Zakwestionowanie rozliczenia VAT
„K.” s.c. na jednej z dwóch należących do niej działek wybudowała obiekt handlowy i wynajmowała znajdujące się w nim lokale, natomiast druga nieruchomość zapewniała dojazd do budynku oraz miejsca parkingowe. J.S. nabył od „K.” s.c. obie nieruchomości, wstępując w prawa i obowiązki wynikające z zawartych przez zbywcę umów najmu. Organ podatkowy zakwestionował rozliczenie J.S. w zakresie podatku od towarów i usług uznając, że doszło do zbycia przedsiębiorstwa a nie nieruchomości, zaś zgodnie z art. 6 pkt 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685, dalej: VATU), przepisów VATU nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. W ocenie organu I instancji nabyty przez J.S. majątek należy ocenić jako samodzielnie funkcjonujące przedsiębiorstwo, bowiem w momencie zawarcia umowy sprzedaży generował on na rzecz sprzedającego zysk z najmu a podatnik w sensie ekonomicznym przejął prowadzoną przez zbywcę działalność gospodarczą.
W odwołaniu J.S. dowodził, że nie doszło do zbycia przedsiębiorstwa podkreślając, iż nie przekazano mu pracowników obsługi nieruchomości, otoczenia logistycznego, znaku towarowego, nazwy spółki, tajemnic przedsiębiorstwa, know-how, bazy klientów i dostawców czy ksiąg podatkowych spółki cywilnej lub jej wspólników. Organ II instancji utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję stwierdzając, że podniesione przez podatnika zarzuty są bezzasadne. „K.” s.c. nie zatrudniała pracowników, a prace wokół budynku wspólnicy wykonywali we własnym zakresie. Spółka cywilna nie posiadała znaku towarowego, a jej klientami byli najemcy. Podkreślono też, że mając na względzie zakres i rodzaj prowadzonej przez „K.” s.c. działalności gospodarczej, fakt braku przejęcia ksiąg podatkowych przez J.S. nie wpływa na ocenę, że przedmiotem zbycia było przedsiębiorstwo. W konsekwencji organ uznał, że podatnik zakupił zespół takich składników majątkowych, który umożliwił przejęcie spełnianej funkcji i kontynuowanie tego samego rodzaju działalności gospodarczej co zbywca, zatem J.S. nie ma prawa do rozliczenia podatku naliczonego wskazanego w fakturze dokumentującej transakcję.
Stanowisko Sądu I instancji
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uchylając decyzje organów obu instancji podkreślił, że J.S. w ramach transakcji udokumentowanej sporną fakturą nie nabył przedsiębiorstwa, a dwie nieruchomości, które same w sobie nie tworzą całości zdolnej do prowadzenia działalności gospodarczej. Na skarżącego poza własnością nieruchomości przeszły wyłącznie prawa ściśle z nimi związane pozwalające na ich użytkowanie oraz stał on się z mocy prawa stroną umów najmu zawartych przez zbywcę. Na J.S. nie przeszły prawa i obowiązki z zawartych przez zbywcę umów na media, musiał więc zawrzeć nowe umowy z dostawcami, to samo odnosi się do polisy ubezpieczeniowej. Ponadto „K.” s.c. uzyskiwała także przychody z usług doradczych i pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, której to działalności J.S. nie przejął. Sąd wskazał, że uwzględniając prowspólnotową wykładnię art. 6 pkt 1 VATU w świetle art. 19 dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11.2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, s.1), nie można uznać skarżącego za następcę prawnego przekazującego.
Stanowisko NSA
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę. Odwołując się do orzecznictwa TSUE i definicji przedsiębiorstwa zawartej w KC oraz posiłkując się wyjaśnieniem terminu „zorganizowanej części przedsiębiorstwa”, o którym mowa w art. 2 pkt 27e VATU, w uzasadnieniu wyroku wyjaśniono, że dla zbycia przedsiębiorstwa wystarczające jest przeniesienie na nabywcę minimum środków pozwalających na kontynuowanie realizowanej uprzednio w tym przedsiębiorstwie działalności gospodarczej (zob. wyrok NSA z 25.4.2018 r., I FSK 1204/16, Legalis). Umowa sprzedaży zawarta przez „K.” s.c. z J.S. objęła dwie funkcjonalnie powiązane ze sobą nieruchomości, na których zlokalizowany był budynek usługowy i miejsca parkingowe. Zbywca prowadził na tym terenie przedsiębiorstwo, czerpiące zyski z najmu powierzchni użytkowych w budynku, zaś z dniem zawarcia umowy skarżący wstąpił we wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umów najmu zawartych między spółką cywilną a najemcami. W ocenie NSA, dla kompleksowej oceny przedmiotu transakcji nie miały znaczenia takie okoliczności jak: zawarcie nowych umów dotyczących dostawy mediów i umowy ubezpieczenia, nieprzejęcie ksiąg rachunkowych zbywcy, czy jego zobowiązań, braki te nie stanowiły bowiem przeszkody w prowadzeniu działalności gospodarczej w sposób samodzielny i niezależny, w ramach nabytego przez stronę przedsiębiorstwa. Jak podkreślono, zbywca nie posiadał znaku towarowego, nazwy w sensie przedmiotowym, pracowników, zaś baza kontrahentów ograniczała się do najemców „przejętych” przez nabywcę. Pomimo tego, że z zeznań wspólników spółki cywilnej wynikało, że zakres ich działalności obejmował budowę, komercjalizację, usługi doradcze w zakresie komercjalizacji, sprzedaż i wynajem budynków, to jednak sprzedane nieruchomości były jedynymi należącymi do zbywcy, a przychody z tytułu usług doradczych z zakresu komercjalizacji bądź pośrednictwa w obrocie nieruchomościami były sporadyczne.
Zdaniem Sądu, nieprzejęcie przez nabywcę działalności zbywcy o znaczeniu jedynie marginalnym na tle zasadniczej działalności polegającej na najmie powierzchni użytkowej i zapewnieniu warunków do realizacji umów najmu, nie mogło przesądzać o stwierdzeniu, że nie doszło do sprzedaży przedsiębiorstwa czerpiącego zyski z najmu. W rezultacie NSA uznał, że skarżący nabył od spółki cywilnej gotowy zespół, funkcjonalnie i organizacyjnie powiązanych, składników tworzących przedsiębiorstwo, które mogło służyć prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie najmu.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
