Stwierdzenie niedopuszczalności odwołania

Wyrokiem z 13.8.2019 r., V SA/Wa 357/19 WSA w Warszawie po rozpoznaniu skargi na postanowienie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w przedmiocie stwierdzenia uchybienia i odmowy przywrócenia terminu do złożenia odwołania oddalił skargę.

Postanowieniem Minister: 1) stwierdził uchybienie terminowi do złożenia odwołania i 2) odmówił przywrócenia terminu do wniesienia odwołania wniesionego przez spółkę z o.o. od decyzji Prezesa Zarządu PFRON. Organ ten decyzją nakazał spółce zwrot w terminie 14 dni od dnia otrzymania decyzji środków PFRON przekazanych tytułem dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych. Powyższa decyzja zgodnie z wyjaśnieniami Poczty Polskiej S.A. oraz zwrotnym potwierdzeniem odbioru została doręczona stronie 3.10.2017 r. W celu wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy, organ odwoławczy zwrócił się za pośrednictwem PFRON o wystąpienie do Poczty Polskiej S.A. z reklamacją dotyczącą przesyłki krajowej zawierającej powyższą decyzję celem ustalenia czy przesyłka zawierająca decyzję została odebrana przez osobę upoważnioną w imieniu strony do odbioru korespondencji. Z wyjaśnień Poczty Polskiej S.A. wynikało, że przesyłka została nadana na adres skarżącej spółki widniejący w KRS. i została opatrzona podpisem i pieczęcią pracownika biura wirtualnego, które na podstawie umowy cywilnoprawnej obsługiwało spółkę w zakresie m.in. obsługi korespondencji. W związku z powyższym, ww. decyzja została wysłana na prawidłowy adres siedziby Spółki i skutecznie doręczona stronie 3.10.2017 r., a przesyłkę zawierającą decyzję odebrała osoba upoważniona w imieniu Spółki do odbioru korespondencji. Odwołanie od tej decyzji 1.12.2017 r., a więc po terminie, wniosła spółka wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu podnosząc, że decyzję odebrała osoba nieuprawniona. Organ powołał się na wyrok NSA wskazujący, że Pełnomocnictwo pocztowe jest szczególnym rodzajem pełnomocnictwa zawieranym na gruncie prawa pocztowego. Na jego mocy osoba wskazana w umowie o świadczenie usługi pocztowej działa w imieniu osoby zawierającej taką umowę. Innymi słowy osoba legitymująca się pełnomocnictwem pocztowym, na gruncie prawa pocztowego uprawniona jest do odbioru korespondencji kierowanej do adresata, ze wszystkimi prawem przewidzianymi skutkami, a to oznacza, że dzień odebrania przez nią korespondencji jest dniem odebrania pisma przez adresata. Skargę na to postanowienie wywiodła spółka zarzucając organowi II instancji naruszenie art. 134 w zw. z art. 45 KPA poprzez uznanie, że uchybiła ona terminowi, podczas gdy przesyłkę odebrała osoba nieuprawniona, a także naruszenie art. 77 § 1 i art. 80 KPA poprzez nieuzasadnione uznanie, że osoba widniejąca na poświadczeniu odbioru korespondencji była do tej czynności uprawniona.

W uzasadnieniu wyroku WSA w Warszawie uznał, że skarżący zarzuca Poczcie Polskiej S.A. poświadczenie nieprawdy, czego dowodem ma być oświadczenie osoby podpisanej na zwrotnym poświadczeniu odbioru, iż nie była uprawniona do odbioru przesyłek poleconych dla tej spółki, gdyż nie posiadała stosownego upoważnienia. Oświadczenie to nie zostało jednak złożone do akt sprawy. Niezależnie od tego WSA stwierdził, że nie miał żadnych podstaw, aby kwestionować wyjaśnienia Poczty Polskiej S.A. Skarżąca może je podważyć w stosownym postępowaniu karnym o poświadczenie nieprawdy. Dopóki nie uzyska orzeczenia w tym zakresie, jej twierdzenia należy uznać za gołosłowne i pozbawione podstaw.

Od wyroku WSA skargę kasacyjną złożyła skarżąca spółka. Zarzuciła, że WSA błędnie przyjął, iż decyzja Prezesa PFRON została skutecznie odebrana przez osobę mającą upoważnienie do odbioru korespondencji za spółkę i tym samym spółka uchybiła terminowi wniesienia odwołania, a ponadto, że Sąd dokonał sprzecznej z materiałem dowodowym oceny, iż pracownik przedstawiciela spółki posiadał upoważnienie do odbioru korespondencji w jej imieniu, bezkrytycznie dał wiarę wyjaśnieniom Poczty Polskiej S.A., stwierdził, że spółka powinna wszcząć postępowanie karne o poświadczenie nieprawdy i przyjął, że odebranie korespondencji przez osobę nieuprawnioną bez zgody i wiedzy spółki uzasadnia twierdzenie o winie w uchybieniu terminu.

NSA uchylił zaskarżony wyrok WSA. Zakwestionował bezsporne przyjęcie przez Ministra i WSA wyjaśnień Poczty Polskiej S.A., w którym wskazano, że doręczenie spółce decyzji potwierdzonej podpisem oraz pieczęcią pracownika biura wirtualnego które na podstawie umowy cywilnoprawnej obsługiwało skarżącą m.in. w zakresie obsługi korespondencji. Uznanie tylko na podstawie tego pisma zaistnienia skutecznego doręczenia stronie decyzji. Uznał, że organ odwoławczy uchybił w tym zakresie dyspozycji art. 77 § 1 KPA i art. 80 KPA. Wobec konsekwentnie prezentowanego stanowiska strony, kwestionującego istnienie umowy, z której wynikałoby upoważnienie dla pracownika biura wirtualnego do odbioru korespondencji adresowanej do skarżącej, nie można wyprowadzić twierdzenia przeciwnego jedynie na podstawie ogólnikowego stanowiska Poczty. Tym bardziej, że w piśmie Poczty nie wskazano żadnych elementów, pozwalających na skonkretyzowanie ewentualnej umowy (np. daty jej zawarcia czy przywołania treści postanowień umowy, z których mogłoby wynikać wspomniane w piśmie Poczty upoważnienie). Organ odwoławczy powinien zatem zwrócić się do Poczty o nadesłanie kopii umowy wskazanej w odpowiedzi na reklamację, bądź o wskazanie innych dowodów potwierdzających prawidłowość doręczenia spółce decyzji. Naruszenie przez organ odwoławczy wyżej wskazanych przepisów KPA pozwala na stwierdzenie, że Minister nie miał podstaw do stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania od decyzji Prezesa PFRON na podstawie art. 134 KPA, co z kolei nie pozwalało na rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku strony o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania w oparciu o art. 58 § 1 KPA.

Komentowany wyrok stanowi wskazanie, że obowiązek organu do wyczerpującego zebrania materiału dowodowego w sprawie w celu należytego wyjaśnienia jej stanu faktycznego zgodnie z zasadą swobodnej oceny dowodów przejawia się nie tylko w merytorycznej ocenie dowodów zmierzającej do rozstrzygnięcia istoty sprawy, ale również w pełnym i rzetelnym rozpatrzeniu materiału dowodowego wskazującego na zachowanie wymogów formalnych środka odwoławczego. Organy odwoławcze powinny więc zebrać pełen materiał dowody pozwalający na rozstrzygnięcie kwestii wniesienia odwołania w terminie. Wyrok daje jasną wskazówkę, że nie wystarczy samo oświadczenie czy też wyjaśnienia Poczty Polskiej S.A., mimo iż ta jest oficjalnym operatorem pocztowym i doręczycielem przesyłek w postępowaniach prowadzonych przed organami administracji publicznej. Zawsze pod uwagę należy brać również wyjaśnienia samego odwołującego i organ ma obowiązek przeprowadzania dowodów, na które wskazują składane w ten sposób wyjaśnienia.

radca prawny Aleksandra Urbanowska-Bohun