Zgodnie z art. 41 ust. 9a ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm.; dalej: VATU), jeżeli podatnik otrzymał zaliczkę (przedpłatę) przed dokonaniem eksportu towarów, stawkę podatku 0% VAT stosuje się w odniesieniu do otrzymanej zapłaty, pod warunkiem że wywóz towarów nastąpi w terminie 6 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym podatnik otrzymał tę zapłatę, oraz podatnik w tym terminie otrzymał dokument IE-599. Ustawa z 27.11.2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020 r. poz. 2419; dalej: ZmVATU20) wydłużyła ten termin trzykrotnie.

Zgodnie jednak z art. 41 ust. 9b VATU, stawkę 0% VAT stosuje się również, jeżeli wywóz towarów nastąpi w terminie późniejszym, pod warunkiem że wywóz towarów w tym późniejszym terminie jest uzasadniony specyfiką realizacji tego rodzaju dostaw potwierdzoną warunkami dostawy, w których określono termin wywozu towarów. Pewien problem polega jednak a tym, że ową „specyfikę” oraz „warunki dostawy” przepisy niespecjalnie definiują. Dlatego też podatnicy muszą opierać się na praktyce podatkowej. Tak też chciał w bezpieczny sposób uczynić jeden z nich, występując z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.

Szkolenia online z zakresu podatków – aktualna lista szkoleń Sprawdź

Czego dotyczyła sprawa?

Głównym przedmiotem działalności podatnika jest wytwarzanie maszyn do zgrzewania tworzyw sztucznych oraz maszyn wspierających zgrzewanie. Podatnik otrzymuje zlecenia i zawiera umowy z kontrahentami zagranicznymi, w tym spoza UE. Obok standardowych zgrzewarek podatnik realizuje indywidualne projekty maszyn dopasowanych do charakteru branży. Jak to często bywa, finansuje część realizacji zamówienia pobierając zaliczki (są one wręcz warunkiem uruchomienia produkcji specyficznych urządzeń „na zamówienie”).

Realizacja samego zamówienia jest złożonym i długotrwałym procesem, gdyż każdorazowo obejmuje fazę projektową, fazę zamawiania komponentów, fazę wyprodukowania i montażu oraz fazę testów. W zależności od przedmiotu zamówienia, ramy czasowe realizacji poszczególnych etapów produkcji bywają wydłużone. Przykładowo, sam projekt to kilka tygodni. Podobny czas jest niezbędny do zamówienia odpowiednich komponentów oraz ich montażu. A potem jeszcze testy jakościowe… cykl produkcyjny może więc trwać wiele miesięcy.

W zawieranych umowach podatnik wskazuje termin realizacji zamówienia, z możliwością wydłużenia. Już w momencie podpisywania umowy i wystawienia faktury zaliczkowej podatnik jest świadomy, iż maszyny będą przedmiotem eksportu a zarazem liczy się z tym, że dokumenty potwierdzające wywóz poza terytorium UE może uzyskać nawet po kilkunastu miesiącach od otrzymania zaliczki. Zrodziło to wątpliwość odnośnie możliwości stosowania 0% stawki VAT bez konieczności dokonywania korekty.

Stanowisko organu

Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 22.1.2021 r., 0114-KDIP1-1.4012.693.2020.1.RR uznał, że w odniesieniu do płatności zaliczek podatnik może stosować 0% stawkę VAT również po upływie terminu wskazanego w art. 41 ust. 9b VATU. Zdaniem fiskusa, realizacja przez podatnika zamówień jest procesem wystarczająco złożonym i długotrwałym (z uwagi na wskazane wyżej etapy i czas ich trwania). Co więcej, wszystkie powyższe etapy określone są w kontraktach i wymagają stałego kontaktu z nabywcą w celu dokonywania na bieżąco koniecznych uzgodnień i dopracowania szczegółów. W zawartej umowie wskazany jest też zawsze termin realizacji zamówienia.

Zatem, spełnione są warunki odnośnie „specyfiki” realizacji transakcji oraz „warunków” zamówienia.

Dotychczasowa praktyka ukształtowana wokół art. 41 ust. 9b VATU była raczej liberalna. Podatnicy zazwyczaj potwierdzali z pozytywnym skutkiem możliwość przedłużonego stosowania 0% stawki VAT z tytułu zaliczek. Kryteriami, które najczęściej decydowały o spełnieniu warunków były:

  • skomplikowany, wieloetapowy i długotrwały (rozciągnięty w czasie) proces produkcji,
  • ograniczenia wynikające z procesu logistycznego,
  • zindywidualizowany charakter zamówienia,
  • długotrwałe uzgodnienia techniczne,
  • wieloetapowy harmonogram prac,
  • konieczność sporządzania rozbudowanej dokumentacji.

Przepisy pakietu SLIM VAT nic w tym zakresie nie zmieniły. Zatem wydłużenie standardowego terminu dla zaliczek nie przekreśla możliwości dalszego wydłużania (ponad 6 miesięcy). A więc, „dobra zmiana” wynikająca z ZmVATU20. Nie wszystkie są takie dobre (ale nie znęcajmy się już), więc ten akurat przypadek należy pochwalić.

Rzecz w tym, że ww. kwestię Minister Finansów postanowił „objaśnić”. W przedstawionym projekcie objaśnień w zakresie SLIM VAT przedstawione zostały dość obszerne wywody w tym zakresie. Dowiadujemy się m.in., że pojęcie „specyfiki” realizowanej dostawy możne odnosić się zarówno do okoliczności związanych z procesem technologicznym, jak i do szczególnych warunków realizowanej dostawy, związanych ze specyfiką danego rynku lub danego rodzaju towarów. Kryteriami spełniającymi ww. warunki są, bazując na projekcie objaśnień, m.in. czas niezbędny do wyprodukowania towaru, zindywidualizowane kryteria produkcyjne, specyfika rynku (np. umowy typu off take).

Niestety, zdaniem Ministra Finansów nie spełniają tych warunków okoliczności wynikające z tzw. „czynników zewnętrznych” (m.in. wahania cen, możliwości podaży, kwestie logistyczne lub techniczne). Nie ma więc możliwości skorzystania z ww. preferencji np. w przypadku opóźnionego odbioru towaru przez nabywcę (wbrew przyjętemu harmonogramowi).

Ciekawe więc, czy praktyka organów podatkowych jednak się nie zaostrzy. Zwłaszcza w czasach COVID-19 czynniki logistyczne mogą bowiem odgrywać w takich dostawach znacznie. Oby problemy pandemiczne nie trwały długo. Tak czy owak, tym lepiej że standardowy okres został wydłużony. Eksporterzy naprawdę doceniają takie rozwiązanie. Szkoda jedynie, że nie uległy wydłużeniu terminy stosowania 0% stawki VAT przy dostawach eksportowych (oraz WDT) realizowanych bez pobierania zaliczek. Ale może pojawi się za jakiś czas SLIM VAT 2…

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź