Postępowanie przed WSA
WSA w Warszawie odrzucił skargę A.B., uznając, że została ona wniesiona przedwcześnie. Zgodnie z art. 53 § 1 ustawy z 30.8.2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 329; dalej: PostAdmU) skargę wnosi się w terminie 30 dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie. Ponieważ Organ doręczył decyzję bezpośrednio stronie, pomijając jej pełnomocnika, Sąd stwierdził, że nie było ono prawidłowe. Moment skutecznego doręczenia decyzji stronie ma istotne znaczenie dla dalszego przebiegu postępowania administracyjnego. Z chwilą doręczenia decyzja zaczyna wiązać organ, który ją wydał, a jednocześnie dopiero od tego momentu rozstrzygnięcie to może zostać zaskarżone we właściwy sposób (zob. postanowienie NSA z 16.2.2021 r., II OSK 246/21, Legalis). Zdaniem WSA w Warszawie niedopuszczalne jest wniesienie skargi przed rozpoczęciem biegu terminu do jej wniesienia.
Zarzuty skargi kasacyjnej
A.B. zaskarżył postanowienie WSA w Warszawie. W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podkreślono, że Sąd I instancji bezpodstawnie pominął oświadczenie A.B. zawarte w skardze, iż zaskarżona decyzja została mu doręczona. Skarżący dowodził też, że fakt ustanowienia przez stronę postępowania administracyjnego pełnomocnika nie pozbawia tego podmiotu prawa do działania we własnym imieniu obok tego pełnomocnika.
Gwarancyjna funkcja przepisów o doręczeniu
NSA uchylił zaskarżone postanowienie, uznając, że interpretacja przepisów o doręczeniu nie może ograniczać się do wykładni językowej – konieczne jest też uwzględnienie funkcji, jaką pełnią one w postępowaniu administracyjnym. W szczególności należy wziąć pod uwagę, że ich celem jest zapewnienie stronie postępowania prawa do sądu. Przepisy o doręczeniach zostały ustanowione w interesie stron postępowania i z tego powodu nie mogą być interpretowane i wykorzystywane przez organ administracji na niekorzyść tych stron. Jeśli doręczenie zostało przeprowadzone wadliwie, to nie wywołuje skutku domniemania doręczenia, co ma służyć zabezpieczeniu strony postępowania przed negatywnymi konsekwencjami procesowymi. Jednak nie można zanegować faktu, że strona otrzymała decyzję (zob. wyrok NSA z 26.4.2016 r., I OSK 3095/15, Legalis). W tej sprawie A.B. zapoznał się z treścią decyzji i nie podważał doręczenia przez organ, który przystąpił do jej wykonania, informując o negatywnych skutkach prawnych niezłożenia skargi do sądu. NSA stwierdził, że w takich okolicznościach merytoryczne rozpoznanie skargi będzie działaniem zgodnym z celem i funkcją przepisów o doręczeniu. Odmienna interpretacja prowadziłaby do zbędnego formalizmu i zamknięcia drogi do sądu stronie, która działała w dobrej wierze.
Samodzielnie działanie strony w sytuacji ustanowienia pełnomocnika
NSA nie podzielił poglądu prezentowanego w orzecznictwie sądów administracyjnych, że przesłanie decyzji stronie z pominięciem pełnomocnika jest nieskuteczne i nie wywołuje skutków prawnych w świetle art. 40 § 2 KPA, oraz że doręczenie to ma charakter jedynie informacyjny, a bieg terminu do złożenia środka odwoławczego warunkuje prawidłowe doręczenie decyzji pełnomocnikowi strony (zob. wyrok NSA z 23.6.2021 r., II OSK 2759/18, Legalis). NSA uznał, że gwarancyjny charakter przepisów o doręczeniach pozwala na przyjęcie, iż fakt ustanowienia pełnomocnika w sprawie nie wyklucza osobistego działania strony w postępowaniu ani nie pozbawia jej uprawnień procesowych. Działając w ramach zasady zaufania do organów władzy publicznej, strona ma prawo oczekiwać, że nie będzie wprowadzana w toku postępowania w błąd oraz nie będzie ponosić negatywnych konsekwencji działania organów wbrew przepisom prawa. W ocenie NSA, skoro skarżący w rozpoznawanej sprawie nie kwestionuje wadliwego doręczenia i prawa innych stron postępowania nie są z tego powodu naruszone, to należy przyjąć, że doręczenie decyzji stronie, choć było wadliwe, to nie wypełniało przesłanki niedopuszczalności wniesienia skargi do sądu.
Skarga wniesiona po terminie a skarga niedopuszczalna
Dodatkowo NSA wskazał, że Sąd I instancji odrzucił skargę na podstawie art. 58 § 1 pkt 6 PostAdmU w zw. z art. 53 § 1 PostAdmU, a zatem uznał, że jest ona niedopuszczalna. Ustawodawca w art. 58 § 1 PostAdmU, odnosząc się do terminu wniesienia skargi, określił wyraźnie, że tylko w sytuacji wniesienia środka zaskarżenia z uchybieniem terminu podlega on odrzuceniu. Nie sformułował natomiast przesłanki, z której wynika, że odrzuceniu podlega skarga wniesiona przed rozpoczęciem terminu do jej wniesienia. Należy więc uznać, że art. 58 § 1 pkt 2 PostAdmU dotyczy jedynie skutków uchybienia terminu. Jednocześnie ustawodawca odrębnie od wniesienia skargi po terminie uregulował wniesienie skargi niedopuszczalnej z innych przyczyn. Z art. 58 § 1 pkt. 6 PostAdmU wynika, że sąd odrzuca skargę, jeżeli z innych przyczyn niż określone w art. 58 § 1 pkt. 1-5 PostAdmU jej wniesienie jest niedopuszczalne. Niedopuszczalność ta zachodzi wówczas, jeżeli brak jest podstaw do wniesienia skargi, np. brak jest aktu podlegającego zaskarżeniu lub została wniesiona bez wyczerpania środków zaskarżenia, a taka sytuacja nie miała miejsca w tej sprawie.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
