Kluczowe zmiany

  • Nowy system sprawozdawczości – obowiązek przesyłania sprawozdań dotyczących kontroli drogowego przewozu towarów niebezpiecznych do Komisji Europejskiej zostanie zmieniony z corocznego na dwuletni. Jednocześnie ograniczony zostanie zakres danych, które należy raportować.
  • Bezpieczeństwo zaświadczeń ADR – wybór producenta blankietów zaświadczeń ADR będzie dokonywany przez ministra właściwego ds. transportu w trybie zamówienia publicznego. To rozwiązanie ma zwiększyć bezpieczeństwo dokumentów w obliczu aktualnych zagrożeń geopolitycznych.
  • Decentralizacja wynagrodzeń – wysokość wynagrodzenia dla członków komisji egzaminacyjnych będzie ustalana przez sejmik województwa, co pozwoli na lepsze dopasowanie do lokalnych warunków rynkowych.
  • Wzmocnienie mobilności wojskowej – Szef Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych zyska uprawnienia do organizowania egzaminów i wydawania zaświadczeń dla żołnierzy i personelu cywilnego sił zbrojnych państw sojuszniczych, także w języku angielskim.
  • Usprawnienie procedur – wprowadzenie szeregu poprawek mających na celu usunięcie luk prawnych i ujednolicenie przepisów, m.in. w zakresie wymogów dotyczących egzaminów, kontroli kursów szkoleniowych oraz prowadzenia ewidencji doradców ds. bezpieczeństwa.

Główny cel i geneza zmian

Głównym celem projektowanej nowelizacji jest kompleksowe dostosowanie krajowego prawa do współczesnych realiów, z uwzględnieniem następujących obszarów:

  • Wdrożenie przepisów unijnych – implementacja art. 3 decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1254 z 24.4.2024 r. w sprawie zmiany dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/12/WE, 2009/33/WE i (UE) 2022/1999 oraz dyrektywy Rady 96/67/WE w odniesieniu do niektórych wymogów w zakresie sprawozdawczości w dziedzinach transportu drogowego i lotnictwa (Dz.Urz. UE L z 2024 r. s. 1254).
  • Dostosowanie do wyroku TSUE – umożliwienie wyboru producenta zaświadczeń ADR w drodze zamówienia publicznego, zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 7.9.2023 r., Komisja Europejska przeciwko Polsce, C-601/21, Legalis.
  • Reforma egzaminowania – zmiana przepisów dotyczących egzaminowania kierowców przewożących towary niebezpieczne, w szczególności w zakresie wynagradzania komisji egzaminacyjnych, którego obecne zasady uznano za wadliwe.
  • Uporządkowanie przepisów wojskowych – ujednolicenie i doprecyzowanie regulacji dotyczących przewozów towarów niebezpiecznych realizowanych przez Siły Zbrojne, w tym wojska sojusznicze.
  • Poprawa precyzji – usunięcie błędów i nieścisłości, w tym niezgodności z międzynarodowymi umowami (ADR, RID lub ADN).

Geneza tych zmian jest wielowymiarowa. Z jednej strony, wynika ona z konieczności bieżącego reagowania na ewolucję prawa UE, co jest naturalnym procesem w ramach członkostwa. Z drugiej strony, zmiany są odpowiedzią na konkretne problemy zidentyfikowane w praktyce, takie jak nieprawidłowości w wypłacaniu wynagrodzeń egzaminatorom czy brak spójności w przepisach dotyczących transportu wojskowego. Wreszcie, nowelizacja ma na celu usunięcie oczywistych, ale istotnych błędów legislacyjnych i merytorycznych, które prowadziły do wątpliwości interpretacyjnych.

Beck Akademia - praktyczne szkolenia online - sprawdź aktualny harmonogram Sprawdź

Dostosowanie do prawa Unii Europejskiej i wyroku TSUE

Projekt ustawy, w swoim pierwszym i jednym z najważniejszych punktów, wdraża przepisy art. 3 decyzji 2024/1254. Ta decyzja wprowadza zmiany do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/1999 z 19.10.2022 r. w sprawie ujednoliconych procedur kontroli drogowego transportu towarów niebezpiecznych (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 274, s. 1). Nowelizacja w art. 105 ust. 1 TowNiebPrzewU zmienia częstotliwość przekazywania sprawozdań przez Głównego Inspektora Transportu Drogowego z corocznej na dwuletnią. Ponadto, z zakresu raportowanych danych wyeliminowano wymóg podawania faktycznej lub szacunkowej objętości towarów niebezpiecznych w transporcie drogowym. Ma to na celu uproszczenie i zracjonalizowanie obowiązków sprawozdawczych, bez uszczerbku dla efektywności nadzoru.

Drugą kluczową zmianą, podyktowaną wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 7.9.2023 r. jest wprowadzenie procedury zamówień publicznych na produkcję zaświadczeń ADR. Dotychczasowy system, który wykluczał te dokumenty z reżimu zamówień publicznych, został uznany za niezgodny z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z 26.2.2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylająca dyrektywę 2004/18/WE (Dz.Urz. UE L z 2014 r. Nr 94, s. 65). Projektowana ustawa powierza ministrowi właściwemu ds. transportu wybór producenta zaświadczeń w drodze przetargu publicznego. Decyzja ta jest nie tylko wymuszona prawem unijnym, lecz także jest kluczowa ze względu na kwestie bezpieczeństwa narodowego. W obliczu obecnej sytuacji geopolitycznej, zwłaszcza wojny w Ukrainie i działań hybrydowych Rosji oraz Białorusi, zapewnienie najwyższego poziomu zabezpieczenia dokumentów, które uprawniają do przewozu materiałów wysokiego ryzyka (np. materiałów promieniotwórczych), jest priorytetem.

Usprawnienie systemu egzaminowania i poprawa wynagrodzeń

Obecny system egzaminowania kierowców przewożących towary niebezpieczne budzi wiele kontrowersji. Główny problem dotyczy wynagradzania komisji egzaminacyjnej, którego koszt ponosi podmiot prowadzący kurs. To rozwiązanie prowadziło do nadużyć, w tym niewypłacania lub częściowych wypłat wynagrodzeń, a także do braku poszanowania dla pracy członków komisji.

Nowelizacja ma na celu usunięcie tych nieprawidłowości poprzez gruntowną zmianę systemu wynagradzania. Projektowana ustawa przesądza, że wysokość wynagrodzenia członków komisji egzaminacyjnej będzie ustalana przez sejmik województwa w drodze uchwały, będącej aktem prawa miejscowego. Podobne rozwiązanie z powodzeniem funkcjonuje już w systemie egzaminów na prawo jazdy. Wprowadzenie tej zmiany pozwoli na lepsze dostosowanie wynagrodzeń do lokalnych warunków gospodarczych i pokrycie kosztów związanych z dojazdem, które mogą się różnić w zależności od wielkości województwa. Warto zauważyć, że obecne stawki, wynoszące 200 zł dla przewodniczącego komisji i 150 zł dla członka, nie były waloryzowane od ponad 12 lat, podczas gdy przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej znacząco wzrosło.

Wzmocnienie bezpieczeństwa i koordynacji wojskowej

Dotychczasowe przepisy dotyczące transportu towarów niebezpiecznych w Siłach Zbrojnych były niejednolite. Projekt ustawy ma na celu ich doprecyzowanie, w szczególności w kontekście rosnącej liczby żołnierzy wojsk sojuszniczych stacjonujących na terytorium Polski. Jest to odpowiedź na potrzeby zgłaszane przez dowódców sojuszniczych, zwłaszcza z Kanady i Stanów Zjednoczonych, których siły zbrojne nie są stronami umowy ADR.

Nowe przepisy rozszerzą uprawnienia Szefa Inspektoratu Wsparcia Sił Zbrojnych do organizowania egzaminów i wydawania stosownych zaświadczeń dla żołnierzy oraz personelu cywilnego sił zbrojnych państw sojuszniczych realizujących zadania na terenie Polski. Egzaminy będą mogły być przeprowadzane w języku urzędowym lub w języku angielskim. Zmiana ta jest kluczowa dla realizacji zobowiązań Polski w ramach Unii Europejskiej i NATO, w tym inicjatywy Military Mobility Pledge oraz projektu PESCO Military Mobility. Ujednolicenie transgranicznych procedur transportowych zwiększy zdolności obronne kraju, umożliwiając sprawniejsze i bezpieczniejsze przemieszczanie wojsk na terenie Polski.

Kompleksowa poprawa przepisów i usunięcie luk prawnych

Oprócz głównych filarów nowelizacji, projekt ustawy wprowadza szereg mniejszych, ale istotnych poprawek redakcyjnych i merytorycznych. Mają one na celu ujednolicenie przepisów z międzynarodowymi umowami (ADR, RID, ADN) oraz usunięcie luk prawnych. Przykładowo, projekt precyzuje, że minimalny wiek przystąpienia do egzaminu ADR wynosi 21 lat, aby uniknąć sytuacji, w której kierowca zdaje egzamin w wieku 18 lat, ale zaświadczenie otrzymuje dopiero po latach, tracąc w tym czasie wiedzę. Inne poprawki dotyczą m.in.

  • Kwestii egzaminacyjnych – ujednolicenie procedur we wszystkich województwach poprzez wprowadzenie wzorów protokołów egzaminacyjnych, które będą zawierać informacje o wszystkich zdających, zarówno tych z wynikiem pozytywnym, jak i negatywnym.
  • Procedur administracyjnych – zmiana terminu zgłaszania kursów z „10 dni” na „co najmniej 10 dni”, co zapewni większą elastyczność. Wprowadzono także obowiązek sprawozdawania kursów, które się nie odbyły, a także obowiązek udostępniania na bieżąco danych o kursie, by umożliwić skuteczne i niezapowiedziane kontrole.
  • Ewidencji doradców – wprowadzenie obowiązku ewidencji wszystkich doradców ds. bezpieczeństwa na terenie RP, co umożliwi szybką weryfikację ich uprawnień.
Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →