Zaświadczenie od pracodawcy dot. czasu pracy kierowców

Stan faktyczny sprawy

Sprawa toczyła się w postępowaniu pomiędzy: V.O. kierowcą pojazdu ciężarowego wyposażonego w tachograf cyfrowy a Bezirkshauptmannschaft Tulln (organem administracyjnym okręgu Tulln, Austria, dalej jako: organ), co do grzywny nałożonej na V.O. w trakcie kontroli drogowej, w wysokości 50 EUR na podstawie przepisów KFG 1967 ze względu na to, że w odniesieniu do kilku dni poprzedzających tę kontrolę V.O. nie był w stanie przedstawić zaświadczenia od swojego pracodawcy, sporządzonego na podstawie formularza znajdującego się w załączniku do decyzji 2009/959, potwierdzającego, że nie prowadził on pojazdu w odnośnych dniach (dni bez prowadzenia pojazdu). Okazanie takiego zaświadczenia przez kieorwcę pozwoliłoby mu konwalidować brak zapisu danych, które powinny być odnotowane w tachografie cyfrowym, w który wyposażony był pojazd. Kierowca V.O. nie zgadzając się z powyższym, odwołał się do sądu wnosząc skargę, której przedmiotem był obowiązek posiadania w pojeździe wystawianego przez pracodawcę odpowiedniego zaświadczenia o dniach bez prowadzenia pojazdu.

Podstawa prawa

Istotą sporu była wykładnia art. 34 i 36 rozporządzenia w zakresie prawa krajowego Austrii. Zgodnie z rozporządzeniem kierowcy stosują wykresówki lub karty kierowcy w każdym dniu, w którym prowadzą pojazd, począwszy od przejęcia pojazdu. Nie wyjmuje się wykresówki ani karty kierowcy z urządzenia rejestrującego przed zakończeniem dziennego okresu pracy, chyba że jej wyjęcie jest dopuszczalne z innych powodów. Wykresówka lub karta kierowcy nie może być używana przez okres dłuższy niż ten, na który jest przeznaczona. Jeżeli w wyniku oddalenia się od pojazdu kierowca nie jest w stanie używać tachografu zainstalowanego w pojeździe, to okresy, o których mowa w rozporządzeniu jeśli pojazd wyposażony jest w tachograf cyfrowy – wprowadza się na kartę kierowcy przy użyciu urządzenia do manualnego wprowadzania danych, w jakie wyposażony jest tachograf. Niemniej jednak państwa członkowskie nie nakładają na kierowców obowiązku przedkładania formularzy potwierdzających ich czynności w trakcie oddalenia się od pojazdu.

Co istotne, zgodnie z prawem austriackim, jeśli kierowca prowadzi pojazd wyposażony w tachograf cyfrowy, musi być w stanie okazać, na każde żądanie upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych: swoją kartę kierowcy; wszelkie zapisy odręczne oraz wydruki sporządzone w ciągu bieżącego dnia oraz poprzednich 28 dni zgodnie z wymaganiami niniejszego rozporządzenia oraz rozporządzenia (WE) nr 561/2006. Oczywiście, upoważniony funkcjonariusz służb kontrolnych może sprawdzić przestrzeganie przepisów poprzez analizę wykresówek, wyświetlonych, wydrukowanych lub pobranych danych zapisanych przez tachograf (lub) na karcie kierowcy, lub w przypadku ich braku, wszelkich innych dokumentów pomocniczych, usprawiedliwiających nieprzestrzeganie przepisów rozporządzenia. Kierowcy należy wystawić potwierdzenie tego wydania. Jeżeli na karcie kierowcy brakuje poszczególnych dni roboczych, a w odniesieniu do tych dni nie ma wykresówki, pracodawca dostarcza odpowiednie zaświadczenie na te dni, zgodne z minimalnymi wymogami formularza sporządzonego przez Komisję zgodnie z art. 11 ust. 3 dyrektywy [2006/22], które należy mieć ze sobą i okazać podczas kontroli.

Pytanie prejudycjalne

Powziąwszy wątpliwości w sprawie regionalny sąd administracyjny zawiesił postępowanie i zwrócił się do TSUE z takimi pytaniami prejudycjalnymi:

„1) Czy rozporządzenie [nr 165/2014], a w szczególności jego art. 34 ust. 3 akapit drugi i art. 36 ust. 2, należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwia się ono uregulowaniu krajowemu, które na kierowców pojazdów samochodowych wyposażonych w tachograf cyfrowy w rozumieniu art. 2 ust. 2 lit. h [tego rozporządzenia], w wypadku braku zaznaczenia poszczególnych dni roboczych na karcie kierowcy […], w odniesieniu do których brak jest również w pojeździe wykresówek, nakłada obowiązek posiadania w pojeździe wystawianych przez pracodawcę odpowiednich zaświadczeń dotyczących tych dni, spełniających minimalne wymogi formularza sporządzonego przez Komisję zgodnie z art. 11 ust. 3 dyrektywy [2006/22], oraz okazania ich podczas kontroli?

2) W wypadku udzielenia odpowiedzi przeczącej na pytanie pierwsze: czy formularz sporządzony przez Komisję w decyzji [2009/959] jest nieważny w całości lub w części?”.

Wyrok TSUE

TSUE stwierdził, że art. 34 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia należy interpretować w ten sposób, że zakres stosowania przewidzianego w tym przepisie zakazu nie obejmuje uregulowania krajowego nakładającego na kierowcę pojazdu wyposażonego w tachograf cyfrowy obowiązek okazania jako pomocniczego dowodu wykonywanych przezeń czynności, jeżeli brak jest automatycznych i odręcznych zapisów w tachografie, zaświadczenia wystawionego przez jego pracodawcę zgodnie z formularzem znajdującym się w załączniku do decyzji Komisji 2009/959/UE z 14.12.2009 r. zmieniającej decyzję 2007/230/WE w sprawie formularza dotyczącego przepisów socjalnych odnoszących się do działalności w transporcie drogowym. Ponadto, analiza pytania drugiego nie wykazała niczego, co mogłoby mieć wpływ na ważność formularza znajdującego się w załączniku do decyzji 2009/959.

Art. 34 ust. 1 rozporządzenia wymaga, aby kierowca używał karty pamięci przeznaczonej do użycia w tachografie, umożliwiającej w szczególności identyfikację kierowcy i gromadzenie danych dotyczących wykonywanych przezeń czynności, każdego dnia, w którym prowadzi pojazd, począwszy od momentu, w którym pojazd zostaje przez niego przejęty, przy czym nie może ona zostać wyjęta przed zakończeniem dziennego okresu pracy. Jeżeli jednak na mocy art. 34 ust. 3 akapit pierwszy lit. b) rozporządzenia, w wyniku oddalenia się od pojazdu kierowca nie jest w stanie skorzystać z funkcji automatycznego wprowadzania danych do tachografu cyfrowego zainstalowanego w pojeździe, to okresy inne niż czas prowadzenia pojazdu, tzn. okresy dotyczące wszelkiej „innej pracy”, „gotowości” i „przerw lub odpoczynku”, należy wpisać na kartę kierowcy przy użyciu funkcji manualnego wprowadzania danych, w jakie wyposażony jest ów tachograf. Rozporządzenie jasno jednak wskazuje, że państwa członkowskie nie nakładają na kierowców obowiązku przedkładania formularzy potwierdzających ich czynności w trakcie oddalenia się od pojazdu.

Z kolei art. 36 ust. 2 rozporządzenia dotyczy tego, że kierowca pojazdu wyposażonego w taki tachograf musi być w stanie okazać na każde żądanie upoważnionego funkcjonariusza służb kontrolnych w szczególności wszelkie zapisy odręczne i wydruki sporządzone w ciągu bieżącego dnia oraz poprzednich 28 dni zgodnie z tym rozporządzeniem i rozporządzeniem nr 561/2006. TSUE wskazał, że „wynika z tego, że w sytuacji gdy – tak jak w sprawie w postępowaniu głównym – kierowca nie jest w stanie przedstawić podczas kontroli drogowej żądanych informacji odnoszących się do większej liczby dni poprzedzających tę kontrolę, powstaje pytanie o dowody pomocnicze, do których okazania kierowca ten może być zobowiązany, aby konwalidować brak zapisu istotnych danych w tachografie cyfrowym, w który wyposażony jest jego pojazd. W tym właśnie kontekście sąd odsyłający zastanawia się nad zakresem zakazu określonego w art. 34 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nr 165/2014, zgodnie z którym państwa członkowskie nie nakładają na kierowców obowiązku przedkładania formularzy potwierdzających ich czynności w trakcie oddalenia się od pojazdu. Dokładniej rzecz ujmując, sąd odsyłający zastanawia się, czy dni bez prowadzenia pojazdu objęte są pojęciem „czynności” w rozumieniu tego przepisu, tak że wbrew temu, co przewiduje § 102 bis ust. 4 KFG 1967, nie można wymagać od kierowcy przedstawienia zaświadczenia wystawionego przez jego pracodawcę dotyczącego takich dni bez prowadzenia pojazdu, nawet jeżeli podstawą takiego zaświadczenia byłby formularz znajdujący się w załączniku do decyzji 2009/959”. Znaczenie pojęcia „czynności”, o którym mowa w art. 34 ust. 3 akapit drugi rozporządzenia nie jest określone w tym rozporządzeniu.