Istota sporu
W pierwszej kolejności WSA w Krakowie wskazał, że w niniejszej sprawie bezsporną okolicznością było to, że R.O. (dalej: Pracownica), zatrudniona w A sp. z o.o. (dalej: Skarżąca), w okresie wypowiedzenia umowy o pracę i przebywania na urlopie przedstawiła zaświadczenie o niezdolności do pracy w okresie 15-31.3.2021 r. Zaświadczenie zostało skontrolowane przez orzecznika ZUS, który potwierdził jego prawidłowość. Bezsporna była również kwota wynagrodzenia należnego za okres niezdolności do pracy (15-31.3.2021 r.), czyli 807,80 zł brutto (wynikała ona bowiem z treści oświadczenia Skarżącej). Sporną natomiast okolicznością okazało się to, czy w sytuacji, gdy Skarżąca zakwestionowała zasadność i sposób wykorzystania zwolnienia przez pracownika, Inspektor Państwowej Inspekcji Pracy (dalej: Organ) był upoważniony do wydania nakazu w trybie art. 11 pkt. 7 ustawy z 13.4.2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1251; dalej: PIPU). W uzasadnieniu ww. rozstrzygnięcia wskazano, że możliwości zakwestionowania zasadności zwolnienia lekarskiego zostały określone w ustawie z 25.6.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133; dalej: ZasiłkiU). Do dokonania oceny stanu zdrowia pracownika, a zatem do stwierdzenia, czy konieczne było wystawienie zaświadczenia o czasowej niezdolności do pracy, uprawnieni są lekarze orzecznicy ZUS. Oceny takiej nie może dokonać sam pracodawca, zaś ocena motywów działania pracownika w okresie wypowiedzenia nie może przekreślać ważnego zaświadczenia lekarskiego. W ustalonym stanie faktycznym zaświadczenie lekarskie zostało uznane za zasadne w ww. trybie i w dalszym ciągu stanowiło podstawę prawną do wypłaty należnego świadczenia.
Stan prawny
WSA w Krakowie wskazał, że z zgodnie z art. 11 pkt. 7 PIPU w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub przepisów dotyczących legalności zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione odpowiednio do nakazania pracodawcy wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi. Z kolei art. 92 § 1 pkt 1 KP stanowi, że za czas niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną (trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50 rok życia – do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego) pracownik zachowuje prawo do 80% wynagrodzenia, chyba że obowiązujące u danego pracodawcy przepisy prawa pracy przewidują wyższe wynagrodzenie z tego tytułu. Ponadto WSA w Krakowie zwrócił uwagę, że w świetle art. 53 ust. 1 ZasiłkiU przy ustalaniu prawa do zasiłków i ich wysokości to zaświadczenia lekarskie są dowodami stwierdzającymi czasową niezdolność do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, albo konieczność osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny. W świetle art. 55 ust. 4 ZasiłkiU orzekanie o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby, pobytu w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne lub o konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny:
- następuje po przeprowadzeniu bezpośredniego badania stanu zdrowia ubezpieczonego lub chorego członka rodziny;
- jest dokumentowane w dokumentacji medycznej na zasadach określonych w ustawie z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U z 2020 r. poz. 849).
Art. 59 ZasiłkiU przewiduje kontrolę prawidłowości orzekania w zakresie niezdolności do pracy, której dokonują lekarze orzecznicy ZUS. Jak stanowi natomiast art. 59 ust. 12 ZasiłkiU pracodawca może wystąpić do ZUS o przeprowadzenie kontroli prawidłowości orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby oraz wystawiania zaświadczeń lekarskich dla celów wypłaty wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, o którym mowa w art. 92 KP. ZUS informuje pracodawcę o wyniku postępowania.
Zaświadczenie lekarskie
WSA w Krakowie wskazał, że w niniejszej sprawie zostało wystawione zaświadczenie o niezdolności do pracy ZUS ZLA, którego prawidłowość została potwierdzona przez orzecznika ZUS. Niezdolność do pracy powstała w czasie trwania stosunku pracy. WSA w Krakowie podzielił przy tym stanowisko NSA, że „należne wynagrodzenie” jest to stan obiektywny w tym sensie, że wpływ na ustalenie wysokości i wymagalności wynagrodzenia mogą mieć tylko konkretne okoliczności wynikające z przepisów prawa pracy. Dlatego organy inspekcji pracy, jako powołane do czuwania nad przestrzeganiem prawa pracy, nie mogą zaniechać ustalenia z jakich powodów pracodawca wstrzymał wypłatę wynagrodzenia i czy ma to uzasadnione podstawy w świetle obowiązujących przepisów. Dopiero wtedy, gdy ocena i kwalifikacja podnoszonych przez stronę zdarzeń może być różna, spór należy pozostawić do rozstrzygnięcia sądowi powszechnemu (wyrok NSA z 17.2.2016 r., I OSK 2481/14, Legalis). Jak wskazał NSA, samo niczym nie poparte twierdzenie, że strona nie uznaje roszczenia, nie może podważyć „należności wynagrodzenia” (w rozumieniu art. 11 pkt. 7 PIPU) . W ocenie WSA w Krakowie w niniejszej sprawie zostały spełnione przesłanki nakazania pracodawcy (Skarżącej) wypłaty należnego wynagrodzenia za pracę, zgodnie z art. 11 pkt. 7 PIPU.
WSA w Krakowie wskazał, że zaświadczenie lekarskie to fachowa opinia o stanie zdrowia ubezpieczonego, dokonana pod kątem wpływu stanu zdrowia na możliwość świadczenia umówionej pracy. Tylko zaświadczenie lekarskie, stwierdzające chorobę i jej wpływ na zdolność do pracy, stwarza chronioną sytuację i stanowi podstawę do wypłaty zasiłku chorobowego. Takiej sytuacji chronionej w konsekwencji prawa do świadczeń nie stwarza na przykład uznanie się przez ubezpieczonego za niezdolnego do pracy nawet wtedy, gdy będzie on ciężko chory. Sytuacji takiej nie stwarza również uznanie przez pracodawcę choroby swego pracownika. Ponadto WSA w Krakowie podkreślił, że zaświadczenie lekarskie jest jedynym dopuszczalnym dowodem na okoliczność niezdolności do pracy (wyrok SN z 25.7.2006 r., I UK 42/06, Legalis). Z kolei w braku odpowiedniego zaświadczenia lekarskiego nie można mówić o niezdolności do pracy rodzącej prawo do zasiłku chorobowego. O dacie powstania niezdolności do pracy decyduje dzień określony w zwolnieniu lekarskim jako termin jej wystąpienia, a nie faktycznie zaprzestanie wykonywania pracy przez pracownika (wyrok SN z 23.9.1999 r., II UKN 119/99, Legalis). Z art. 53 ZasiłkiU wynika, że prawo do zasiłku chorobowego uzależnione jest od spełnienia dwóch przesłanek: wystąpienia stanu niezdolności do pracy spowodowanego chorobą oraz przedłożenia zaświadczenia lekarskiego. Niezdolność jest okolicznością obiektywną i utrzymuje się niezależnie od tego, czy została stwierdzona zaświadczeniem lekarskim. Art. 53 ZasiłkiU wyraźnie sytuuje moc dowodową zaświadczeń lekarskich wyłącznie w postępowaniu dotyczącym ustalenia prawa do zasiłków i ich wysokości. Zaświadczeniu lekarskiemu przysługuje domniemanie legalności, gdyż jego wzruszenie jest możliwe wyłącznie w trybie uregulowanym w ZasiłkiU. Orzeczenie lekarskie wiąże od momentu wydania zarówno jego adresata, jak i podmiot, który go wydał. Dodatkowo orzeczenie wiąże także inne podmioty niż jego adresat – przede wszystkim ZUS i pracodawcę.
Skoro w niniejszej sprawie zostało wydane zaświadczenie lekarskie o niezdolności Pracownicy do pracy, którego prawidłowość została potwierdzona przez lekarza orzecznika ZUS w stosownym trybie, a jest to jedyny dowód na okoliczności niezdolności do pracy rodzącej prawo do zasiłku chorobowego, to Skarżąca zobowiązana była do zapłaty wynagrodzenia wskazanego w nakazie z 5.7.2021 r. Należy bowiem podkreślić, że sama wysokość wynagrodzenia nie była sporna, została bowiem określona przez Skarżącą. Podjęła ona decyzję o jego niewypłacaniu, ponieważ zakwestionowała sposób wykorzystania zwolnienia przez Pracownicę.
Rozstrzygnięcie WSA w Krakowie
Reasumując powyższe rozważania, WSA w Krakowie wskazał, iż skoro Skarżąca nie podważyła skutecznie zwolnienia lekarskiego swojej pracownicy (lekarz orzecznik ZUS uznał zwolnienie za wystawione prawidłowo), to wobec braku sporu co do wysokości wynagrodzenia zgromadzone w aktach dokumenty urzędowe stanowiły podstawę dla organu do wydania decyzji – nakazu zapłaty. Mając na względzie powyższe, WSA w Krakowie oddalił skargę.
WSA w Krakowie podjął próbę przedstawienia charakteru dokumentu, jakim jest w zaświadczenia lekarskie o niezdolności do wykonywania pracy, będące podstawą do wypłaty świadczenia – zasiłku chorobowego. W tym kontekście WSA w Krakowie wskazał, że przedmiotowe zwolnienie ma moc dowodową, i jako takie wiąże pracodawcę. Ustawodawca przewidział tryb jego podważenia i wskazał, że uprawnionym do tego organem jest ZUS, nie zaś sam pracodawca. Przedstawione stanowisko ma istotne znaczenie praktyczne i oznacza, że w sytuacji, w której ZUS potwierdzi zasadność wystawienia ww. zwolnienia, pracodawca jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy, niezależnie od jego ceny zaistniałej sytuacji.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
