- Swoboda przemieszczania się to jedna z kluczowych swobód Unii Europejskiej. W czasie pandemii koronawirusa państwa członkowskie wprowadziły szereg ograniczeń w podróżowaniu, zarówno na szczeblu lokalnym, jak i regionalnym, a część przywróciła nawet kontrole na granicach zewnętrznych.
- Komisja Europejska dąży do wprowadzenia mechanizmów koordynacji środków związanych z ograniczeniami przemieszczania się osób po Unii Europejskiej podczas pandemii koronawirusa, a docelowo chce, aby zniesione zostały wszelkie wprowadzone w obliczu zagrożenia epidemiologicznego środki kontroli na granicach wewnętrznych Unii Europejskiej.
- W miarę pogarszania się sytuacji epidemiologicznej w Unii Europejskiej ważne jest, by zapewnić możliwość bezpiecznego odbywanie podróży służbowych i wyjazdów w ważnych celach rodzinnych.
- Komisja Europejska chce wdrożenia spójnego wykazu osób odbywających podróże niezbędne zwolnionych z obowiązku kwarantanny w całej Unii Europejskiej.
Wobec panującej w Unii Europejskiej i na świecie pandemii COVID-19 większość państw członkowskich Unii Europejskiej wprowadziła różnego rodzaju ograniczenia w swobodzie przemieszczania się obywateli unijnych. Aktualnie większość państw utrzymuje część z tych ograniczeń, a zwłaszcza wymaga, aby osoby podróżujące z innych państw członkowskich przechodziły kwarantannę lub poddawały się testom przed wjazdem lub w momencie wjazdu na ich terytorium. Komisja Europejska zdaje sobie sprawę, że działania te podyktowane są ochroną zdrowia publicznego, jednak w omawianym Komunikacie stanęła na stanowisku, że należy dążyć do tego, aby środki te były proporcjonalne i nie prowadziły do dyskryminacji. Dlatego też KE postanowiła ujednolicić różnorodne przepisy przyjmowane w tym zakresie przez poszczególne państwa członkowskie.
Omawiane przepisy Komunikatu odnoszą się do:
- Wniosku dotyczącego zalecenia Rady z 4.9.2020 r., COM(2020) 499.
- Zalecenia Rady (UE) 2020/1475 z 13.10.2020 r. w sprawie skoordynowanego podejścia do ograniczania swobodnego przepływu w odpowiedzi na pandemię COVID-19.
Protokół testowania dla podróżnych
Agencja Unii Europejskiej ds. Bezpieczeństwa Lotniczego oraz Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób aktualnie pracują nad opracowaniem wytycznych w zakresie testowania. Docelowo z wytycznych tych powinny korzystać wszystkie organy ds. zdrowia publicznego w państwach członkowskich Unii Europejskiej, a także linie lotnicze oraz porty lotnicze.
Unijny protokół testowania dotyczący bezpieczeństwa pod względem zdrowia będzie zawierał wspólne dla całej Unii Europejskiej przepisy dotyczące wykonywania testów, z uwzględnieniem takich kwestii jak harmonogram testowania (zarówno przed odlotem, jak i po przylocie), dowód wykonania testów w innym państwie członkowskim, grupy docelowe oraz zasoby i infrastruktura potrzebna w portach lotniczych, które mogłyby zostać rozszerzone na inne potencjalne lokalizacje.
Spójne przepisy dotyczące kwarantanny
Komisja Europejska chce także, aby wspólna strategia testowania w oparciu o sprawdzone technologie, stanowiła oparcie dla podejmowanych przez państwa członkowskie działań w zakresie kwarantanny. Docelowo Komisja Europejska chce stworzyć wspólną unijną politykę w zakresie kwarantanny. Pozwoli to na spójną ocenę skutków, jakie epidemia koronawirusa niesie dla zdrowia obywateli Unii Europejskiej, a także pozwoli ocenić, jakie zagrożenia niesie dla swobody przemieszczania się.
Wspólna karta lokalizacji pasażera Unii Europejskiej
Unia Europejska opracować ma wspólną cyfrową kartę lokalizacji pasażera Unii Europejskiej, która umożliwi państwom członkowskim przeprowadzanie oceny ryzyka w związku z przylotem/przyjazdem oraz ustalanie kontaktów zakaźnych. Karta pomóc ma w szybkim przekazywaniu i przetwarzaniu informacji oraz pomóc ma w sprawnej wymianie danych między państwami. Pilotaż karty planowany jest już na listopad 2020 r.
Aplikacja mobilna Re-open EU
W czasie epidemii COVID-19 podróżujący po Unii Europejskiej powinni mieć szybki i łatwy dostęp do aktualnych informacji i zaleceń służb ds. zdrowia publicznego oraz informacji na temat ograniczeń w przemieszczaniu się. Od czerwca br. Funkcjonuje uruchomione przez Komisję Europejską narzędzie internetowe Re-open EU. Komisja Europejska planuje, aby narzędzie to stało się punktem kompleksowej informacji na temat stanu środków w zakresie ochrony zdrowia oraz możliwości podróżowania w Unii Europejskiej dla wszystkich obywateli Unii Europejskiej. Dlatego też Komisja Europejska podjęła prace nad mobilną wersją narzędzia. Aplikacja mobilna zostanie uruchomiona już w listopadzie 2020 r.
Aby aplikacja mobilna działała skutecznie, Komisja Europejska pragnie zobowiązać państwa członkowskie do:
- terminowego i częstego aktualizowania środków w zakresie zdrowia i podróży, w przypadku zmiany środków i przed ich ogłoszeniem;
- zapewniania kompletnych i dokładnych informacji;
- zapewniania informacji regionalnych, o ile jest to możliwe i istotne.
Aplikacja mobilna Re-open EU ma, w opinii Komisji europejskiej, kluczowe znaczenie w kontekście zapewniania obywatelom pomocy w podejmowaniu świadomych decyzji dotyczących podróży oraz wspierania gospodarki. Sektor turystyki odpowiada za około 10 proc. PKB w Unii Europejskiej, a w niektórych państwach członkowskich jego udział w PKB wynosi aż 25 proc. – podkreśla w omawianym Komunikacie Komisja Europejska.
Wytyczne dotyczące niezbędnych podróży z państw nienależących do Unii Europejskiej
Od marca 2020 r. Obowiązują tymczasowe ograniczenia podróży do państw spoza Unii Europejskiej. Wielokrotnie zaktualizowano listę państw, do których można podróżować. Aktualnie jest to nieustannie aktualizowany wykaz państw, w odniesieniu do których można znieść ograniczenia podróży innych niż niezbędne.
Obecnie Komisja Europejska pracuje nad opracowaniem wytycznych, które uzupełnią te zalecenia o określenie kategorii osób, które należy uznać za osoby o krytycznym znaczeniu i które w związku z tym należy zwolnić z ograniczeń w podróżowaniu do państw nienależących do Unii Europejskiej. Wytyczne te mają być stosowane przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej.
Dalsze działania Unii Europejskiej
W obliczu postępującej pandemii i w celu zapewnienia swobody przemieszczania się, Komisja Europejska chce w najbliższym czasie skupić się na zapewnieniu bezpieczeństwa podróżnym. W tym celu chce:
- wypracować wspólne podejścia do ograniczeń swobodnego przepływu;
- we współpracy z ECDC i państwami członkowskimi chce stworzyć wspólne podejście do kwestii kwarantanny;
- W grudniu 2020 r. zapowiada uruchomienie wspólnej cyfrowej karty lokalizacji pasażera Unii Europejskiej;
- zapowiada uruchomienie w listopadzie 2020 r. aplikacji mobilnej Re-open EU;
- pełne wdrożenie zalecenia Rady z 13.10.2020 r. przez państwa członkowskie oraz dalsze kroki w kierunku wypracowania wspólnego podejścia do ograniczeń swobodnego przepływu.
