Wypowiedzenie zmieniające warunkiem obniżenia wynagrodzenia

Wyrok SR

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga – VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (dalej: SO), po rozpoznaniu sprawy z powództwa A.S. (dalej: Powódka) przeciwko (…) S.A. (…) w W. (dalej: Pozwana Spółka lub Pracodawca) o wynagrodzenie, na skutek apelacji wniesionej przez Pozwaną Spółkę od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie (dalej: SR) z 3.3.2020 r., uznał, że zaskarżone rozstrzygnięcie było w pełni zasadne i odpowiada prawu zarówno pod kątem oceny materiału dowodowego, ustaleń faktycznych, jak i rozważań prawnych. W toku postępowania nie doszło do nieważności postępowania, a przedmiot sporu został rozpoznany, nie zaistniała także konieczność uzupełnienia materiału dowodowego. Zdaniem SO nie było podstaw do uchylenia lub zmiany zaskarżonego orzeczenia, a na podstawie art. 385 KPC należało oddalić apelację.

Przystępując do rozważań prawnych, SR w pierwszej kolejności wskazał, że przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest roszczenie Powódki o zasądzenie na jej rzecz niewypłaconego jej przez Pracodawcę dodatku stażowego za okres od października 2014 r. do stycznia 2017 r. i przyznał przedmiotowy dodatek.

Powódka była zatrudniona w przedsiębiorstwie (…) od 1.9.1976 r. do 31.8.2009 r., a od 1.9.2009 r. – w Pozwanej Spółce, gdzie pracowała do 26.1.2017 r. jako starszy dyżurny ruchu ze średnim miesięcznym wynagrodzenie w wysokości 4747,76 zł.

Zgodnie z postanowieniami nowego Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy z 4.1.1999 r., który wszedł w życie 1.3.1999 r. (dalej: Układ):

Apelacja Pozwanej Spółki

Argumentacja Pozwanej Spółki skupiła się na zarzutach dotyczących naruszenia przepisów prawa materialnego, które – w myśl jej stanowiska – SR błędnie zastosował, dokonując nieprawidłowej oceny zasad nabywania prawa do dodatku stażowego i zmian ich wysokości dokonywanych wewnątrzzakładowymi aktami prawa pracy, tj. Układem.

Po rozpoznaniu sprawy SO uznał, że wyrażone w apelacji stanowisko Pozwanej Spółki nie jest zasadne.

SO wskazał, iż zarzut błędnej interpretacji postanowień łączącego strony Układu powinien być rozpatrywany z perspektywy podniesionych w apelacji zarzutów naruszenia prawa materialnego. Zatem w pierwszej kolejności należało odnieść się do zarzutu naruszenia art. 241¹³ KP w zw. z art. 77² § 5 KP poprzez jego błędną wykładnię, polegającą na uznaniu, że zmiana w zakresie zasad nabywania prawa do dodatku stażowego przez pracownika wymaga wręczenia mu wypowiedzenia warunków pracy i płacy, w sytuacji gdy uprawnienie pracownika do otrzymywania dodatku stażowego nie wynika z treści umowy o pracę. Ponadto SR – zdaniem Pozwanej Spółki – niewłaściwie przyjął, że regulacje zawarte w załączniku nr 6 ust. 2 do Ponadzakładowego Układu Zbiorowego z 2.12.2002 r. (dalej: Układ 2002) nie znajdują zastosowania do ustalenia wysokości dodatku stażowego Powódki.

Zmiana zasad nabywania prawa do dodatku stażowego

W tym kontekście, SO wskazał, że zgodnie z art. 241¹³ § 2 KP w zw. z art. 77² § 5 KP – w brzmieniu obowiązującym na 1.3.1999 r. – istniała konieczność zastosowania przez pracodawcę konstrukcji wypowiedzenia zmieniającego jako warunku koniecznego dla wprowadzenia mniej korzystnych od dotychczasowych postanowień odnośnie do wysokości dodatku stażowego. SN w uchwale z 15.9.2004 r. podkreślił, że wprowadzenie układem zbiorowym pracy mniej korzystnych dla pracowników warunków nabywania i ustalania wysokości niektórych składników wynagrodzenia za pracę wymaga wypowiedzenia dotychczasowych warunków umowy o pracę także wtedy, gdy ukształtowane nowym układem wynagrodzenie nie uległo obniżeniu (wyrok SN z 15.9.2004 r., III PZP 3/04, Legalis).

SR poprawnie ustalił, że Pracodawca Układem nie wypowiedział Powódce warunków pracy i płacy, lecz jedynie przekazał jej informację o przysługującej od 1.3.1999 r. wysokości wynagrodzenia zasadniczego według grupy i szczebla oraz wskazał, że z tym dniem będą przysługiwać jej dodatki do wynagrodzenia oraz świadczenia wynikające z Układu. Na 1.3.1999 r. Powódka miała prawo do 33 % dodatku stażowego. Natomiast Układ wprowadził regulacje, które miały na celu ograniczenie możliwości wzrostu dodatku stażowego do kwoty 33 % podstawy wymiaru. Dla Powódki była to zmiana niekorzystna, oznaczała bowiem niemożność wzrostu jej dodatku stażowego, który już w dniu wejścia w życie Układu osiągnął maksymalny poziom 33 %. W omawianym przypadku Pracodawca wprowadzeniem Układu niewątpliwie wprowadził niekorzystne zmiany dla pracowników, bowiem ograniczające możliwość wzrostu dodatku stażowego powyżej 33 %. W tym kontekście, wymaga, zdaniem SO wyjaśnienia, że jednostronna czynność pracodawcy dotycząca uchwalenia regulaminu wynagrodzeń jest źródłem prawa (art. 77² § 1¹ KP w zw. z art. 9 KP) i tworzy prawa podmiotowe dla pracowników. Stosownie do art. 77² § 6 KP regulamin wynagradzania, w którym pracodawca zatrudniający pracowników, nieobjętych zakładowym układem zbiorowym pracy ani ponadzakładowym układem zbiorowym pracy odpowiadającym wymaganiom określonym w § 3, ustalił warunki wynagradzania za pracę, wchodzi w życie po upływie dwóch tygodni od dnia podania go do wiadomości pracowników, w sposób przyjęty u danego pracodawcy. Zwyczajowo najczęściej następuje to przez wywieszenie regulaminu na tablicy ogłoszeń. Jego wejście w życie nie zależy od tego, czy i kiedy pracodawca udostępnił (indywidualnie) pracownikowi jego tekst (wyrok SN z 21.7.1999 r., I PKN 165/99, Legalis). Skutkiem wejścia w życie regulaminu jest automatyczne stosowanie wobec pracowników tych jego przepisów, które są dla nich korzystniejsze od dotychczasowych postanowień umów o pracę (art. 77² § 5 KP w zw. z art. 241¹³ KP). Natomiast wprowadzenie do umowy postanowień mniej korzystnych wymaga albo zgody pracownika na propozycje pracodawcy zmiany umowy (porozumienie zmieniające), albo zastosowania przez pracodawcę wypowiedzenia warunków pracy i płacy (art. 42 § 1–3 KP). W wyroku z 13.9.2016 r., I PK 190/15, Legalis) SN przyjął, że nie można domniemywać zgody pracowników na pogorszenie istotnych warunków wynagradzania za pracę per facta concludentia, jeżeli ustalone fakty zaprzeczały dorozumianemu uzgodnieniu indywidualnych porozumień zmieniających na niekorzyść pracowników dotychczasowych warunków płacowych – a contrario do art. 60 KC w związku z art. 300 KP i art. 77² § 5 w zw. z art. 241¹³ § 2 KP. W tym aspekcie prawidłowe są konkluzje zaskarżonego wyroku, iż obniżenie wysokości dotychczasowego dodatku stażowego na niekorzyść Powódki wymagało bądź porozumienia stron albo wypowiedzenia zmieniającego. W 1999 r. Powódce nie wręczono wypowiedzenia zmieniającego, bowiem nie zostały na tę okoliczność przedstawione jakiekolwiek dowody. Należało zatem uznać, że postanowienia Układu nie mogły skutecznie zablokować wzrostu dodatku stażowego Powódki po 1.3.1999 r. SO wskazał, że dopiero Układem 2002 zostały skutecznie wprowadzone w życie postanowienia Układu wobec dochowania wymogu wynikającego z art. 241¹³ KP i wręczenia Powódce wypowiedzenia zmieniającego, zgodnie z treścią którego nowe warunki pracy i płacy zaczęły obowiązywać 1.12.2003 r. i od tego momentu doszło do zatrzymania dalszego wzrostu jej dodatku stażowego. Ponadto wypowiedzenie zmieniające poza stwierdzeniem, że przestają obowiązywać dotychczasowe zasady wynagradzania, nie określało, że pracownikowi odbiera się nabyte prawo do dodatku stażowego w wymiarze powyżej 33 % i obniża stawkę procentową do 33 %, co ma zasadnicze znaczenie dla oceny skuteczności wypowiedzenia w zakresie wysokości dodatków stażowych.

Rozstrzygnięcie SO

Konkludując, SO uznał, że w związku z brakiem prawidłowego wypowiedzenia Powódce dotychczasowych warunków umowy o pracę w związku z wprowadzeniem Układu, jego postanowienia (mniej korzystne dla pracowników od uprzednio obowiązujących) nie zostały skutecznie wprowadzone. SO podzielił więc pogląd, że wypowiedzenie zmieniające jest niezbędne do wprowadzenia w życie niekorzystnych dla pracownika postanowień regulaminu wynagradzania (art. 77² § 5 w zw. z art. 241¹³ KP), stanowiących istotną część przychodów pracownika jaką niewątpliwie jest dodatek stażowy.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →