Cel projektowanej regulacji

Zdaniem autorów projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (nr z wykazu: UD113; dalej: nowelizacja KSH) – Komisji do spraw reformy nadzoru właścicielskiego powołanej w lutym 2020 r. przy Ministerstwie Aktywów Państwowych, zwiększenie efektywności nadzoru korporacyjnego realizowanego przez rady nadzorcze spółek kapitałowych może się przyczynić do zmniejszenia ryzyk związanych z działalnością gospodarczą tych podmiotów, a także wyeliminowania społecznie dostrzeganych przypadków nadużyć związanych z ich funkcjonowaniem. Skutkiem tego może być zwiększenie zaufania do aktywności realizowanych przez spółki kapitałowe. Ponadto przyznanie radom nadzorczym tych podmiotów dodatkowych narzędzi oraz mechanizmów kontrolnych, może – w ocenie projektodawcy – przyczynić się do poprawy postrzegania tych jednostek z perspektywy krajowych oraz zagranicznych dawców kapitału, co potencjalnie poprawi zdolności pozyskiwania przez nie dodatkowych środków przeznaczanych na nakłady inwestycyjne.

4 moduły Systemu Legalis z Bazą prawa i orzecznictwa od 183 zł netto/m-c Sprawdź

Rada nadzorcza – usytuowanie i dotychczasowe kompetencje

W treści uzasadnienia projektowanej regulacji, dostępnego na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji, w pierwszej kolejności odniesiono się do roli rady nadzorczej w spółkach kapitałowych. Wskazano, iż to właśnie na radach nadzorczych spoczywa zadanie bieżącego nadzoru nad każdym obszarem prowadzenia działalności przez te podmioty (spółki kapitałowe). Utworzenie przedmiotowego organu jest obligatoryjne na poziomie spółki akcyjnej, zaś w przypadku spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, decyzja ta pozostaje uzależniona od woli wspólników, chyba że omawiany podmiot osiągnął określoną skalę działalności oraz złożoność struktury udziałowej (tj. kapitał zakładowy przewyższa kwotę 500 tysięcy złotych, a wspólników jest więcej niż dwudziestu pięciu). W ramach nowego typu spółki kapitałowej, jakim jest prosta spółka akcyjna, rada nadzorcza pozostaje organem fakultatywnym, którego działanie uzależnione jest od woli współwłaścicieli (w przypadku powołania tego podmiotu z radą dyrektorów, część jego piastunów może pełnić rolę dyrektorów niewykonawczych, którzy funkcjonalnie pozostają podobni do członków rady nadzorczej). Rada nadzorcza nie ma jednego, przypisanego przez ustawodawcę zadania, skorelowanego z konkretnym obszarem działalności spółki kapitałowej. Występuje ona jako kolegialny organ będący swoistą reprezentacją osób ponoszących ekonomiczne ryzyko funkcjonowania spółki, pozostając w modelu stałym wewnątrz przedmiotowej organizacji. Patrząc przez pryzmat kompetencji, rada nadzorcza powinna pracować jako ciało gwarantujące, że prowadzący sprawy spółki członkowie zarządu będą podejmowali wyłącznie działania zgodne z interesem spółki. Warunkiem realności sformułowanego założenia konstrukcyjnego spółki kapitałowej jest równowaga informacyjna, występująca pomiędzy zarządem a członkami rady nadzorczej.

Wzmocnienie nadzoru w spółkach kapitałowych

  1. Nałożenie na zarząd obowiązku udzielania z własnej inicjatywy określonych informacji radzie nadzorczej. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów KSH (art. 219 § 4 KSH i art. 382 § 4 KSH) rada nadzorcza posiada możliwość badania wszystkich dokumentów spółki oraz żądania od zarządu i pracowników sprawozdań i wyjaśnień oraz dokonywania rewizji stanu majątku spółki. W praktyce uprawnienie to jest często niewystarczające. Proponowany mechanizm zawarty w art. 3801 KSH wprowadza obowiązek zarządu do regularnego lub niezwłocznego przekazywania radzie nadzorczej scharakteryzowanych wiadomości odnoszących się do głównych obszarów jej zainteresowania.
  2. Prawo rady nadzorczej do żądania sporządzenia lub przekazania informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień. W obecnie obowiązującym stanie prawnym powyższe prawo przysługuje radom nadzorczym (zgodnie ze wskazanymi wyżej przepisami). Natomiast proponowane brzmienie art. 219 § 4 – 42, art. 30071 § 1 – 21, art. 30076 § 5 oraz art. 382 § 4 – 42 KSH ma na celu ukształtowanie przepisów eliminujących kontrowersje związane ze stosowaniem dotychczasowych norm. W szczególności ustalono termin właściwy na wykonanie przedmiotowego żądania i normę sankcjonującą jego właściwą realizację.
  3. Wprowadzenie doradcy rady nadzorczej. Projektowana regulacja zakłada wyposażenie organu nadzorczego każdej spółki kapitałowej w uprawnienie do samodzielnego (tj. z pominięciem zarządu) wyboru konkretnego podmiotu zewnętrznego, posiadającego wiedzę fachową i kwalifikację, celem zbadania określonych zagadnień dotyczących spółki, w tym jej majątku (projektowany art. 2192, art. 30071a oraz art. 3821 KSH).
  4. Wprowadzenie wymogu uzyskania zgody rady nadzorczej na zawarcie transakcji o znaczącej wartości. W omawianej nowelizacji KSH proponuje się także rozszerzenie kompetencji organu nadzoru (w art. 2201 , art. 30069 oraz art. 3841 projektu) o konieczność uzyskania jego zgody na zawarcie przez spółkę transakcji ze spółką dominującą, spółką zależną lub spółką z nią powiązaną, jeżeli wartość przedmiotowej czynności przekracza próg wskazany w KSH, albo odpowiednio – umowie spółki bądź statucie.
  5. Obowiązek lojalności. W art. 2091, 2141, 3771 i 1871 KSH, zgodnie z projektowaną regulacją, nakłada się na członków organów zarządzających i nadzorczych spółek kapitałowych obowiązek zachowania lojalności względem spółki. Wprowadzenie wspomnianych wyżej przepisów stanowi potwierdzenie stanowiska prezentowanego dotychczas zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie.
  6. Wprowadzenie zasady biznesowej oceny sytuacji. Proponowana przez projektodawcę zasada biznesowej oceny sytuacji (Business Judgement Rule) i jej zastosowanie ma pozwolić na definitywne przesądzenie o wyłączeniu odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną spółce wskutek decyzji organów, które okażą się błędne, o ile były one podejmowane w granicach uzasadnionego ryzyka biznesowego w oparciu o adekwatne do okoliczności informacje (art. 293 § 3 i art. 483 § 3 KSH).
  7. Rozszerzenie zakresu art. 203 § 3 oraz 370 § 3 KSH o inne przypadki wygaśnięcia mandatu. 
  8. Podejmowanie uchwał i odbywanie posiedzeń za pomocą środków komunikacji elektronicznej w organach zarządczych i nadzorczych. 

Etap legislacyjny

Projekt nowelizacji KSH trafił 5.8.2020 r. do konsultacji społecznych, które potrwają 45 dni od daty opublikowania projektu w Biuletynie Informacji Publicznej, tj. do 19.9.2020 r.

Natomiast stosownie do treści art. 6 nowelizacji KSH ustawa ta wchodzi w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 1 pkt 4, który wchodzi w życie z dniem 1.4.2022 r. i art. 1 pkt 24, 26–29 i 31, które wchodzą w życie z dniem 1.3.2021 r.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź