- Nowelizacja ustawy implementuje do polskiego porządku prawnego przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1936 z 23.10.2019 r. zmieniającej dyrektywę 2008/96/WE w sprawie zarządzania bezpieczeństwem infrastruktury drogowej (Dz.Urz. UE L z 2019 r. Nr 305, s. 1);
- Celem strategicznym Unii Europejskiej jest wyeliminowanie do 2050 r. ofiar śmiertelnych na drogach;
- Przepisy ustawy wchodzą w życie 14 dni od dnia jej ogłoszenia.
Celem wdrożenia dyrektywy 2019/1936/UE jest zapewnienie stałego, wysokiego poziomu bezpieczeństwa w ruchu drogowym nie tylko sieci TEN-T, czyli Transeuropejskiej Sieci Transportowej, lecz także dróg głównych i sieci autostrad w całej Unii Europejskiej. Bezpieczniejsze podróżowanie powinno wpłynąć na poprawę funkcjonowania rynku wewnętrznego, a także wspierać spójność gospodarczą, społeczną i terytorialną.
Nowe definicje
Art. 1 nowelizacji wprowadza nowe definicje. Zgodnie z przepisem droga ekspresowa to droga:
- Której jezdnie główne lub jezdnia główna są przeznaczone wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych;
- Łącząca lub krzyżująca się na różnych poziomach z innymi drogami transportu lądowego i wodnego, z dopuszczeniem wyjątkowo skrzyżowań z drogami publicznymi;
- Oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi.
Autostradę akt definiuje jako drogę: której jezdnie główne są przeznaczone wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych; posiadającą, z wyjątkiem uzasadnionych przypadków, oddzielne jezdnie dla obu kierunków ruchu oddzielone od siebie środkowym pasem dzielącym nieprzeznaczonym do ruchu lub oddzielone wyjątkowo – w inny sposób; łączącą lub krzyżującą się na różnych poziomach z innymi drogami transportu lądowego i wodnego, oraz oznaczoną odpowiednimi znakami drogowymi.
Należy podkreślić, że większość zmian w ustawie wynika z rozszerzenia zakresu stosowania przez dyrektywę 2019/1936/UE. Oznacza to, że zawarte w niej procedury zarządzania bezpieczeństwem dróg znajdą zastosowanie do większej ilości dróg w Polsce. Dotychczas ten zakres ograniczał się jedynie do Transeuropejskiej Sieci Drogowej (TEN-T), zaś obecnie zostanie poszerzony także o autostrady, drogi ekspresowe, a także drogi krajowe oraz wojewódzkie.
Obowiązki Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad
Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, jako zarządca dróg krajowych, oraz zarządy województw, jako zarządcy dróg wojewódzkich, mają obowiązek przeprowadzania oceny ryzyka wystąpienia wypadków i dotkliwości ich skutków – na drogach użytkowanych co najmniej 3 lata.
Po przeprowadzeniu oceny ryzyka zarządca zobowiązany będzie do sporządzenia sprawozdania z uwzględnieniem oceny ryzyka i uzasadnieniem. Na jego podstawie minister właściwy ds. transportu dokona oceny BRD (bezpieczeństwa ruchu drogowego) i klasyfikacji wszystkich dróg lub ich odcinków w co najmniej 3 kategoriach, zgodnie z poziomem ich bezpieczeństwa. Pierwszą ocenę BRD należy wykonać do 31.12.2024 r., kolejne zaś będą przeprowadzane raz na 5 lat.
Wyniki dokonanej klasyfikacji bezpieczeństwa całej sieci dróg objętych zakresem działania dyrektywy minister właściwy ds. transportu w formie sprawozdania będzie przekazywał do Komisji Europejskiej. Pierwsze sprawozdanie należy przekazać do 31.10.2025 r., kolejne: co 5 lat.
Na podstawie wyników oceny BRD zespoły ekspertów będą przeprowadzały ukierunkowane kontrole BRD. Następstwem ich ustaleń będzie wskazanie koniecznych do podjęcia działań zaradczych. Powinny zostać wskazane odcinki dróg, na których konieczna jest poprawa bezpieczeństwa infrastruktury drogowej, a także określone działania, którym należy nadać priorytet w celu poprawy bezpieczeństwa na kontrolowanych odcinkach dróg.
