Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106 ze zm., dalej: VATU), podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje zaś wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody (art. 15 ust. 2 VATU).
Kwestia rozgraniczenia działalności gospodarczej od czynności w zakresie zarządzania i dysponowania majątkiem osobistym jest tematem doskonale znanym acz nieszczególnie lubianym. Zwłaszcza przez właścicieli nieruchomości (gruntów) nabytych do majątku prywatnego, którzy często mimowolnie stają się podatnikami VAT. Te rozgraniczenie działa jednak także w drugą stronę. Czasem podatnicy VAT, a więc podmioty prowadzące działalność gospodarczą poszukują granicy między czynnościami profesjonalnymi a prywatnymi. Z podatkami w tle. Oto najnowszy przykład tego rodzaju sytuacji.
Czego dotyczyła sprawa?
Podatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług fryzjerskich oraz wykonywania innych zabiegów kosmetycznych. W tego rodzaju działalności korzystanie z samochodu jest niezbędne. Toteż podatnik zawarł umowę leasingu operacyjnego samochodu osobowego. Podatnik odliczał podatek naliczony wykazany na fakturach otrzymywanych w związku z leasingiem samochodu.
Umowa leasingu zbliża się jednak ku końcowi. Podatnik może wykupić samochód i planuje skorzystać z tego uprawnienia. Umowa leasingu została zawarta w ramach działalności gospodarczej, toteż sam wykup również zostanie dokonany przez podatnika w takim charakterze. Niemniej, podatnik nie zamierza jednak wykorzystywać pojazdu w ramach prowadzonej działalności. W związku z tym nie będzie wprowadzał samochodu do ewidencji środków trwałych i odliczał podatku VAT z tytułu zakupu. Również koszty eksploatacji nie będą związane z działalnością i podatnik nie będzie odliczał podatku naliczonego.
Najbardziej prawdopodobnym scenariuszem odnośnie wykupionego auta będzie więc pewnie jego sprzedaż. I właśnie o tę sprzedaż podatnik postanowił zapytać Dyrektora KIS. A konkretnie, czy będzie to sprzedaż opodatkowana VAT.
Stanowisko organu
Dyrektor KIS w interpretacji z 3.2.2021 r., 0111-KDIB3-1.4012.1003.2020.1.ABU uznał, że w ww. okolicznościach sprzedaż samochodu nie będzie podlegała opodatkowaniu VAT. Nie będzie bowiem dokonana w ramach działalności opodatkowanej podatnika. Fiskus zwrócił przy tym uwagę na następujące okoliczności:
- zasadne jest wyłączenie osób fizycznych z grona podatników w przypadku, gdy dokonują sprzedaży, przekazania, bądź darowizny towarów stanowiących część majątku osobistego, tj. majątku, który nie został nabyty w celu jego odsprzedaży, bądź wykonywania innych czynności w ramach działalności gospodarczej;
- nie jest podatnikiem VAT ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych lub okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności;
- przyjęcie, że sprzedając samochód podatnik działa jako handlowiec wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem takiej aktywności w zakresie obrotu ruchomościami (np. samochodami), która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży samochodu, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług handlu samochodami;
- w opisywanej sprawie, sprzedaż samochodu stanowić będzie zwykłe wykonywanie prawa własności. Tym samym, podatnik będzie zbywał samochód, stanowiący jego majątek prywatny.
O dość liberalne (choć nie przełomowe) podejście fiskusa. Skoro bowiem samochód służył w czasach leasingu do wykonywania działalności gospodarczej i również przez podatnika VAT został wykupiony, można by domniemywać, że dalszy jego los jest z profesjonalną działalnością nierozerwalnie związany. Być może rozczuliła fiskusa obietnica braku odliczenia podatku naliczonego od zakupu auta i innych wydatków z nim związanych. A przecież takie odliczenie jest prawem a nie obowiązkiem podatnika. Brak odliczenia niekoniecznie przesądza więc, że samochód nagle w magiczny sposób przestał służyć do wykonywania działalności (choć wykluczyć tego nie można).
Nie sposób nie odnieść wrażenia, że kwestia VAT stanowi dla podatnika preludium do innej klasyfikacji podatkowej. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426 ze zm., dalej: PDOFizU), nie podlega opodatkowaniu zbycie rzeczy ruchomej, jeśli nastąpiło po upływie pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Pod warunkiem jednak, że nie dochodzi do skutku w ramach działalności gospodarczej.
Na szali mamy więc opodatkowanie PDOFizU (np. 19% podatku liniowego) albo też brak takowego. Zwłaszcza przy nisko określonej cenie wykupu auta „wyjęcie” go poza działalność gospodarczą wydaje się perspektywą optymistyczną. Optymistycznie należy więc ocenić także omawianą interpretację indywidualną.
