W 2021 r. zaprezentowano projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Na stronie Rządowego Centrum Legislacji 12.4.2022 r. pojawiła się nowa wersja projektu ustawy o sygnalistach z 6.4.2022 r. Poniżej przedstawiono porównanie rozwiązań prawnych zawartych w obu wersjach projektu.

Iuscase - pierwszy polski system do zarządzania pracą w kancelarii. Wypróbuj bezpłatnie! Sprawdź

Porównanie wersji projektów ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa

Obszar, w którym dokonano zmiany Rozwiązania w wersji projektu ustawy z 6.4.2022 r. w porównaniu do rozwiązań z wersji z 14.10.2021 r.
Zmiany w słowniku pojęć
  • Usunięcie ze słownika pojęcia „pracownik”. Wprowadzenie pojęcie „podmiot prawny”, zamiast „pracodawca”.
  • Wprowadzenie nowego pojęcia „postępowania prawnego”, czyli postępowania toczącego się na podstawie przepisów prawa powszechnie obowiązującego lub regulacji wewnętrznych wydanych w wykonaniu przepisów prawa powszechnie obowiązującego, w szczególności: karne, cywilne, dyscyplinarne, antymobbingowe, o naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Katalog osób, do których będzie stosowana ustawa Do katalogu zgłaszających dodano:

  • pracownika tymczasowego,
  • praktykanta,
  • funkcjonariusza, w rozumieniu ustawy z 18.2.1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 723),
  • żołnierza zawodowego.
Wyłączenia z postanowień ustawy Wymogami ustawy nie będą objęte urzędy albo jednostki organizacyjne gminy liczące mniej niż 10 000 mieszkańców.
Katalog naruszeń prawa Dodanie do katalogu naruszeń prawa interesy finansowe skarbu państwa Rzeczypospolitej Polskiej.
Katalog zakazanych działań odwetowych Do katalogu działań odwetowych dodano:

  • niezawarcie umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, w przypadku gdy pracownik miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa,
  • obniżenie wysokości świadczeń związanych z pracą,
  • przymus, zastraszanie lub wykluczenie,
  • mobbing,
  • dyskryminację,
  • niekorzystne lub niesprawiedliwe traktowanie,
  • spowodowanie straty finansowej, w tym gospodarczej lub utratę dochodu,
  • wyrządzenie innej szkody niematerialnej, w tym nadszarpnięcie reputacji, zwłaszcza w mediach społecznościowych.
Procedura zamiast regulaminu Określanie wewnętrznej procedury zgłaszania naruszeń prawa i podejmowania działań następczych w formie „procedury wewnętrznej” a nie jak poprzednio w „regulaminie zgłoszeń”.
Wspólna procedura Nowa wersja ustawy przewiduje możliwość ustalenia wspólnej procedury wewnętrznej na podstawie umowy dla kilku urzędów lub jednostek organizacyjnych w ramach jednej gminy lub kilku gmin, pod warunkiem zapewnienia ich odrębności i niezależności od procedury przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych i podejmowania działań następczych.
Podmioty zewnętrzne obsługujące zgłoszenia wewnętrzne Nowe rozwiązanie przewidujące, że podmiot zewnętrzny może zostać upoważniony przez podmiot prawny do przyjmowania zgłoszeń wewnętrznych. Upoważnienie podmiotu zewnętrznego wymagać będzie zawarcia umowy, w której podmiot prawny powierzy obsługę przyjmowania zgłoszeń, potwierdzania przyjęcia zgłoszenia, przekazania informacji zwrotnej oraz zapewnienia informacji na temat procedury wewnętrznej z zastosowaniem rozwiązań technicznych i organizacyjnych zapewniających zgodność tych czynności z ustawą.
Podmiot, do którego dokonuje się zgłoszeń zewnętrznych Zgłaszający będzie mógł dokonać zgłoszenia zewnętrznego bez uprzedniego dokonania zgłoszenia wewnętrznego nadal do Rzecznika Praw Obywatelskich ale także do organu publicznego. Przy czym organem publicznym, do którego będzie można zgłaszać informacje o naruszeniu prawa będą naczelne i centralne organy administracji rządowej, organy państwowe, organy wykonawcze jednostek samorządu terytorialnego, regionalne izby obrachunkowe, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, Komendant Główny Straży Pożarnej oraz Urząd Komisji Nadzoru Finansowego.
Ochrona zgłaszającego anonimowo Jeżeli informacja o naruszeniu prawa zostanie zgłoszona anonimowo podmiotowi prawnemu, Rzecznikowi Praw Obywatelskich lub organowi publicznemu lub ujawniona publicznie, a następnie dojdzie do ujawnienia tożsamości zgłaszającego i doświadczy on działań odwetowych, będzie podlegał ochronie takiej jak zgłaszający nieanonimowo. W poprzedniej wersji rozwiązanie takie nie było oczywiste. Zniknął zapis mówiący o możliwości wyboru przez pracodawcę lub organ publiczny czy rozpatruje zgłoszenia dokonane anonimowo.
Okres przechowywania danych Dane w rejestrze zgłoszeń wewnętrznych będą przechowywane przez okres 12 miesięcy od dnia zakończenia działań następczych. Poprzedni termin wynosił 5 lat i liczony był od dnia przyjęcia zgłoszenia.
Terminy na ustanowienie procedur Wprowadzenie obowiązku realizacja ustalenia:

  • procedury wewnętrznej przez podmioty prywatne, na rzecz których wykonuje pracę co najmniej 250 osób,
  • procedury wewnętrznej przez podmioty prywatne, wykonujące działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska, objęte zakresem stosowania aktów prawnych Unii Europejskiej wymienionych w części I.B i II załącznika do dyrektywy 2019/1937/UE,
  • procedury wewnętrznej przez podmioty publiczne,
  • procedury przyjmowania zgłoszeń zewnętrznych albo procedury zewnętrznej przez Rzecznika Praw Obywatelskich albo organ publiczny

w terminie 1 miesiąca od dnia wejścia w życie ustawy.
Przepisy karne
  • Dodano usiłowanie utrudnienia dokonanie zgłoszenia.
  • Rozróżniono utrudnianie i usiłowanie dokonania zgłoszenia od stosowania przemocy, groźby lub podstępu przy utrudnianiu lub usiłowaniu dokonania zgłoszenia. Przewidziano karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2 w przypadku stosowania przemocy, groźby lub podstępu przy utrudnianiu lub usiłowaniu dokonania zgłoszenia.
  • Wprowadzono regulację, zgodnie z którą jeśli stosowane będą łącznie więcej niż 2 działania odwetowe wobec osoby, która dokonała zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, może być orzeczona kara pozbawienia wolności do lat 3.
  • Obniżono w niektórych przypadkach górny wymiar ustawowego zagrożenia, np.: naruszenie zasad poufności zagrożone będzie karą roku pozbawienia wolności, a nie jak w poprzedniej wersji karą 3 lat pozbawienia wolności. Ponadto za niewdrożenie procedury wewnętrznej, może zostać orzeczona kara grzywny, a nie jak w poprzedniej wersji kara grzywny, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 3.
Vacatio legis Wydłużenie terminu na wejście w życie ustawy z 14 dni do 2 miesięcy od jej dnia ogłoszenia.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →