Zgodnie z art. 2 pkt. 32a ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; dalej: VATU) faktura ustrukturyzowana to faktura wystawiona przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur (dalej: KSeF) wraz z przydzielonym numerem identyfikującym ją w systemie. Z kolei zgodnie z art. 106nd ust. 2 VATU KSeF to system teleinformatyczny, służący m.in. do wystawiania, otrzymywania, przechowywania, umożliwiania dostępu do faktur ustrukturyzowanych oraz powiadamiania o wystawieniu takiej faktury, a także m.in. do nadawania, zmiany lub odbierania uprawnień do korzystania z systemu, powiadamiania podmiotów o nadanych lub odebranych uprawnieniach czy też analizy i kontroli prawidłowości danych z faktur ustrukturyzowanych.
Ww. przepisy (oraz inne dotyczące systemu KSeF) obowiązują od 1.1.2022 r., wraz z wejściem w życie ustawy z 29.10.2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 2076; dalej: ZmVATU21(3)). Tworzą one póki co tzw. fakultatywny system KSeF i zarazem podwaliny pod system obowiązkowy. Podatnicy mogą stosować ww. rozwiązanie w celu osiągnięcia (mglistych dość, póki co) korzyści. Chodzi o przyspieszony (do 40 dni) termin zwrotu podatku przy założeniu spełnienia szeregu dodatkowych warunków, a także o uproszczony sposób rozliczania faktur korygujących in minus bez konieczności zbierania dokumentacji, o której mowa w art. 29a ust. 13 VATU (przez wystawcę), oraz analizowania istnienia uzgodnienia i spełnienia warunków (przez nabywcę). Faktury ustrukturyzowane same się przechowują, i to przez dziesięć lat.
Największa korzyść z fakultatywnego systemu KSeF ma walor praktyczny. Chodzi o zdobycie bezcennego doświadczenia w obsłudze systemu. Faktury ustrukturyzowane to rewolucja z punktu widzenia funkcjonowania systemów księgowo-finansowych i IT. Wiąże się z wątpliwościami interpretacyjnymi odnośnie przepisów, co na początku funkcjonowania każdej nowej regulacji podatkowej jest u nas normą. Obowiązkowy KSeF to zatem wyzwanie zarówno dla księgowych, programistów, jak i doradców podatkowych. Warto się z nimi zmierzyć, zanim staną się obowiązkowe.
Obowiązkowe faktury ustrukturyzowane: Od kiedy?
Już od wejścia w życie przepisów ZmVATU21(3) Ministerstwo Finansów konsekwentnie sugerowało, że planuje wprowadzenie obligatoryjnego systemu KSeF już w 2023 r. (najczęściej padała data 1.4.2023 r.). Termin ten wdarł się do świadomości podatników, a wielu z nich zaczęło już przygotowania do wdrożenia rozwiązania. I słusznie, czasu zostało niewiele. Jak do tej pory nie było jakiegokolwiek oficjalnego potwierdzenia, że już od 1.4.2023 r. nie będzie możliwości wystawienia faktur w sposób inny niż ustrukturyzowany. Tym bardziej, że opinii publicznej nie został udostępniony jakikolwiek projekt aktu prawnego w tym zakresie (inna sprawa, że poza określeniem daty wejścia w życie nie należy się spodziewać w tej kwestii rozbudowanych przepisów; „techniczne” przepisy dla wersji fakultatywnej już są i nie należy spodziewać się daleko idących zmian).
Rzecz w tym, że obowiązkowy KSeF wymaga zgody Rady UE. Stanowi on bowiem szczególny środek stanowiący odstępstwo od przepisów unijnych, stosowany w celu zapobiegania niektórym formom uchylania się od opodatkowania lub unikania opodatkowania, zgodnie z art. 395 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28.11. 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 2006 r. Nr 347, s. 1; dalej: VATDyr). Zgodnie z opublikowanym 10.6.2022 r. projektem decyzji wykonawczej Rady UE Polska ma uzyskać możliwość wprowadzenia obowiązkowego systemu KSeF w okresie od 1.1.2024 r. do 31.12.2026 r. Oznaczałoby to, że rewolucja KSeF zostanie „odroczona” względem zapowiedzi przedstawianych nieoficjalnymi kanałami przez Ministerstwo Finansów.
Z opublikowanego projektu decyzji Rady UE wynika, że 5.8.2021 r. Polska wystąpiła z wnioskiem o upoważnienie dotyczące szczególnego środka i wprowadzenia obowiązkowego „fakturowania elektronicznego” (system KSeF) w okresie od 1.1.2024 r. do 31.12.2026 r. To dość konfundujące stwierdzenie. Sugeruje bowiem, że MF od początku zakładał, że obowiązkowy KSeF nie wejdzie w życie już w 2023 r. Gwoli sprawiedliwości, we wcześniejszych dokumentach unijnych wskazywana była jednak data 1.4.2023 r. Tak czy owak, nawet gdyby uznać, że Ministerstwo Finansów wprowadziło podatników w błąd, to o usprawiedliwienie nietrudno. Chodzi przecież o zmotywowanie podatników do wdrożenia skomplikowanych zmian z odpowiednim wyprzedzeniem. A zmiany te łatwe nie będą, jak to na styku sprawozdawczości podatkowej i księgowej oraz IT bywa. Wciąż żywa jest pamięć o wyzwaniach związanych z wprowadzeniem obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności czy też rozbudowanej struktury JPK. Dlatego im więcej czasu, tym lepiej.
Inne rozwiązania „na styku podatków i IT” (np. JPK_V7) również wchodziły w życie znacznie później niż pierwotnie zapowiadało Ministerstwo Finansów. Analogia do JPK jest na miejscu; obowiązkowy KSeF to przecież kolejne rozwiązanie „uszczelniające” w zamyśle nasz system VAT. Należy umiejscowić je tuż obok takich rozwiązań jak mechanizm podzielonej płatności, elektroniczny system analizowania przepływów środków pieniężnych oraz system kas rejestrujących online, służący do monitorowania sektora detalicznego.
Co jeszcze oprócz dość zaskakującej daty wejścia w życie wynika z projektu decyzji Rady UE? Obowiązkowy KSeF będzie miał „ograniczony zakres” jedynie do podatników mających siedzibę na terytorium Polski. Szczególny środek nie powinien więc naruszać prawa klientów do otrzymywania faktur papierowych w przypadku transakcji wewnątrzwspólnotowych. Podobnie jak w przypadku obowiązkowego MPP, ważne jest, by ocenić wpływ obowiązkowego KSeF na podatników oraz na zwalczanie oszustw związanych z VAT i uchylanie się od VAT. Jeżeli więc Polska uzna za konieczne przedłużenie okresu obowiązywania szczególnego środka, powinna przedłożyć wniosek o przedłużenie oraz sprawozdanie zawierające ocenę szczególnego środka pod kątem skuteczności jego stosowania w zakresie zwalczania oszustw związanych z VAT i uchylania się od VAT.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
