Przedsiębiorcy mogą korzystać z pomocy de minimis. To rodzaj pomocy publicznej, której nie trzeba zgłaszać organom unijnym, ponieważ z uwagi na stosunkowo niską wysokość nie narusza zasad konkurencji. Zasady postępowania w sprawach pomocy publicznej określa ustawa z 30.4.2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 743; dalej: PostPomPubU). Pomoc de mnimis należy spożytkować na ściśle określony cel, dlatego ważną kwestią jest uzyskiwanie przez beneficjentów takiej pomocy zaświadczeń w trybie określonym w przepisach art. 306a i nast. ustawy z 29.8.1997 r. Ordynacja Podatkowa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2651; dalej: OrdPU).
Nie zawsze jednak środki pomocowe są wykorzystywane zgodnie ze swoim przeznaczeniem. Pomysłowość beneficjentów nie zna granic, czego dowodem jest poniższa sprawa.
Czego dotyczyła sprawa?
Podatnik skorzystał ze zwolnienia z podatku od nieruchomości, a środki z tego tytułu zasiliły jego konto ZFRON. Podatnik wystąpił do gminy o wydanie zaświadczenia o pomocy de minimis, którą w swoim odczuciu wydatkował na zakup, modernizację, remont maszyn i urządzeń w ramach wyposażenia stanowiska pracy niepełnosprawnych. Podatnik uzyskał zaświadczenie, ale nie nacieszył się nim długo. Wszystko dlatego, że do Organu podatkowego wpłynęło pismo Dyrektora Izby Skarbowej, informujące o przeprowadzonym wobec podatnika audycie w zakresie nieprawidłowości gospodarowania środkami publicznymi oraz gromadzenia i wydatkowania środków publicznych zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
Warunkiem wykorzystania funduszu rehabilitacji jest dokonywanie wydatków z tego funduszu w sposób celowy i oszczędny, z uwzględnieniem optymalnego doboru metod i środków realizacji w stosunku do zakładanych efektów. Zdaniem Organu dokonującego audytu wydatek podatnika nie spełniał ww. kryteriów. Dlaczego? Otóż dlatego, że przedmiotem kontroli okazał się wydatek na sportowy samochód Porsche Carrera 911 S. Co prawda ma on niskie zawieszenie, co potencjalnie może ułatwiać osobie ze schorzeniami narządów ruchu wejście do pojazdu (to jednak sama w sobie dość kontrowersyjna teza). Wszelkie inne cechy samochodu (w tym chociażby wyjątkowo mała ilość miejsca) w oczywisty sposób sprawiają, że trudno uznać jego zakup za racjonalny z punktu widzenia istoty ZFRON. Organ podkreślił m.in., że samochód nie został w żaden sposób przystosowany do potrzeb użytkownika o wyżej opisanej niepełnosprawności, a poza tym wydatek został poniesiony dla pracownika rodzinnie związanego ze wspólnikiem spółki podatnika.
Podsumowując, sfinansowanie z ZFRON zakupu samochodu osobowego nie miało na celu zniesienia ograniczeń zawodowych pracownika. Nie udokumentowano, w jaki sposób niepełnosprawność ograniczała mu możliwość wykonywania jego obowiązków. Wystąpił zatem brak związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a zmniejszeniem ograniczeń zawodowych pracowników wynikających z niepełnosprawności. Zaświadczenie de minimis nie należało się więc podatnikowi. Postanowił jednak zaskarżyć takie rozstrzygnięcie do sądu.
Stanowisko sądu
Sprawę rozstrzygnął WSA w Gliwicach, wydając wyrok z 25.10.2022 r., III SA/Gl588/22, i co nie może dziwić, podtrzymał stanowisko niekorzystne dla podatnika. Sąd uznał, że aby dany wydatek mógł zostać sfinansowany w ramach ZFRON, musi on odpowiadać potrzebom osób niepełnosprawnych. Podatnik nie wykazał w żaden sposób, że zakupiony samochód stanowi podstawowe narzędzie pracy, jest nieodzowny do wykonywania obowiązków służbowych, oraz stanowi miejsce pracy osoby niepełnosprawnej, a jego brak miałby ten skutek, iż osoba niepełnosprawna nie mogłaby bez niego sprawować funkcji głównego specjalisty do spraw administracyjno-gospodarczych. Warunkiem wykorzystania funduszu rehabilitacji jest dokonywanie wydatków z tego funduszu w sposób celowy i oszczędny, z uwzględnieniem optymalnego doboru metod i środków realizacji w stosunku do zakładanych celów. Warunki te nie zostały w tej sprawie spełnione. Zakup pojazdu nie mógł być uznany za wydatek służący rehabilitacji rozumianej jako przywracanie niezbędnej dla wykonywania określonej pracy sprawności.
Sąd wypowiedział się też o samej instytucji zaświadczenia. Przypomniał, że jego wydanie to czynność materialno-techniczna, stanowiąca urzędowe potwierdzenie określonych faktów lub stanu prawnego. Zaświadczenie jest aktem wiedzy, a nie woli organu, i nie ma charakteru prawotwórczego. Zaświadczenie nie rozstrzyga bowiem żadnej sprawy, nie tworzy nowej sytuacji prawnej ani nie kształtuje bezpośrednio stosunku prawnego. Zaświadczenie potwierdza jedynie istnienie określonego stanu na podstawie posiadanych już danych. Zatem wydane przez Organ ostatecznie zaświadczenie w celu korekty i stwierdzenia nieważności zaświadczenia o pomocy de minimis było w niniejszej sprawie uzasadnione ustaleniami faktycznymi Organu.
Komentarz
Sprawa wydaje się oczywista i budzi raczej negatywne emocje. Oto bowiem podatnik uzyskał zwolnienie z obowiązku zapłaty podatku od nieruchomości w zamian za przeznaczenie kwoty zwolnienia na cele ZFRON, a konkretnie na zakup, modernizację, remont maszyn i urządzeń w ramach wyposażenia stanowiska pracy osób niepełnosprawnych. Osoba niepełnosprawna otrzymała urządzenie, ale trudno uznać je za niezbędne do realizacji obowiązków służbowych. Pomińmy fakt, że obdarowany sportowym autem pracownik był członkiem rodziny prezesa spółki podatnika. Okoliczności nie brzmią zbyt przekonująco.
Jeszcze bardziej szokujące jest to, że pierwotnie Organ podatkowy wydał podatnikowi zaświadczenie o pomocy de minimis, Dopiero w wyniku pisma Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, informującego o przeprowadzonym audycie w zakresie nieprawidłowości gospodarowania środkami publicznymi, Organ wydał zaświadczenie stanowiące korektę stwierdzającą nieważność pierwotnego korzystnego rozstrzygnięcia.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
