Większa ochrona dla konsumentów zawierających z przedsiębiorcami umowy o dostarczanie treści cyfrowych lub usług cyfrowych

Ochrona konsumenta

Dyrektywy służą zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej w odniesieniu do umów, jakie konsumenci zawierają z przedsiębiorcami w zakresie dostarczania treści lub usług cyfrowych. Chodzi tutaj zwłaszcza o wprowadzenie do polskiego prawa przepisów o zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, środków ochrony prawnej w przypadku braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową lub ich niedostarczenia oraz sposobów korzystania z tych środków, oraz zmiany treści cyfrowej lub usługi cyfrowej. Ponadto implementacja dyrektyw zapewnić ma ustanowienie wspólnych przepisów dotyczących niektórych wymagań w odniesieniu do umów sprzedaży zawartych pomiędzy sprzedawcą a konsumentem, w tym przepisów dotyczących zgodności towarów z umową, środków ochrony prawnej przysługujących w przypadku braku takiej zgodności, sposobów korzystania z tych środków, a także gwarancji handlowych.

Ustawodawca zdecydował się na implementację przepisów obu dyrektyw do PrKonsU, co pociąga za sobą konieczność dokonania zmian w przepisach KC. Dotyczą one m.in. uspójnienia terminologii obu ustaw. W KC uchylono też przepis art. 5564 w celu uniknięcia sytuacji, w której, obok konsumenckiego (wynikającego ze zmian w przepisach PrKonsU) oraz pozakonsumenckiego (wynikającego z treści przepisów pozostawionych w KC) reżimu odpowiedzialności sprzedawcy przy sprzedaży rzeczy ruchomych, funkcjonowałby kolejny reżim prawny. Przewiduje się, że nowe przepisy zaczną obowiązywać od początku 2022 r.

Nowelizacja

Planowana nowelizacja przewiduje wprowadzenie do PrKonsU definicji umowy o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, zgodnie z która ma być za nią uznawana umowa na podstawie której przedsiębiorca zobowiązuje się dostarczyć konsumentowi treść cyfrową lub usługę cyfrową, w tym również wykonaną według wskazówek konsumenta, a konsument zobowiązuje się zapłacić cenę lub dostarczyć dane osobowe, chyba że dane osobowe dostarczone przez konsumenta są przetwarzane przez przedsiębiorcę wyłącznie w celu: dostarczania treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, poprawy bezpieczeństwa, kompatybilności lub interoperacyjności oprogramowania oferowanego na podstawie wolnej i otwartej licencji lub wykonania obowiązku ustawowego.

Natomiast planowane zmiany w art. 6 PrKonsU służą uregulowaniu kwestii rozgraniczenia między zakresem stosowania dyrektywy 2019/770/UE i dyrektywy 2019/771/UE, co wydaje się mieć szczególne znacznie w przypadku treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, które są dostarczane wraz z towarami na podstawie umowy sprzedaży.

Rękojmia i gwarancja

Ważnym elementem planowanej nowelizacji przepisów PrKonsU są zagadnienia związane z rękojmią i gwarancją konsumencką, związane z implementacją dyrektywy 2019/771/UE. Co istotne, nowelizacja przewiduje wyłączenie stosowania przepisów KC o rękojmi przy sprzedaży w stosunku do konsumentów (art. 43a) i odrębne uregulowanie tych zagadnień w PrKonsU. Ustawodawca zdecydował się w związku z implementacją dyrektywy 2019/771/UE na wprowadzenie do PrKonsU nowego na gruncie prawa cywilnego rozwiązania i odejście od instytucji wady fizycznej i prawnej na rzecz zgodności (bądź jego braku) towaru z umową. Przy czym dyrektywa wymaga szczegółowego zdefiniowania zgodności towaru z umową. Planowany art. 43b przewiduje wobec tego m.in., że towar jest zgodny z umową, jeżeli zgodne z umową pozostają w szczególności jego opis, rodzaj, ilość i kompletność, a także przydatność do szczególnego celu, do którego jest potrzebny konsumentowi, o którym konsument powiadomił przedsiębiorcę najpóźniej w momencie zawarcia umowy i który przedsiębiorca zaakceptował. Ponadto przepis ten zakłada, że, aby towar został uznany za zgodny z umową musi nadawać się do celów, dla których zazwyczaj korzysta się z towaru tego rodzaju, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, norm technicznych lub dobrych praktyk. Towar taki musi też występować w takiej ilości i posiadać takie cechy, w tym trwałość i bezpieczeństwo, jakie są typowe dla towaru tego rodzaju i których konsument może zasadnie oczekiwać, biorąc pod uwagę charakter towaru oraz publiczne zapewnienia złożone przez przedsiębiorcę, jego poprzedników prawnych lub osoby działające w ich imieniu.

Dzięki planowanym w PrKonsU zmianom przedsiębiorca będzie odpowiadał za brak zgodności towaru z umową istniejący w chwili jego dostarczenia i ujawniony w ciągu dwóch lat od dostarczenia towaru. W przypadku towaru używanego strony mogą skrócić ten czas, nie więcej niż o rok. Przy czym domniemywać się będzie, że brak zgodności towaru z umową, który ujawnił się przed upływem roku od dostarczenia towaru, istniał w chwili jego dostarczenia.

W dalszej kolejności ustawodawca określa prawa konsumenta z tytułu rękojmi i skorelowane z nimi obowiązki przedsiębiorcy. W szczególności zakłada się, że na gruncie PrKonsU będzie obowiązywała pewna hierarchia środków ochrony konsumenta. W pierwszej kolejności będzie on miał prawo domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową poprzez jego naprawę lub wymianę. Dopiero w dalszej kolejności, o ile naprawa, czy też wymiana okażą się m. in. nieopłacalne, konsument będzie mógł skorzystać z kolejnych uprawnień, tzn. żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy.

Nowelizacja przewiduje również określenie praw i obowiązków stron umów o dostarczanie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, co wiążę się z implementacją dyrektywy 2019/770/UE. W szczególności planuje się, że nowe przepisy art. 43i-43l PrKonsU obejmą zagadnienia zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz odpowiedzialności przedsiębiorcy w razie jej braku. Co ważne, przedsiębiorca będzie miał obowiązek dostarczenia konsumentowi treści cyfrowej lub usługi cyfrowej niezwłocznie po zawarciu umowy. Ponadto przedsiębiorca ma obowiązek informowania klienta o aktualizacjach, w tym tych dotyczących zabezpieczeń, niezbędnych do zachowania zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową oraz dostarcza je konsumentowi.