Minister Finansów w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników, może w drodze rozporządzenia zaniechać w całości lub w części poboru podatków, określając rodzaj podatku, okres, w którym następuje zaniechanie i grupy podatników, których dotyczy zaniechanie. W związku z powodzią, w południowo-zachodniej części terytorium kraju został wprowadzony stan klęski żywiołowej. Pojawiły się wskazane wyżej nadzwyczajne okoliczności, co uzasadnia działania resortu finansów w zakresie umożliwienia korzystania z różnych nadzwyczajnych preferencji podatkowych. Stąd też przepisy dotyczące zaniechania poboru podatku od dochodów pochodzących z odszkodowań.

Ubezpieczenie od powodzi jest polisą chroniącą majątek – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przed szkodami spowodowanymi przez wodę, która zalewa tereny wskutek opadów deszczu, topniejącego śniegu lub innych zjawisk hydrologicznych. Obecnie zachodzi konieczność pomocy poszkodowanym przedsiębiorcom w wielu obszarach. Obejmuje ona również wyłączenia z opodatkowania otrzymanych odszkodowań.

Opodatkowanie odszkodowań – zasady ogólne

Wolne od podatku są kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2024 r. poz. 226; dalej: PDOFizU). Zasada ta nie dotyczy jednak odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej. Co do zasady więc, otrzymywane odszkodowania związane z działalnością gospodarczą stanowią przychody podlegające opodatkowaniu. Jedynie w przypadku otrzymania odszkodowania za szkody w środku trwałym (z wyłączeniem samochodu osobowego) podatnik prowadzący działalność gospodarczą może wprawdzie skorzystać z obowiązującego zwolnienia od podatku dochodowego, jednak wyłącznie pod warunkiem, że uzyskane w ten sposób środki pieniężne wydatkuje w roku podatkowym lub w roku bezpośrednio po nim następującym na remont tego środka trwałego albo na zakup lub na wytworzenie we własnym zakresie środka trwałego takiego samego rodzaju.

Odszkodowania podlegają też opodatkowaniu na gruncie przepisów ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2805; dalej: PDOPrU).

Szkolenia online z zakresu podatków – Sprawdź aktualny harmonogram Sprawdź

Odszkodowania – zaniechanie poboru

Zaniechanie poboru podatku dochodowego tak PIT jak i CIT dotyczy odszkodowań z ubezpieczeń majątkowych, otrzymanych w związku z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r. Beneficjentami zaniechania będą podatnicy PIT i CIT, poszkodowani w związku z powodzią we wrześniu 2024 r., którzy odnieśli szkody majątkowe. Odnośnie osób fizycznych, przepisy te dotyczą tych prowadzących działalność gospodarczą (osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 4 PDOFizU).

Zaniechanie poboru ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych w okresie od 12.9.2024 r. do 31.12.2026 r. Pozwoli to w założeniu na objęcie zaniechaniem okresu od pierwszego dnia powodzi w perspektywie następnych 2 lat podatkowych. To ważne, uwzględniając właściwie pewne rozciągnięcie w czasie przebiegu procesów odszkodowawczych i ich prawdopodobną ilość i trudności.

Wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą

Jednocześnie, Minister Finansów wydał też rozporządzenie z 17.10.2024 r. w sprawie zaniechania poboru ryczałtu od dochodów spółek w związku z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r. (Dz.U. z 2024 r. poz. 1550). Zarządza ono zaniechanie poboru ryczałtu od dochodów spółek od osiągniętych dochodów z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 28m ust. 1 pkt 3 PDOPrU, odpowiadających wysokości poniesionych kosztów wytworzenia lub cenie nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn na cele związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r. oraz wysokości kosztów poniesionych z tytułu wykonania nieodpłatnego świadczenia, którego celem jest usuwanie skutków powodzi, realizowanego na rzecz stosownych OPP. Zaniechanie ma zastosowanie do dochodów osiągniętych od 12.9.2024 r. do 31.12.2024 r.

Komentarz

Ważnym interesem beneficjentów, ale też podatników – przedsiębiorców poszkodowanych przez powódź jest w tym przypadku zapewnienie przedsiębiorcom znajdującym się w trudnych warunkach wymagających natychmiastowej odbudowy i odzyskania utraconego mienia, jak największego i możliwie szybkiego wsparcia (w tym poprzez zdjęcie określonych obowiązków i obciążeń podatkowych). Bez dwóch zdań, uzasadniona jest więc potrzeba wprowadzenia przepisów szczególnych, umożliwiających niezbędną pomoc w jak najszerszej perspektywie dedykowaną pracodawcom, przedsiębiorcom, zakładom i innym podmiotom dotkniętych skutkami powodzi.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →