Stawka VAT
Zgodnie z art. 41 ust. 1 i 2 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685 ze zm.; dalej: VATU), stawka podatku wynosi 22%, z pewnymi rzecz jasna zastrzeżeniami. Dla towarów i usług wymienionych w załączniku nr 3 do VATU, stawka podatku wynosi 7% VAT. I nie: nie jest to błąd drukarski. Gdyby ktokolwiek zapomniał, 8% i 23% stawki VAT mają charakter „tymczasowy”. Tyle tylko, że ten „przejściowy” stan trwa od 1.1.2011 r. Odsyłamy zainteresowanych do art. 146a i art. 146aa VATU.
Państwa członkowskie nie mają swobody w stosowaniu obniżonych stawek VAT. Ograniczają je ramy unijne. O ile jednak inwencja w zakresie obniżania stawek VAT mieści się w tych ramach, można wprowadzać je nie tylko w drodze nowelizacji VATU. Ale także aktami wykonawczymi. Przykładem jest znane od dawien dawna rozporządzenie Ministra Finansów z 25.3.2020 r. w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (t.j. Dz.U z 2021 r. poz. 1696, dalej: WarObnVATR). Rozporządzenie wprowadzające obniżone stawki VAT to znacznie prostsza i szybsza ścieżka, która może się sprawdzić w około-pandemicznych – czyli nadzwyczajnych – okolicznościach.
Obniżona stawka VAT na gaz, ciepło i energię elektryczną
Zgodnie z § 10e WarObnVATR, w okresie od 1.1.2022 r. do 31.3.2022 r. obniżoną (z obecnych 23%) do wysokości 8% stawkę VAT stosuje się do dostawy, wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu gazu ziemnego (CN 2711 11 00 albo 2711 21 00) oraz energii cieplnej.
Z kolei w okresie od 1.1.2022 r. do 31.3.2022 r. obniżoną 5% stawkę VAT stosuje się do dostawy, wewnątrzwspólnotowego nabycia i importu energii elektrycznej (CN 2716 00 00). Tu obniżka jest jeszcze większa, obecnie energia elektryczna opodatkowana jest bowiem również stawką podstawową 23% VAT.
Wydłużenie obowiązywania innych stawek obniżonych
Zgodnie z § 10bc WarObnVATR, obniżona do wysokości 0% stawka VAT dotyczy niektórych świadczeń na rzecz organizacji pożytku publicznego:
- nieodpłatnych dostaw towarów w celu dalszego ich nieodpłatnego przekazania podmiotom leczniczym – w zakresie wyrobów medycznych, szkła laboratoryjnego i aparatury laboratoryjnej, produktów leczniczych, biobójczych, substancji czynnych. Ale także masek, osłon ochronnych na twarz, gogli, okularów ochronnych, kombinezonów, ochraniaczy na buty, czepków i rękawic. Oraz środków dezynfekujących.
- nieodpłatnego świadczenia usług w zakresie remontu, modernizacji, termomodernizacji, przebudowy, robót konserwacyjnych lub montażowych, wykonywanego w budynkach będących częścią zakładów leczniczych, w których wykonywana jest działalność lecznicza przez podmioty lecznicze niebędące przedsiębiorcami.
Rzecz w tym, że ww. preferencje miały obowiązywać jedynie do 31.12.2021 r. Zostaną jednak przedłużone do dnia odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii ogłoszonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2. Oby więc stan ww. preferencji trwał jak najkrócej.
Fiskus zaznacza, że w zakresie obniżenia stawki VAT na dostawy gazu ziemnego, Polska przeprowadziła stosowną konsultację z instytucjami unijnymi. Konsultacje w zakresie obniżenia stawki VAT na dostawy energii elektrycznej i energii cieplnej nastąpią zaś w trybie uzgodnionym z Komisją Europejską. Towary objęte preferencją zdefiniowane zostały w oparciu o kody CN. Za wyjątkiem energii cieplnej, ta bowiem nie jest klasyfikowana w Nomenklaturze Scalonej CN. Energia cieplna będzie zatem definiowana zgodnie ze zwykłym rozumieniem tego terminu, czyli co do zasady jako ciepło dostarczane przez podmioty je wytwarzające.
Co ważne i odróżniające zarazem od preferencji akcyzowych, obniżka stawki VAT ma objąć wszystkie dostawy, których przedmiotem są gaz ziemny, energia elektryczna i energia cieplna. Niezależnie od statusu odbiorcy. Oprócz gospodarstw domowych, z obniżki skorzystają więc także przedsiębiorcy. Fiskus sygnalizuje też, że preferencja dotyczyć będzie także świadczeń kompleksowych, których głównym rdzeniem są dostawy ww. towarów.
Oczywiście, pojawiają się w zakresie opisywanych preferencji pewne głosy niezadowolenia. Z tarczy antyinflacyjnej w zakresie obniżki VAT wyłączony jest np. gaz LPG wykorzystywany do celów grzewczych. Z preferencji mogą więc nie skorzystać odbiorcy niepodłączeni do sieci gazowniczej, np. na terenach wiejskich. Organizacje branżowe zwracają uwagę na różnicowanie sytuacji odbiorców i negatywne traktowanie np. odbiorców na terenach wiejskich. Brak obniżki cen gazu to zaś prawdopodobny wzrost cen żywności. Najważniejszym obok gospodarstw domowych odbiorcą gazu płynnego są m.in. hodowcy drobiu i właściciele upraw szklarniowych, dla których koszt nośników energii jest istotną składową kosztów produkcji. Fiskus replikuje jednak, że przepisy unijne po prostu nie dopuszczają możliwości obniżenia stawki VAT na dostawy gazu LPG. Stąd ma związane ręce.
W zakresie 0% stawki VAT na darowizny na rzecz OPP, wydłużenie terminu stosowania preferencji nie likwiduje formalizmów będących warunkiem jej zastosowania. Stawka 0% VAT nadal będzie miała zastosowanie pod warunkiem, że podatnik dokonujący darowizny zawrze pisemną umowę darowizny i posiadał będzie kopię umowy o nieodpłatnym przekazaniu tych towarów przez OPP podmiotowi leczniczemu (dla towarów) lub potwierdzenie od podmiotu leczniczego, że usługa została wykonana w takich właśnie budynkach (dla usług).
Opisywana preferencja ma sprzyjać działalności wspierającej walkę z COVID-19 poprzez z jednej strony zachowywanie prawa do odliczenia podatku naliczonego w związku z nabyciem towarów lub usług, które następnie zostaną przekazane nieodpłatnie. Nieodpłatne świadczenie podlega w takich okolicznościach opodatkowaniu VAT. Ale jeśli stawka wynosi 0% VAT, to podatnik „zyskuje” (odliczy VAT, ale go nie naliczy). O ile tylko organy podatkowe uznają, że prawo do odliczenia podatku przysługuje, gdyż zakup wiąże się z działalnością opodatkowaną (a nie np. z darowizną, zupełnie niezwiązaną z biznesem). Znane są niestety takie przypadki interpretowania przepisów. Całą misterną konstrukcję preferencji niestety interpretacja taka niweczy.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
