Zgodnie z art. 145e ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; dalej: VATU), mechanizm odwrotnego obciążenia VAT, dotyczy dostaw gazu w systemie gazowym, dostawy energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, o których mowa w ustawie z 12.6.2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1505). Odwrotne obciążenie stosowane jest do transakcji, w których nabywcą jest podmiot, których główna działalność w odniesieniu do nabywania gazu lub energii elektrycznej polega na odprzedaży i którego własne zużycie tych towarów jest nieznaczne. Adresatami rozwiązania są więc:

  • spółki prowadzącą giełdę towarową w rozumieniu przepisów ustawy z 26.10.2000 r. o giełdach towarowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 380; dalej: GiełTowarU23);
  • towarowe domy maklerskie lub domy maklerskie w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych;
  • spółki prowadzące giełdową izbę rozrachunkową w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych S.A. lub spółką, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz.U z 2024 r. poz. 722; dalej: ObrInstrFinU);
  • spółki prowadzące jednocześnie izbę rozliczeniową i izbę rozrachunkową w rozumieniu ObrInstrFinU;
  • a wreszcie także podmioty posiadające koncesję wydaną przez Prezesa URE, umożliwiającą obrót gazem lub energią elektryczną lub posiadające rachunek w rejestrze, o którym mowa w art. 8 ust. 5 ustawy z 12.6.2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1505; dalej: SysHandEmGazCiepłU).

Ale to nie wszystko jeśli chodzi o warunki stosowania. Odwrotne obciążenie dotyczy wyłącznie sytuacji, w których dostawa gazu lub energii elektrycznej są dokonywane w ramach transakcji zawartej bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na giełdzie towarowej. Giełdę towarową tworzy zaś zespół osób, urządzeń i środków technicznych zapewniający wszystkim uczestnikom obrotu jednakowe warunki zawierania transakcji giełdowych oraz jednakowy dostęp w tym samym czasie do informacji rynkowych, a w szczególności do informacji o kursach i cenach towarów giełdowych oraz o obrotach towarami giełdowymi. Przenoszenie uprawnień do emisji gazów cieplarnianych objęte odwrotnym obciążeniem musi być dokonywane bezpośrednio lub za pośrednictwem uprawnionego podmiotu na rynku regulowanym lub OTF w rozumieniu ObrInstrFinU.

Pierwotnie, funkcjonowanie przedmiotowego mechanizmu zostało ustalone jedynie do 28.2.2025 r. Ale jak to często z przepisami uszczelniającymi bywa, ich obowiązywanie bywa wydłużane w czasie. Stąd też wiemy już, że odwrotne obciążenie w ww. przypadkach będzie stosowane przynajmniej do 31.12.2026 r. Jednym z głównych argumentów za przedłużeniem terminu obowiązywania tego mechanizmu jest zdaniem resortu finansów okoliczność, że mechanizm ten, mający charakter uszczelniający, funkcjonuje w wielu krajach UE i należy liczyć się z ryzykiem przenoszenia się oszustw z państw, które wprowadziły przedmiotowy środek, do państw niekorzystających z takiej opcji. Polska mogła wprowadzić omawiane rozwiązanie na podstawie art. 199a ust. 1 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE L z 2006 r. Nr 347, s. 1; dalej: VATDyr), w zakresie dostawy gazu i energii elektrycznej na rzecz podatnika-pośrednika, o którym mowa w art. 38 ust. 2 VATDyr.

Szkolenia online z zakresu podatków – Sprawdź aktualny harmonogram Sprawdź

Zmiany w JPK

Wraz z przedłużeniem ww. reguł, zmieniają się też przepisy wykonawcze. Przypomnijmy, że zgodnie z § 11b rozporządzenia Ministra Finansów, Inwestycji i Rozwoju z dnia 18.10.2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2019 r. poz. 1988; dalej: SzczegZakrDanDeklR), sposób wykazywania w deklaracji i ewidencji omawianych transakcji ma swoją specyfikę. Transakcje te wykazuje się w deklaracji i ewidencji, stosując odpowiednio przepisy § 4 pkt 1 lit. m, § 10 ust. 1 pkt 7 lit. e oraz § 11 ust. 3 pkt 1 lit. b SzczegZakrDanDeklR. Są to przepisy właściwe dla transakcji, o których mowa w art. 17 ust 1 pkt 5 VATU, a więc dla jedynego innego przypadku stosowania odwrotnego obciążenia w towarowym obrocie krajowym (chodzi o zakup towarów od podmiotu nieposiadającego siedziby i stałego miejsca prowadzenia działalności w Polsce, niezarejestrowanego do celów VAT, a więc np. przy dostawach z instalacją lub montażem – przy spełnieniu warunków określonych w tym przepisie). Dane obejmujące wysokość podstawy opodatkowania oraz wysokość podatku należnego z tytułu dostawy gazu w systemie gazowym, dostawy energii elektrycznej w systemie elektroenergetycznym i świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, wykazuje się w deklaracji i ewidencji łącznie z danymi właściwymi dla transakcji, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 5 VATU.

Z uwagi na wydłużenie obowiązywania, Ministerstwo Finansów puentuje także zmianę techniczną w przepisach SzczegZakrDanDeklR, analogicznie wydłużającą obowiązki ewidencyjne do 31.12.2026 r.

Komentarz

Pamiętajmy, że w związku z wydłużeniem obowiązywania ww. przepisów również i inne zasady rozliczania VAT w tym zakresie będą względem takich transakcji wydłużone, jednak bez konieczności jakichkolwiek nowelizacji. I tak, np. faktura dokumentująca dokonanie ww. czynności nie zawiera danych określonych w art. 106e ust. 1 pkt 12-14 VATU (stawki podatku, kwoty łącznej netto, kwoty podatku). Powinna za to zawierać wyrazy, o których mowa w art. 106e ust. 1 pkt 18 VATU (a więc „odwrotne obciążenie”). W przypadku świadczenia usług w zakresie przenoszenia uprawnień do emisji gazów cieplarnianych nie stosuje się obowiązkowego MPP (a są to usługi określone w poz. 97 załącznika 15 do VATU). Nawiasem mówiąc, w zakresie MPP też pewnie doczekamy się niebawem pewnej korekty przepisów. One też miały obowiązywać do 28.2.2025 r. ale i tu resort finansów zdecydował się na wydłużenie (choć wymagało to uzyskania zgody derogacyjnej ze strony Komisji Europejskiej).

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →