Począwszy od 7.9.2021 r. zmieniły się przepisy w zakresie rozliczania podatku naliczonego z tytułu WNT. Zgodnie z art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. b ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm., dalej: VATU), prawo do odliczenia VAT z tytułu WNT powstaje pod warunkiem, że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tego tytułu w deklaracji. w której jest obowiązany rozliczyć podatek. Zlikwidowany został warunek odnośnie konieczności uwzględnienia podatku nie później niż w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy.
Zasada trzech miesięcy nadal obowiązuje
Jak wiadomo, ww. regulacja przelewa na ustawowy papier wnioski płynące z wyroku TSUE z 18.3.2021 r. w sprawie C-895/19, Legalis. Wyrok ten rozprawił się z tzw. szykiem rozwartym przy WNT poprzez stwierdzenie jego niezgodności z przepisami wspólnotowymi. Rzecz jednak w tym, że sławetna „zasada trzech miesięcy” nie została z przepisów VATU całkowicie wyrugowana. Oto bowiem aby odliczyć VAT, literalnie podchodząc do sprawy podatnik nadal powinien otrzymać fakturę dokumentującą taką transakcję w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów powstał obowiązek podatkowy (art. 86 ust. 10b pkt 2 lit. a VATU). W przypadku zaś nieotrzymania w terminie trzech miesięcy faktury dokumentującej WNT, podatnik jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia kwoty podatku naliczonego w rozliczeniu za okres, w którym upłynął ten termin (art. 86 ust. 10g VATU). Otrzymanie faktury w terminie późniejszym upoważnia podatnika do odpowiedniego powiększenia podatku naliczonego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik uwzględnił kwotę podatku należnego z tytułu tego nabycia (art. 86 ust. 10h VATU).
Ustawodawca twierdzi, że w wyroku w sprawie C-895/19 TSUE nie zakwestionował istniejącego warunku w postaci cezury trzech miesięcy względem otrzymania faktury. A jedynie w odniesieniu do uwzględnienia wynikającej z niej kwoty w odpowiedniej deklaracji podatkowej. Licznik odmierzający okres trzech miesięcy bije więc nieco inaczej. Ale praktyczne skutki stosowania nowej regulacji mogą budzić wątpliwości.
„Strategia” rozliczania WNT ma znaczenie?
Przypomnijmy, że obowiązek podatkowy w WNT powstaje zgodnie z art. 20 ust. 5 VATU z chwilą wystawienia faktury przez podatnika podatku od wartości dodanej, nie później jednak niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy. To sama w sobie dość niefortunna konstrukcja, z zasady uzależnia bowiem konieczność rozliczenia WNT przez nabywcę od aktywności dostawcy (w zakresie wystawienia faktury). Nabywca nie ma jednak na to wpływu, podobnie jak na terminowość doręczenia takiej faktury. Co więcej, osoby odpowiedzialne za rozliczenia podatkowe w danej firmie zazwyczaj nie mają też pojęcia, czy aby nie przybył do przedsiębiorstwa jakiś towar z innego kraju UE. W praktyce więc faktura od dostawcy jest bezcenna.
W tym kontekście, znowelizowane przepisy mogą wprawić podatnika w stan skonfundowania. Spójrzmy na następujący przykład: podatnik nabywa towar od dostawcy z Niemiec 1.10.2021 r. i tego też dnia została wystawiona faktura VAT. Dział księgowy dostał informację o realizacji dostawy (była ona w całości finansowana zaliczką). Nie dostał jednak faktury. Odebrał ją bowiem handlowiec (utknęła w folderze spam), który z uwagi na wcześniejsze opłacenie transakcji niespecjalnie fakturą się przejął. Po dokonaniu remanentu, faktura trafia w ręce działu księgowości 1.3.2022 r.
Idąc tropem znowelizowanych przepisów, podatnik ma w zasadzie dwie opcje rozliczenia WNT. Po pierwsze – pomimo wiedzy o dokonanej transakcji nie rozlicza jej pierwotnie w deklaracji za 10.2021 r., czekając na fakturę. Odbierając ją w 3.2022 r., podatnik uwzględnia neutralnie podatek należny i naliczony poprzez korektę deklaracji za 10.2021 r. Nic nie pomniejsza i nie powiększa – bo nie rozliczył jeszcze podatku naliczonego.
Jest jednak druga opcja. Podatnik mając wiedzę o szczegółach transakcji rozlicza WNT w deklaracji za 10.2021. Nie mając w ręku faktury do 31.1.2022 r. powinien jednak pomniejszyć kwotę podatku naliczonego w deklaracji za ten okres. I ponownie uwzględnić tę kwotę po uzyskaniu faktury. Co ciekawe – ponownie w deklaracji za 10.2021 r. Takie działanie jako kreujące dodatkowe nakłady pracy wydaje się oczywiście bez sensu. Bez dwóch zdań zatem opisana wyżej pierwsza strategia działania ma na kanwie nowych przepisów znacznie większy sens.
Omawiane przepisy faktycznie od samego początku ich procedowania wzbudzały wątpliwości. Warunek w zakresie otrzymania faktury w terminie trzech miesięcy od powstania obowiązku podatkowego nie znajduje uzasadnienia. Tym bardziej, że przecież sam obowiązek podatkowy w WNT może być oderwany od wystawienia faktury. Jeśli bowiem dostawca unijny dostarczy towar np. 30.9.2021 r., a fakturę wystawi 16.10.2021 r., obowiązek podatkowy powstanie 15.10.2021 r. Jeżeli jednak w przypadku takiej dostawy faktura zostanie wystawiona 14.10.2021 r. ale doręczona nabywcy np. po sześciu miesiącach, nabywca może mieć uzasadnione przekonanie o konieczności rozliczenia WNT w deklaracji za 10.2021. Ale po fakcie okaże się, że właściwym okresem jest jednak 9.2021 r. Jak na dłoni widać więc, że sensownym rozwiązaniem w przypadku braku otrzymania faktury dokumentującej WNT wydaje się po prostu czekanie na taką fakturę. Nawet kosztem administracyjnej uciążliwości w zakresie dokonania korekty deklaracji. Wychodzenie przed szereg i rozliczanie WNT bez faktury w ręku może się bowiem zakończyć podwójną uciążliwością i podwójną korektą…
Na zakończenie, pamiętajmy, że SLIM VAT 2 zmienia też zasady odliczenia podatku w przypadku pozostałych transakcji objętych tzw. szykiem rozwartym. Zgodnie ze znowelizowanym art. 86 ust. 10b pkt 3 VATU, prawo do odliczenia podatku naliczonego od nietransakcyjnego WNT, importu usług oraz nabycia krajowego od podmiotu niezarejestrowanego (np. w ramach dostawy z instalacją lub montażem) powstaje, o ile po prostu podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek. Dla tych transakcji nie ma znaczenia moment otrzymania faktury. Bo też faktura do samego odliczenia podatku nie jest w ogóle potrzebna.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
