Czym będzie praca zdalna
W przygotowanym projekcie podano definicję pracy zdalnej, która znajdzie się w KP. Pracą zdalną będzie praca polegająca na wykonywaniu pracy całkowicie lub częściowo w miejscu zamieszkania pracownika lub w innym miejscu ustalonym przez pracownika i pracodawcę, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość. Taki rodzaj pracy będzie mógł zostać uzgodniony przy zawieraniu umowy o pracę albo już w trakcie zatrudnienia. W razie uzgodnienie w trakcie trwania stosunku pracy z taką inicjatywą będzie mógł wyjść zarówno pracodawca, jak i pracownik.
Najważniejsze założenia przewidziane w projekcie ustawy
Do najważniejszych zasad wykonywania pracy zdalnej przedstawionych w projekcie należy:
- Możliwość polecenia pracy w szczególnych przypadkach. Projekt przewiduje, że pracodawcę w szczególnych przypadkach (tj. w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu, lub gdy jest to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, o ile z przyczyn niezależnych od pracodawcy zapewnienie tych warunków w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe) będzie mógł polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej, przy zastrzeżeniu uprzedniego oświadczenia przez pracownika o posiadaniu warunków lokalowych i technicznych do wykonywania pracy w tej formie.
- Uregulowanie zasad wykonywania pracy zdalnej. Zasady wykonywania takiego rodzaju pracy będę ustalane w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową lub w regulaminie ustalonym przez pracodawcę, jeżeli nie dojdzie do zawarcia porozumienia z zakładową organizacją związkową oraz w przypadku, gdy u pracodawcy nie działa żadna zakładowa organizacja związkowa.
- Możliwość wykonywania pracy na wniosek pracownika. Zostanie wprowadzona możliwość wykonywania pracy zdalnej na wniosek pracownika także w przypadku, gdy nie zostało zawarte porozumienie albo regulamin określający zasady wykonywania pracy zdalnej. Na wniosek pracownika praca zdalna będzie mogła być wykonywana także w sposób okazjonalny w wymiarze 12 dni w skali roku kalendarzowego. Ponadto wniosek o wykonywanie pracy zdalnej będzie dla pracodawcy co do zasady wiążący w przypadku określonej grupy pracowników np. pracowników wychowujących dziecko do ukończenia przez nie 4 roku życia, pracowników rodziców dzieci z niepełnosprawnością.
- Uprawnienie do wycofania pracy zdalnej. W KP mają znaleźć się zapisy umożliwiające prawo do wiążącego wycofania się z pracy zdalnej przez pracodawcę lub pracownika – w terminie 3 miesięcy od dnia jej podjęcia.
- Uregulowanie obowiązków pracodawcy wobec pracownika. Projekt ministerstwa zakłada uregulowanie obowiązków pracodawcy w stosunku do pracownika wykonującego pracę zdalną dotyczących m.in. dostarczenia pracownikowi materiałów i narzędzi niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej, pokrycia kosztów bezpośrednio związanych z pracą zdalną. Ponadto projekt przyznaje pracodawcy i pracownikowi uprawnienie do zawarcia porozumienia w zakresie wykorzystywania przez pracownika prywatnych narzędzi i materiałów w pracy zdalnej.
- Kontrola pracy zdalnej. Kodeks ma zawierać regulacje dotyczące zasad kontroli pracownika przez pracodawcę w miejscu wykonywania pracy zdalnej.
- Zakaz dyskryminacji. Wprowadzony zostanie zakaz dyskryminacji pracownika wykonującego pracę zdalną. Ponadto zagwarantuje się pracownikowi wykonującemu pracę zdalną prawa do przebywania na terenie zakładu pracy na zasadach przyjętych dla pracowników.
W końcu bezpieczne wykonywanie pracy zdalnej
W projekcie znajdą się zapisy dotyczące zasad bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy zdalnej. Te zapisy są bardzo istotne. Wielokrotnie podnoszono, że brak jest w obecnym stanie prawnych przepisów dotyczących BHP przy pracy zdalnej. Wprowadzone zostaną szczegółowe zasady w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracodawca będzie zobowiązany m.in. do: organizowania stanowiska pracy zgodnie z przepisami i zasadami bhp, dbania o bezpieczny stan pomieszczeń pracy i wyposażenia technicznego. Narzędzia pracy i materiały wykorzystywane przez pracowników przy pracy zdalnej będą musiały spełniać wymagania określone w przepisach kp. Będzie to dotyczyło przypadku, kiedy to pracodawca zapewnia narzędzia ale także, gdy pracownik będzie wykorzystywał własny sprzęt.
Szkolenie wstępne BHP osób zatrudnianych do pracy zdalnej w całości będzie mogło się odbywać za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej. Wszyscy pracownicy wykonujący pracę zdalnie będą podlegali szkoleniom okresowym BHP z wyjątkiem pracowników wykonujących pracę zdalną okazjonalnie. Pracodawca będzie miał obowiązek sporządzić ocenę ryzyka zawodowego w tym zagrożeń na które może napotkać pracownik najczęściej w miejscu swojego zamieszkania.
Pracownikowi wykonującemu pracę zdalną nie będzie można powierzać prac szczególnie niebezpiecznych, w wyniku których następuje przekroczenie dopuszczalnych norm czynników fizycznych dla pomieszczeń mieszkalnych, z zastosowaniem substancji niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia, żrących, promieniotwórczych, drażniących, uczulających lub innych o nieprzyjemnym zapachu, pylących lub intensywnie brudzących.
Do badania wypadku przy pracy zdalnej będą stosowane odpowiednio przepisy o wypadkach w pracy. Przy czym w przepisach znajdzie zapis uwzględniający prawo pracownika do ochrony prywatności oraz niezakłócania miru domowego.
Zmiany są na etapie legislacyjnym. Zawiera je projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.