Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z 6.12.2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 143; dalej: AkcyzU) ustawa określa opodatkowanie podatkiem akcyzowym wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych. Jedną z czynności opodatkowanych akcyzą jest zużycie energii elektrycznej przez podmiot nieposiadający koncesji, który wyprodukował tę energię (art. 9 ust. 1 pkt 4 AkcyzU). Przepis ten dotyczy szerokiego grona podmiotów. Wystarczy np. posiadać instalację fotowoltaiczną, by stać się tym, który „zużył wyprodukowaną przez siebie energię”. Posiadacze paneli produkują energię elektryczną na swoje własne potrzeby, nie mając stosownej koncesji (bo nie jest ona wymagana). Typowe panele fotowoltaiczne wykorzystywane na własne potrzeby mają jednak niewielką moc, a to uprawnia do zwolnienia zużywanej energii z akcyzy na podstawie § 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 28.6.2021 r. w sprawie zwolnień od podatku akcyzowego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1178). Warunkiem ww. zwolnienia jest moc generatora poniżej 1 MW oraz zużycie energii przez podmiot, który ją wyprodukował.
Możliwość skorzystania ze zwolnienia z akcyzy nie oznacza, że posiadacz paneli fotowoltaicznych może być całkiem obojętny na ten podatek. W obecnym stanie prawnym nie musi on co prawda rejestrować się do celów akcyzy – art. 16 ust. 7a AkcyzU wyłącza ten obowiązek względem podmiotów produkujących energię elektryczną z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW, która jest zużywana przez te podmioty. Od 1.2.2021 r., a więc od wejścia w życie ustawy z 10.12.2020 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U z 2021 r. poz. 72; dalej: ZmAkcyzaU20), nie ma już znaczenia, czy tak wytworzona energia elektryczna trafia do sieci przesyłowej. W przypadku energii wytwarzanej z generatorów o mocy do 1 MW wielu prosumentów nie musi też prowadzić akcyzowych ewidencji. Z obowiązku ewidencyjnego zwolnione są osoby fizyczne nieprowadzące działalności oraz przedsiębiorcy – ale tylko o tyle, o ile energia elektryczna nie jest dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii, lecz jest zużywana przez ten podmiot (art. 138 ust. 2 AkcyzU). Do tej kategorii jeszcze wrócimy. Największy problem jest w tym, że producenci energii elektrycznej z małych generatorów, będący przedsiębiorcami, mają obowiązek składania deklaracji akcyzowych. Jedynie osoby fizyczne nieprowadzące działalności są z tego obowiązku zwolnione (art. 24e ust. 2 AkcyzU).
Mały generator: bez deklaracji i ewidencji akcyzowych
Ta dość absurdalna sytuacja ma się niebawem zmienić. Ministerstwo Finansów zaproponowało rozwiązanie, zgodnie z którym energia elektryczna z odnawialnych źródeł energii z generatorów o łącznej mocy nieprzekraczającej 1 MW nie będzie wykazywana w deklaracjach podatkowych. W praktyce więc podatnicy posiadający np. instalacje fotowoltaiczne o łącznej mocy do 1 MW nie będą zobligowani do składania deklaracji podatkowych w zakresie zużywanej energii. Co więcej, w odróżnieniu od dotychczasowego stanu prawnego podmioty produkujące tę energię nie będą prowadzić ewidencji nawet wtedy, kiedy będzie ona dostarczana do instalacji połączonych i współpracujących ze sobą, służących do przesyłania tej energii.
Możliwość szacowania
Te podmioty, które wciąż będą musiały prowadzić ewidencję akcyzową, zyskają możliwość szacunkowego określenia ilości wytworzonej w mikrogeneratorze energii. Możliwość ta przysługuje w przypadku braku urządzeń pomiarowych pozwalających na precyzyjne określenie ilości wyprodukowanej energii. Podmioty takie powinny uwzględnić informacje podane na tabliczce znamionowej instalacji odnawialnego źródła energii, względnie moc znamionową czynną zespołu prądotwórczego, określoną przez jednostkę posiadającą akredytację Polskiego Centrum Akredytacji.
Ważna zmiana dla JST
Zwolnienie energii elektrycznej wytworzonej z generatora o mocy do 1MW jest interpretowane ściśle. Oznacza to, że jeśli dany podmiot posiada więcej niż jeden generator, na moc takich urządzeń trzeba patrzeć łącznie. Innymi słowy, ze zwolnienia nie skorzysta podatnik posiadający trzy mikrogeneratory o mocy 0,4MW każdy. Zgodnie z propozycją Ministerstwa Finansów zasada ta nie będzie dotyczyć jednostek organizacyjnych samorządu terytorialnego (urzędów obsługujących JST oraz samorządowych jednostek i zakładów budżetowych). Dla takich podmiotów łączną moc generatorów produkujących energię ustalać się będzie odrębnie dla każdej z jednostek organizacyjnych. Odpada więc problem podmiotowości samorządowych jednostek organizacyjnych, który w rozliczeniach podatkowych miewa ogromne znaczenie (przykładem centralizacja rozliczeń VAT).
Omawiane rozwiązania to wyraz zdrowego rozsądku ustawodawcy. Ministerstwo Finansów zresztą samo przyznaje, że dotychczasowe przepisy nie spełniły oczekiwań. Pozyskiwane dotychczas (z deklaracji akcyzowych) dane o ilościach zwolnionej energii, wytworzonej z odnawialnych źródeł energii i zużytej przez dany podmiot – o ile w ogóle wpływają – mają różny poziom dokładności. Określane są w praktyce metodą bardzo szacunkową, co wpływa na jakość otrzymanych danych.
Brak konieczności składania deklaracji akcyzowych przez podmioty, które nie mają obowiązku rejestracji akcyzowej, to z kolei odformalizowanie przepisów. Trudno jednak o euforię, bo poziom obciążeń administracyjnych do tej pory był wyjątkowo uciążliwy. Fiskus nie tyle więc wyciąga rękę do podatników, co przywraca absolutne minimum normalności.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
