Zmiany związane z maksymalnymi cenami energii elektrycznej

Etap legislacyjny

6.3.2025 r. Prezydent RP podpisał ustawę z 21.2.2025 r. o zmianie ustawy o rynku mocy oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2025 r. poz. 290; dalej: ZmRynekMocyU). Zgodnie z art. 8 ZmRynekMocyU, ustawa ta wchodzi w życie po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia, które nastąpiło w dniu 10.3.2025 r. (tj. w dniu 18.3.2025 r.), z wyjątkiem art. 2 ZmRynekMocyU, który wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia (czyli z 11.3.2025 r.). Art. 2 ZmRynekMocyU dotyczy zmian w ustawie z 15.9.2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz.U. z 2024 r. poz. 1509; dalej: DodEnergU).

Jak wskazał wprost ustawodawca w uzasadnieniu do projektu ZmRynekMocyU, dostępnym na stronie internetowej Sejmu RP (druk sejmowy nr 1008), wprowadzenie tak krótkiego terminu wejścia zmian w życie jest uzasadnione i wynika z konieczności pilnego przeprowadzenia aukcji dogrywkowej na rok dostaw 2029 w związku z prognozami operatora w zakresie problemów z pokryciem zapotrzebowania na moc w 2029 r. i pilnością realizacji inwestycji w jednostki gazowe.

Aukcja dogrywkowa

Celem ZmRynekMocyU jest wprowadzenie do ustawy z 8.12.2017 r. o rynku mocy (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2131; dalej: RynekMocyU) mechanizmu tzw. aukcji dogrywkowych na rynku mocy. Przedmiotowy mechanizm pozwala na:

w przypadku gdy wyniki rozstrzygniętej aukcji głównej nie zapewniają możliwości utrzymania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej do odbiorców końcowych (art. 2 ust. 1 pkt 1a RynekMocyU).

W art. 2 ust. 1 pkt 1a RynekMocyU wprowadzono więc definicję tego nowego pojęcia – aukcji dogrywkowej, określając, że jest to aukcja mocy, która może zostać przeprowadzona po aukcji głównej nadany rok dostaw.

W przypadku gdy po przeprowadzeniu aukcji głównej albo jej unieważnieniu operator systemu przesyłowego stwierdzi, że nie będzie zapewnione średnioterminowe lub długoterminowe bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej, będzie miał możliwość dokonania zgłoszenia do ministra właściwego do spraw energii potrzeby organizacji aukcji dogrywkowej dla okresu dostaw, którego dotyczyła dana aukcja główna. Aukcje dogrywkowe będą więc przedłużeniem istniejącego procesu rynku mocy, mianowicie aukcji głównej.

ZmRynekMocyU przewiduje przeprowadzenie aukcji dogrywkowej na rok dostaw 2029 oraz możliwość przeprowadzenia takiej aukcji na rok dostaw 2030. Dlatego też w art.4 ZmRynekMocyU określono procedurę organizacji ww. aukcji dogrywkowej na rok dostaw 2029.

Mechanizm rynku mocy

Mechanizm rynku mocy, wprowadzony RynekMocyU, zapewnia możliwość wynagradzania uczestników rynku (jednostki wytwórcze, odpowiedź odbioru, magazyny energii) za ich pozostawanie w gotowości do dostarczania mocy i zapewnienie dostaw energii elektrycznej do systemu elektroenergetycznego w przypadku przewidywanych problemów z pokryciem zapotrzebowania na moc w systemie w czasie okresu przywołania na rynku mocy.

Jak wskazał projektodawca, rynek mocy został zmodyfikowany przepisami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 158, s. 54). Zgodnie z art. 22 ust. 4 rozporządzenia 2019/943 wprowadzono wymogi dotyczące limitów emisji CO₂ dla mechanizmów zdolności wytwórczych. Wobec powyższego konieczne było dostosowanie polskiego rynku mocy do wprowadzonych limitów emisji CO₂, w konsekwencji czego od 1.7.2025 r. jednostki wytwórcze emitujące powyżej 550 kg CO₂/MWh nie będą posiadały zobowiązań ani nie będą otrzymywać płatności lub zobowiązań dotyczących przyszłych płatności w ramach mechanizmu zdolności wytwórczych (art. 22 ust. 4 lit. b rozporządzenia 2019/943). To (tj. wprowadzenie limitu emisji CO₂ na rynku mocy) z kolei ograniczyło znacząco zakres podmiotów, które konkurują w ramach aukcji rynku mocy. W konsekwencji może to prowadzić do braku pokrycia całego zapotrzebowania na moc, jakie jest niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa dostaw. Aby rozwiązać ten problem, projektodawca wprowadził aukcje uzupełniające, w ramach których możliwy będzie udział jednostek wytwórczych emitujących powyżej 550 kg CO₂/MWh i ich konkurowanie z pozostałymi podmiotami, które spełniają limit emisji 550 kg CO₂/MWh. Taką możliwość – w ograniczonym czasie i pod rygorystycznymi warunkami – zapewniło rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1747 z 13.6.2024 r. zmieniające rozporządzenia (UE) 2019/942 i (UE) 2019/943 w odniesieniu do poprawy struktury unijnego rynku energii elektrycznej (Dz.Urz. UE L z 2024 r. s. 1747)

Inne zmiany wprowadzone ZmRynekMocyU

Warto także wskazać, że ZmRynekMocyU:

1. zwiększa wsparcie dla odbiorców ciepła systemowego – maksymalny limit budżetowego wsparcia z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 wzrośnie bowiem w 2025 r. prawie czterokrotnie, z 350 mln zł do 1,2 mld zł. W ZmRynekMocyU zastrzeżono, że jeśli przedmiotowe wypłaty przekroczą 75% tej kwoty, to kolejne wyrównania będą pomniejszane proporcjonalnie. Tak, aby łączna wysokość wypłacanych wyrównań była równa maksymalnemu limitowi środków finansowych przeznaczonych na ich wypłatę (art. 62 DodEnergU);
2. wydłuża termin na przekazanie do sprzedawcy energii elektrycznej formularza informacji o pomocy z 28.2.2025 r. do 30.6.2025 r. Przedmiotowa zmiana odnosi się do zakresu rozliczeń pomocy publicznej dotyczącej cen energii elektrycznej dla sektora małych i średnich przedsiębiorstw, tj. mechanizmu ceny maksymalnej energii elektrycznej obowiązującej w drugiej połowie 2024 r. – art. 38¹ ustawy z 23.5.2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego (Dz. U. z 2024 r. poz. 859); ZmRynekMocyU zastrzega, że informacje o pomocy złożone po 28.2.2025 r., ale przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy (tj. przed 18.3.2025 r.) są uznane za złożone w terminie (art. 7 ust. 1 ZmRynekMocyU). W tym kontekście należy wskazać, że przedmiotowe informacje są niezbędna sprzedawcom energii elektrycznej. Pozwalają one bowiem na dokonanie weryfikacji pomocy publicznej lub pomocy de minimis, wynikającej ze stosowania w drugiej połowie 2024 r. ceny maksymalnej, pod kątem dopuszczalnych limitów pomocy, określonych w prawie UE.
3. wydłuża termin na złożenie przez sprzedawców do Zarządcy Rozliczeń wniosków o rozliczenie końcowe rekompensat z tytułu stosowania mechanizmu ceny maksymalnej w drugiej połowie 2024 r., zmieniając uprzednio przewidziany termin od 1.5.2025 r. do 30.9.2025 r. na nowy termin, tj. od 1.7.2025 r. do 31.10.2025 r. – art. 13 ust. 1a pkt 2 ustawy z 27.10.2022 r. o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w latach 2023–2025 (Dz.U. z 2024 r. poz. 1622).

Należy mieć na uwadze, że ww. zmiany wpływają na działalność mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorców. Wiążą się one bowiem z planowanym wzrostem kosztów energii elektrycznej, ponoszonych zgodnie z rachunkiem za energię elektryczną (pozycja: „opłata mocowa”), w okresie, w którym będą organizowane aukcje dogrywkowe. Jednocześnie – w zakresie zmian dotyczących wydłużenia terminu na przekazanie sprzedawcom energii elektrycznej informacji od przedsiębiorców z sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw o wartości udzielonej im pomocy, z 28.2.2025 r. na 30.6.2025 r. – należy zauważyć, że są one wyjątkowo korzystne dla przedsiębiorców, ponieważ pozwalają na złożenie przedmiotowego formularza (tj. informacji o pomocy do sprzedawców energii elektrycznej) w dłuższym okresie czasu. Przyjęte rozwiązanie uwzględnia – w ocenie ustawodawcy – brak świadomości w szczególności sektora mikroprzedsiębiorców zarówno o konieczności dokonania takiego rozliczenia, jak i jego terminie.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →