą), a różnica między podatkiem VAT należnym a naliczonym podlega zapłacie do urzędu skarbowego.
Działalność podatnika została zarejestrowana pod adresem zamieszkania jednego ze wspólników. Natomiast pod tym adresem nie jest prowadzona działalność handlowa spółki podatnika. Faktycznie działalność prowadzona jest bowiem w biurze handlowym, które mieści się w zupełnie innym miejscu. Obydwa adresy wskazane są jako miejsce prowadzenia i wykonywania działalności i zostały zgłoszone w urzędzie skarbowym oraz we wpisie do CEIDG każdego ze wspólników.
Z racji faktycznego występowania dwóch adresów, mają miejsce sytuacje, w których podatnik otrzymuje od swoich kontrahentów faktury za zakup towarów i usług wystawiane na obydwa z nich. Ta sytuacja nieco martwi podatnika w kontekście ewentualnego kwestionowania prawa do odliczenia podatku naliczonego z takich faktur. Niemniej jego zdaniem otrzymywane faktury są poprawne pod względem formalnym bez względu na to, na który adres zostały wystawione. Może on zatem na podstawie takich dokumentów dokonywać odliczenia naliczonego podatku VAT, ponieważ oba adresy są powiązane z prowadzoną działalnością i oba adresy są zgłoszone w urzędzie skarbowym. Pytanie tylko, co na taki dualizm powie fiskus.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS rozstrzygnął sprawę wydając interpretację indywidualną z 15.3.2022 r., 0113-KDIPT1-2.4012.27.2022.1.KW, Legalis. Organ przypomniał, że prawo do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury uzależnione jest od spełnienia warunków pozytywnych wynikających z art. 86 ust. 1 VATU. W omawianej sprawie warunek uprawniający do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego jest spełniony. Nabywane towary handlowe przeznaczone są do dalszej odsprzedaży i podlegają opodatkowaniu podstawową stawką VAT.
Organ przypomniał jednak dodatkowo także o tym, że dla odliczenia VAT nie mogą zaistnieć przesłanki negatywne, określone w art. 88 VATU. Bardzo ważne jest przy tym, by dane dotyczące podatnika podawane w treści faktury oraz innych dokumentów księgowych były zgodne z danymi identyfikacyjnymi wskazanymi przez podatnika w zgłoszeniu rejestracyjnym bądź zgłoszeniu aktualizacyjnym. Zarówno na wystawionych, jak i na otrzymywanych dokumentach księgowych, w tym fakturach, podatnicy są obowiązani do umieszczania adresów podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R. Organ zauważył jednak, że w opisywanej sprawie obydwa adresy są zgodne z danymi identyfikacyjnymi wskazanymi w zgłoszeniu rejestracyjnym. Zatem bez względu na to, czy na fakturze zostanie wskazany adres siedziby działalności czy adres biura handlowego, w którym wykonywana jest działalność, podatnik ma prawo do odliczenia podatku naliczonego z otrzymywanych faktur VAT.
Dyrektorowi KIS zdarzało się już rozstrzygać wątpliwości podatników odnośnie do adresu wskazanego na fakturze. Z reguły były to wątpliwości zgłaszane przez nabywców towarów i usług, którzy mieli wątpliwości co do możliwości odliczenia podatku naliczonego przez ewentualne uszczerbki w treści faktury. Przykładowo Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 6.11.2020 r., 0111-KDIB3-2.4012.632.2020.1.MGO, Legalis uznał, że podatnik powinien podać na fakturze właściwy adres, zgodny z wpisem w Krajowym Rejestrze Sądowym. Jeżeli więc w zgłoszeniu VAT-R oraz w rejestrze przedsiębiorców KRS, adres siedziby spółki zawiera ulicę, miejscowość, kod pocztowy oraz miejscowość poczty, tym samym właściwe jest zamieszczenie na fakturze zarówno miejscowości siedziby, jak i nazwy miejscowości poczty. To jednak rozstrzygnięcie zaskakująco konserwatywne i nie można mu chyba nadawać waloru uniwersalnego. Mało który podatnik wskazuje bowiem w treści faktury miejscowość poczty swojej lub nabywcy.
Ten sam Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 20.4.2018 r., 0115-KDIT1-2.4012.151.2018.1.KK, Legalis uznał, że przepisy VATU nie precyzują, jaki adres należy wskazać na fakturze. W przypadku osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą w innym miejscu niż miejsce zamieszkania przyjąć należy zatem, że będzie to adres zgodny z dokonanym zgłoszeniem identyfikacyjnym, tj. w przypadku osób fizycznych powinien to być, co do zasady, adres zamieszkania. Jednak w sytuacji, gdy osoba fizyczna nie prowadzi działalności gospodarczej w miejscu zamieszkania i posiada główne miejsce prowadzenia działalności, w fakturze powinien być podawany adres tego głównego miejsca prowadzenia działalności.
Inaczej sprawa wygląda w przypadku posługiwania się dwoma różnymi numerami NIP. To wbrew pozorom możliwe, czego dowodem sprawa rozstrzygana przez Dyrektora KIS w interpretacji indywidualnej z 21.1.2022 r., 0113-KDIPT1-3.4012.901.2021.1.MWJ, Legalis. Podatnikiem był krajowy oddział spółki zagranicznej. W KRS wskazany został numer NIP oddziału używany na potrzeby płatnika zaliczek na PIT i składek na ZUS swoich pracowników. Na potrzeby rozliczeń CIT i VAT oddział stosuje jednak inny NIP, właściwy dla spółki-matki. Fiskus zgodził się z prawem do odliczenia VAT naliczonego z faktur wystawianych na numer NIP z KRS (niewłaściwy dla VAT), jednak pod warunkiem skorygowania faktury (chociażby notą korygującą).
W omawianej sprawie fiskus nie domaga się od podatnika korekty faktury, nawet w drodze noty korygującej. Ma to sens o tyle, że obydwa adresy są zgłoszone do rejestru. Posługiwanie się dwoma adresami nie jest jednak zbyt komfortowe. Zwłaszcza, że może poskutkować wątpliwościami co do właściwości miejscowej organu podatkowego względem podatnika (skoro ustala się ją według miejsca zamieszkania albo adresu siedziby podatnika).
Uwzględniając powyższe można zaś stwierdzić, że adresem, o którym mowa w art. 106e ust. 1 pkt 3 VATU nie jest z pewnością adres e-mail. Jeśli więc podatnik wskazuje w treści faktury wyłącznie adres e-mail nabywcy jest to błąd. Inna sprawa, że zgodnie z art. 2 pkt 31 VATU przez fakturę rozumie się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane VATU i przepisami wydanymi na jej podstawie. Jeśli więc wystawiony przez podatnika dokument w ogóle nie zawiera jednego z wymaganych elementów, są argumenty za tym, że w ogóle nie stanowi faktury VAT.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
