Fotografowanie dronem a bezpieczeństwo państwa

Zgodnie art. 616a ust. 1 ObrOjczyznyU: „Zakazuje się, bez zezwolenia, fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny sposób obrazu lub wizerunku:

1. obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów resortu obrony narodowej nieuznanych za obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów infrastruktury krytycznej, jeżeli zostały oznaczone znakiem graficznym wyrażającym ten zakaz, zwanym dalej „znakiem zakazu fotografowania”;
2. osób lub ruchomości znajdujących się w obiektach, o których mowa w pkt 1art. 616a ust. 1 ObrOjczyznyU”.

Wydane przez Ministra Obrony Rozporządzenie precyzuje jakie podmioty są z tego zakazu zwolnione oraz określa tryb oraz terminy wydawania zezwoleń, wszystkim pozostałym podmiotom, które do uzyskania takiego zezwolenia są zobowiązane. Przestrzeganie przepisów dotyczących fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny sposób obrazu lub wizerunku obiektów, osób lub ruchomości, o których mowa w art. 616a ust. 1 ObrOjczyznyU stanowi szczególne wyzwanie dla użytkowników dronów fotografujących czy filmujących z wysokości duże obszary, mogą bowiem przez przypadek utrwalić obiekt, którego fotografowanie czy z filmowanie bez zezwolenia może być karane. Oznacza to konieczność uzyskania zezwolenia przed rozpoczęciem działań w pobliżu obiektów o strategicznym znaczeniu.

Zezwolenie na fotografowanie

Regułą jest obowiązek uzyskania zezwolenia na fotografowanie obiektów objętych zakazem, w rozporządzeniu są wymienione wyjątkowe sytuacje, w których takie zezwolenie nie będzie wymagane. Z wnioskiem o wydanie zezwolenia nie występuje się w przypadku (§ 2 ust. 2 FotObStratR):

1. robienia zdjęć nieruchomości przez przedstawicieli administratora i zarządcy nieruchomości w celu udokumentowania stanu technicznego;
2. robienia zdjęć pamiątkowych przez przedstawicieli delegacji zagranicznych w związku z podpisaniem szczególnie ważnych umów;
3. rejestrowania przez telewizję konferencji organu właściwego w zakresie ochrony obiektu lub nagrywania wywiadów;
4. realizacji polityki informacyjnej przez dowódcę jednostki wojskowej;
5. działalności weryfikacyjnej związanej z realizacją przez Rzeczpospolitą Polską zobowiązań wynikających z porozumień międzynarodowych dotyczących kontroli zbrojeń, rozbrojenia, nierozprzestrzeniania broni jądrowej oraz środków budowania zaufania i bezpieczeństwa;
6. utrwalania przebiegu i wyników oględzin terenu, obiektów, pomieszczeń i urządzeń w ramach kontroli przeprowadzanych przez organy dozoru jądrowego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz ochrony fizycznej materiałów i obiektów jądrowych;
7. przeprowadzania procesów inwestycyjnych, prac remontowych, działań inspekcyjnych, audytowych i kontrolnych lub działań marketingowych realizowanych lub zlecanych przez organ właściwy w zakresie ochrony obiektu;
8. prac geodezyjnych prowadzonych w celu tworzenia i aktualizacji baz danych dotyczących zobrazowań lotniczych i satelitarnych oraz ortofotomapy i numerycznego modelu terenu zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 10 ustawy z 17.5.1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 1151; dalej: PrGeodKart);
9. prac geodezyjnych, których wyniki zostaną opracowane i przekazane do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt 11 PrGeodKart, prowadzonych w ramach prac zleconych przez podmioty zarządzające obiektami;
10. prowadzenia działań ratowniczych przez Państwową Straż Pożarną;
11. obserwowania i rejestrowania obrazu lub dźwięku przy użyciu środków technicznych w celu realizacji zadań ustawowych przez funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa oraz służby specjalne, o których mowa w art. 11 ustawy z 24.5.2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 812);
12. realizacji czynności procesowych przez organy ścigania, sądy i Prokuraturę, w toku i na potrzeby postępowania karnego, lub czynności wyjaśniających w sprawie o wykroczenie oraz postępowania w sprawie o wykroczenie;
13. realizacji czynności związanych z postępowaniami prowadzonymi przez Państwową Komisję Badania Wypadków Kolejowych i komisje kolejowe.

Ściśle wymienione wyjątki oznaczają, że operatorzy dronów fotografujący czy filmujący duże miejskie obszary, muszą dochować staranności, by nie uchwycić obiektów objętych zakazem fotografowania, jeśli nie posiadają przewidzianego w FotObStratR zezwolenia. Dokument ten musi zawierać: imię i nazwisko osoby, rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości, a jeżeli osoba jest przedstawicielem podmiotu nazwę i adres tego podmiotu; nazwę obiektu oraz jego adres; okres ważności zezwolenia; imię i nazwisko osoby towarzyszącej z organu władającego obiektem, w której obecności mogą być realizowane dozwolone czynności; oznaczenie organu właściwego w zakresie ochrony danego obiektu, w tym imię i nazwisko osoby pełniącej funkcję tego organu oraz inne informacje mające znaczenie dla rozstrzygnięcia.

Zezwolenia na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu obiektów, o których mowa art. 616a ust. 1 pkt 1 ObrOjczyznyU, wizerunku osób lub ruchomości, o których mowa w art. 616a ust. 1 pkt 2 ObrOjczyznyU, udziela organ, o którym mowa w art. 616a ust. 3 ObrOjczyznyU (organ właściwy w zakresie ochrony tego obiektu), mając na uwadze konieczność zapewnienia bezpieczeństwa obiektu oraz interes bezpieczeństwa i obronności (art. 616a ust. 5 ObrOjczyznyU).

Obiekt powinien być dobrze oznaczony

Praca czy zabawa z dronem wymaga od użytkownika tego urządzenia dokładnego sprawdzenia fotografowanego obszaru, by uniknąć sytuacji, w których przypadkowo sfotografuje czy sfilmuje obiekty objęte zakazem fotografowania. Choć tablice z tym znakiem powinny być umieszczone w miejscach widocznych: na ogrodzeniach obiektów w odstępach nie większych niż 300 m, gdy zakaz dotyczy całego terenu, na którym znajdują się obiekty oraz ruchomości, w szczególności przy bramach wjazdowych oraz wejściach do obiektu lub bezpośrednio na obiekcie (na elementach konstrukcyjnych), w szczególności od frontu budynku przy wejściu głównym, w liczbie dostosowanej do jego powierzchni lub kubatury, gdy zakaz dotyczy tylko tego obiektu, lub na ruchomości (§ 3 ust. 1 FotObStratR), sterując dronem, znajdującym się na znacznej wysokości, łatwo jest nie zauważyć znaku o wymiarach 60 cm x 60 cm, nawet obramowanego czerwoną obwódką o szerokości 3,35 cm.

Dlatego przed rozpoczęciem fotografowania czy filmowania użytkownicy dronów muszą upewnić się, czy w obrębie lotu nie znajdują się obiekty oznaczone znakami zakazu fotografowania, aby uniknąć nieumyślnego złamania prawa i przewidzianych za to kar. W przypadku sfotografowania czy sfilmowania obiektu objętego zakazem fotografowania bez odpowiedniego zezwolenia, może być zastosowany art. 683a ObrOjczyznyU: „1. Kto bez zezwolenia fotografuje, filmuje lub utrwala w inny sposób obraz obiektu, o którym mowa w art. 616a ObrOjczyznyU oznaczonego znakiem zakazu fotografowania, albo wizerunek osoby lub ruchomości znajdującej się w takim obiekcie, podlega karze aresztu albo grzywny. 2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w art. 683a ust. 1 ObrOjczyznyU można orzec przepadek przedmiotów pochodzących z tego wykroczenia oraz służących do popełnienia wykroczenia, choćby nie stanowiły własności sprawcy”.

W 2024 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił uwagę na to, że wykroczenie z art. 683a ust. 1 ObrOjczyznyU „może być popełnione zarówno umyślnie, jak i nieumyślnie, gdyż nie zawiera klauzuli umyślności („kto umyślnie…”- typowej dla Kodeksu wykroczeń, a wykluczającej możliwość popełnienia wykroczenia nieumyślnie) i w celu obrony konstytucyjnych praw zaproponował zmianę art. 683a ust. 2 ObrOjczyznyU ustawy poprzez nadanie mu brzmienia: „W razie umyślnego popełnienia wykroczenia określonego w art. 683a ust. 1 ObrOjczyznyU, można orzec przepadek przedmiotów pochodzących z tego wykroczenia oraz służących do popełnienia wykroczenia, choćby nie stanowiły własności sprawcy”.

Zmiany weszły w życie 18.4.2025 r.

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →