Zasiłek pogrzebowy w górę w 2024 r.

Poinformował o tym wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Sebastian Gajewski podczas konferencji prasowej. Koalicja Obywatelska w swoim programie zapowiadała, że podniesie zasiłek pogrzebowy do 150 proc. płacy minimalnej, czyli od lipca 2024 r. będzie to 6450 zł.

Chodzi o jednorazowe świadczenie przysługujące najbliższym po śmierci członka rodziny, a także związanej z nią konieczności dokonania pochówku.

Obecna kwota świadczenia wynosi 4 tys. zł i obowiązuje od marca 2011 r. Od dawna słychać, iż nie przystaje w żaden sposób do dzisiejszych kosztów pochówku. W efekcie każda deklaracja jej podwyższenia spotyka się ze zrozumieniem.

Eksperci pozytywnie przyjęli tę deklarację.

– Nie jestem zwolennikiem sztywnej kwoty wpisanej do ustawy. Uzależniłbym ją raczej od minimalnego wynagrodzenia. Mogłaby stanowić np. 150 proc. lub 170 proc. płacy minimalnej – mówi Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy HRK Payroll Consulting.

Niemniej, jak wskazuje, podwyżka kwoty bazowej i zapowiedź waloryzacji to już lepsze rozwiązanie. Wszystko zależeć będzie od szczegółów i częstotliwości waloryzacji.

– Jeżeli zasiłek będzie waloryzowany co roku, np. tak jak emerytury i renty, to jego wysokość będzie się proporcjonalnie zwiększała i odpowiadała rosnącym kosztom – mówi. Jak podkreśla, na pewno powinno to być rozwiązanie systemowe, wpisane do ustawy, czyli niezależne od decyzji politycznej.

W podobnym tonie wypowiada się Łukasz Kozłowski z Federacji Przedsiębiorców Polskich.

– Nie ma wątpliwości, że jest potrzeba podniesienia wysokości zasiłku, bowiem przez kilkanaście lat jego wysokość nie była zmieniana.

W efekcie możliwość pokrycia kosztów pochówku w obrębie przyjętej kwoty była coraz bardziej utrudniona – mówi.

Jak wskazuje, wysokość świadczenia powinna rosnąć w miarę wzrostu cen.

– Dlatego zapowiedź waloryzacji świadczenia to dobry kierunek – dodaje.

Zwraca jednocześnie uwagę, że dobrze byłoby gdyby projekt w tym zakresie został szeroko omówiony w ramach konsultacji z partnerami społecznymi.

– Moglibyśmy wówczas stwierdzić, czy propozycja odpowiada realiom rynkowym – mówi.

Przypomina też, że FPP jakiś czas temu postulowała, żeby podwyżka wysokości zasiłku szła w parze z lepszą weryfikacją wydatków.

– Na rynku usług funeralnych funkcjonuje spora szara strefa, którą można byłoby zminimalizować przy okazji zmian w kwocie samego świadczenia. – mówi.

– Zapowiedzi resortu to dobry prognostyk dla branży pogrzebowej. My proponowaliśmy podniesienie kwoty tego świadczenia do 8 tys. zł. Natomiast deklaracja wzrostu do kwoty 7 tys., która ma być waloryzowana, też nas satysfakcjonuje – wskazuje Robert Czyżak, prezes Polskiej Izby Branży Pogrzebowej.

Liczy też na to, że to pierwszy krok w kierunku nowelizacji prawa pogrzebowego, nad którą pracę zaczęła poprzednia ekipa, ale jej nie skończyła.

Więcej pracy i pieniędzy dla prawników przedsiębiorstw

Zwiększone zapotrzebowanie na usługi prawne w nowych technologiach i społecznej odpowiedzialności biznesu sprawia, że rośnie liczba ogłoszeń o pracę dla prawników – wynika z pierwszej edycji raportu firmy Grafton Recruitment o wynagrodzeniach i trendach w biznesie. Spada zaś zapotrzebowanie na doradztwo z obszaru compliance, który staje się coraz bardziej niszowy. Tradycyjnie mocny jest popyt na specjalistów od podatków i prawa pracy.

Miejsce przy stole

– Działy prawne to domena relatywnie dużych przedsiębiorstw, a w nich płace raczej rosną – tłumaczy Waldemar Koper, prezes Polskiego Stowarzyszenia Prawników Przedsiębiorstw. – Drugi ważny element to większa rola szefów działów prawnych w strukturach firm, co naturalnie przekłada się na wzrost wynagrodzeń – dodaje.

Ta tendencja jest widoczna już od kilku lat. Dyrektorzy prawni coraz częściej są częścią organów zarządzających całym przedsiębiorstwem i biorą udział w procesach decyzyjnych.

– Przez długi czas firmy nie doceniały ich roli, ale w ostatnich latach zyskali ważne „miejsce przy stole” – wskazuje prezes PSPP. – Udział w procesach decyzyjnych i bycie blisko biznesu ma wpływ na zadowolenie z pracy i niechęć do jej zmiany – dodaje.

Potwierdzają to dane z raportu, które wskazują, że aż 62,5 proc. prawników in-house jest zadowolonych ze swojej pracy, 40 proc. zaś nie planuje zmiany miejsca zatrudnienia. Jedynie 12,5 proc. aktywnie poszukuje pracy.

Co ciekawe, zbiega się to z oceną trudności zmiany zatrudnienia: 45 proc. ma poczucie, że byłoby to trudne, zaś 13 proc. uważa, że łatwe.

Na zadowolenie z pracy mają wpływ nie tylko rosnące płace, ale i pozapłacowe benefity oraz możliwość rozwoju.

– Prawnicy przedsiębiorstw są wyspecjalizowani w dziedzinie, którą się dana firma zajmuje, dlatego raczej niechętnie przechodzą do kancelarii. Widoczna jest więc tendencja do przepływu z kancelarii do firm – mówi Waldemar Koper.

Potwierdzają to choćby dane z Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie, gdzie od 2019 do 2023 r. liczba radców zatrudnionych na etacie wzrosła o ponad 800.

– Działanie w jednej strukturze firmowej zapewnia lepsze rozumienie celów biznesowych i strategicznych pracodawcy. Może to wpływać na wzrost poczucia sensu i satysfakcji z pracy – uważa Włodzimierz Chróścik, prezes Krajowej Rady Radców Prawnych. – Dodatkowo praca w dziale prawnym przedsiębiorstwa może wiązać się z bardziej zróżnicowanymi wyzwaniami, obejmować szersze spektrum problematyki prawnej oraz ogląd na cały przekrój wyzwań, z którymi mierzy się pracodawca. Pracownicy działu prawnego dzięki temu mają możliwość szerszego rozwoju kompetencji oraz dywersyfikacji doświadczeń związanych z obsługą prawną – dodaje.

O motywacjach innych niż finansowa świadczą też dane przytoczone w raporcie. Podczas gdy partner w kancelarii zarabia od 25 do 50 tys. (jedynie w Łodzi od 20 do 45 tys., a w Poznaniu – do 40 tys.), to dyrektor działu prawnego może liczyć na widełki od 20 do 25 (Łódź), 30 (Poznań, Trójmiasto, Wrocław), 32 (Kraków, Katowice) tys. zł.

Jedynie w Warszawie rozstrzał wynosi 23–40 tys. zł. Z kolei zarobki starszego prawnika zaczynają się od 9 tys. (w Poznaniu), a kończą na 18 (Poznań, Łódź) lub 20 tys. (wszędzie prócz Warszawy, gdzie sięgają od 14 do 30 tys.).

Z kolei prawnik in-house może liczyć na od 9 (Trójmiasto) do 14–18 tys.zł. Tylko w Katowicach zarobki sięgają 20, a w stolicy 22 tys. zł.

Nowe specjalizacje

Rosnącym zainteresowaniem cieszą się specjaliści od prawa nowych technologii oraz społecznej odpowiedzialności biznesu.

– Zainteresowanie nowymi technologiami i świadomość potrzeby wiedzy prawniczej w tym obszarze bardzo ostatnio wzrosły – szczególnie dużo mówi się o sztucznej inteligencji. Popyt nakręca zbliżające się rozporządzenie o AI – mówi mec. Ewa Kurowska-Tober, członek zarządu Stowarzyszenia Prawa Nowych Technologii.

– To wiedza trudna, nie jej jeszcze na wydziałach prawa. Także dla firmy, która padnie ofiarą cyberataku, pomoc prawnika jest bardzo potrzebna. Przepisy wymuszają określone reakcje – zgłoszenie naruszenia do UODO, często powiadomienie służb, odpowiednie poinformowanie pracowników i klientów objętych skutkami ataku – dodaje mecenas Kurowska-Tober.

– Przyjmując koncepcję zarządzania, zgodnie z którą kluczowe jest uwzględnienie interesów społecznych, ochrony środowiska czy interesów pracowniczych, nie można wychodzić poza ramy prawne regulujące obszary, w których chcemy się poruszać. Pracownicy działów prawnych są więc aktywnie włączani w różne procesy decyzyjne – tłumaczy Ewa Michalska, dyrektor operacyjna Grafon Recruitment.

Prywatny e-mail i komunikator nie do spraw firmowych

Niedawno dyrektorka brytyjskiej agencji zajmującej się przestępczością została zwolniona z pracy po ujawnieniu, że przesyłała poufne informacje i wrażliwe dane przez prywatnego e-maila i WhatsAppa.

Polskie przepisy

Jak kwestia posługiwania się prywatnymi komunikatorami w sprawach zawodowych wygląda na gruncie polskich regulacji?

– Przepisy nie zabraniają kontaktów z pracodawcą czy z innym pracownikiem za pośrednictwem komunikatorów internetowych. Obecnie, zwłaszcza po pandemii, ich wykorzystanie jest wręcz powszechne – mówi Paweł Matyja, adwokat prowadzący własną praktykę.

Katarzyna Wilczyk, starszy prawnik w kancelarii Raczkowski, zaleca jednak, aby w celu uniknięcia negatywnych konsekwencji pracownicy nie przesyłali żadnych służbowych informacji prywatnymi ścieżkami, a już w szczególności danych stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa.

– Dotyczy to także dokumentów, w tym umów z kontrahentami – mówi ekspertka.

Jak przypomina Paweł Matyja, dziś w umowach z pracownikami bardzo często pojawiają np. klauzule poufności.

Mec. Wilczyk wskazuje, że przekazanie informacji poufnych, które nie stanowią tajemnicy przedsiębiorstwa, również może okazać się zgubne.

– Zgodnie z podstawowym obowiązkiem, pracownik musi dbać o dobro zakładu pracy i zachować dla siebie dane, których ujawnienie może narazić pracodawcę na szkodę. Jeżeli doszło do przekazania takich informacji, zatrudniony narusza wówczas swoje obowiązki, za co mogą spotkać go przykre konsekwencje – wyjaśnia mecenas.

Ekspertka podkreśla, że nie można natomiast z góry przyjąć, że same rozmowy o firmie na prywatnym komunikatorze są podstawą do zwolnienia pracownika z pracy.

– Istotna jest bowiem ich treść. Jeżeli dotyczą one ogólnych relacji w pracy i są neutralne, tj. pracownik nikogo nie obraża i nie wypowiada się negatywnie o innych osobach czy samej firmie oraz nie obejmują one kwestii poufnych, to trudno o jakiekolwiek zarzuty – dodaje.

Działania firmy

Mec. Wilczyk wskazuje również na obowiązki w tym zakresie po stronie pracodawców.

– Poza posiadaniem odpowiednich procedur bezpieczeństwa bardzo ważne jest, aby o zakazie przesyłania informacji służbowych na prywatne komunikatory pracownicy zostali poinformowani. W tym celu firma może przeprowadzić np. specjalne szkolenia – mówi.

Zwraca też uwagę na kwestie kultury organizacyjnej.

– Jeżeli szef godzi się na uzgadnianie obowiązków służbowych z podwładnymi za pośrednictwem prywatnych kanałów komunikacji, to trudno wyciągać konsekwencje wobec tych pracowników. Natomiast można w takim przypadku rozważyć wyegzekwowanie ich wobec niego samego, jeżeli akceptuje taką praktykę pomimo firmowych procedur – zauważa.

Mec. Matyja przypomina natomiast, że pracodawca nie może sprawdzać korespondencji znajdującej się w prywatnym telefonie pracownika.

– Taka kontrola możliwa jest jedynie w przypadku urządzeń służbowych – wskazuje.

Brakuje zasad odbioru pustych butelek

System kaucyjny obejmie butelki szklane wielokrotnego użytku do 1,5 litra, butelki jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych do 3 litrów wraz z ich nakrętkami i zakrętkami oraz puszki metalowe do 1 litra.

Same niewiadome

– Dziś przedsiębiorca wie tylko jedno: że każdy wprowadzający na rynek opakowania do napojów, przystępując do systemu kaucyjnego, będzie musiał umieścić na opakowaniach odpowiednie oznakowanie zgodne z ustawą. Ale nie zna nawet wysokości kaucji, bo ministerstwo nie wydało rozporządzenia. Powiem więcej: ministerstwo zapowiedziało ponowne konsultacje na temat wysokości kaucji – mówi Krzysztof Baczyński, szef zarządu Związku Pracodawców Producentów Opakowań i Produktów w Opakowaniach EKO-PAK.

Dr Katarzyna Barańska z Osborne Klarke na łamach „Rz” pisała, że przedsiębiorcy do 2025 r. muszą rozmieścić infrastrukturę odpadową i opakowaniową, w tym sprawdzić jej zgodność z przepisami budowlanymi, przestrzennymi i BHP oraz sprawdzić tytuły do nieruchomości.

Krzysztof Baczyński potwierdza, że na przedsiębiorcy będzie spoczywać wiele obowiązków związanych z systemem kaucyjnym, ale wciąż jest wiele niewiadomych. – Wątpię, żeby od 1.1.2025 r. ktokolwiek był gotowy – uważa. Może być tak, że system będzie sukcesywnie uruchamiany dopiero od 1.1.2025 r., tak jak się stało na Węgrzech w 2024 r.

Do odbioru opakowań przez polskich przedsiębiorców nie powinna być wymagana rozbudowa sklepów o dodatkowe magazyny, bo w każdym znajduje się miejsce przeznaczone do czasowego gromadzenia odpadów. Mimo to z systemem kaucyjnym będą się wiązać wysokie koszty związane m.in. z zakupem maszyn RVM (potocznie: butelkomatów) i wyposażeniem centrów liczenia.

Wyręczy operator

Przez wszystkie obowiązki przedsiębiorcę może poprowadzić operator systemu kaucyjnego. Krzysztof Baczyński zauważa, że operator nie tylko ma być odpowiedzialny za realizację zbiórki, ale też za przeprowadzenie przedsiębiorców przez ten system. Po zawarciu umowy ma pomóc przedsiębiorcy w spełnieniu wymogów prawnych związanych z systemem kaucyjnym, doradzić w kwestii prowadzenia ewidencji opakowań oraz umożliwić osiągnięcie narzuconych przez przepisy prawne poziomów selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych po napojach. Może też wyposażyć sklepy w maszyny RVM, a zużyte butelki regularnie odbierać.

Obecnie jednak żaden podmiot nie ma zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego. Na wydanie takiego zezwolenia czeka System Kaucyjny Zwrotka SA. Jak mówi Krzysztof Hornicki, wiceprezes zarządu spółki, przedstawiciele Zwrotki złożyli wniosek o zezwolenie do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, a obecnie czekają na decyzję, aby móc utworzyć i prowadzić ogólnopolski system kaucyjny dla opakowań na napoje.

Choć to sklepy o powierzchni sprzedaży powyżej 200 mkw. mają pobierać i zwracać kaucję oraz zbierać puste opakowania i odpady opakowaniowe, to taką możliwość mają też mniejsze jednostki handlowe, które są zobowiązane jedynie do pobierania kaucji. Krzysztof Hornicki uważa, że konsument będzie chętniej robił zakupy w mniejszych sklepach, jeśli jednocześnie będzie mógł w nich oddać opakowania po napojach.

Klauzule waloryzacyjne muszą zapewniać przywrócenie równowagi ekonomicznej stron umowy

Rząd miga się od zmian w podatkach

Rząd opublikował odpowiedzi na pytania poselskie zadane po exposé premiera Donalda Tuska. Ich lektura rozczaruje tych, którzy liczyli na szybką obniżkę podatków. Na spełnianie wyborczych obietnic na razie się nie zanosi.

Zacznijmy od sztandarowej zapowiedzi, czyli podwyższenia kwoty wolnej od PIT. Obecnie wynosi 30 tys. zł (jest to kwota rocznego dochodu, od którego nie płacimy podatku). Podniesiemy ją do 60 tys. zł – taka obietnica znalazła się m.in. w 100 konkretach na pierwsze 100 dni rządów.

Potrzebne są analizy

Czy zostanie dotrzymana w terminie? Nic na to nie wskazuje. „Ze względu na wagę postulatu jego wprowadzenie musi zostać poprzedzone stosownymi analizami, korespondować z wynikami audytu stanu finansów publicznych, uwzględniać wyniki analizy dot. wpływu na systemy IT, w tym czas niezbędny na implementację zmian w systemach informatycznych oraz przetestowanie projektowanych rozwiązań” – odpowiada premier na pytania posłów.

Do podwyżki nie pali się też Ministerstwo Finansów. O jej termin zapytano w jednej z interpelacji poselskich. Odpowiedź jest enigmatyczna. Wiceminister finansów Jarosław Neneman przyznał wprawdzie, że „postulat nadal pozostaje aktualny”, od razu jednak dodał, że „tworzenie prawa podatkowego jest procesem złożonym”. Poinformował również, że stosowna nowelizacja musi być przygotowana z uwzględnieniem dyrektyw dotyczących legislacji zawartych w umowie koalicyjnej.

Korzyści w trakcie roku

Kolejny argument rządzących, który podnosił już wcześniej premier Donald Tusk, to konieczność „przestrzegania zasady roku podatkowego”.

– Korzystne dla podatników zmiany, a taką jest niewątpliwie podwyżka kwoty wolnej, można wprowadzać także w trakcie roku. Zrobiono to chociażby przy poprawianiu Polskiego Ładu, obniżając stawkę PIT z 17 do 12 proc. Oczywiście powoduje to pewne zamieszanie w rozliczeniach, ale po konsultacjach z księgowymi na pewno dałoby się znaleźć najlepszy sposób wprowadzenia wyższej kwoty wolnej. Tłumaczenia rządzących pokazują, że nie przygotowali się do spełnienia tej obietnicy – mówi Grzegorz Gębka, doradca podatkowy w kancelarii GTA.

Usunąć składkę z Polskiego Ładu

Druga, ważna zwłaszcza dla przedsiębiorców, zapowiedź to zmiana zasad rozliczania składki zdrowotnej. – Po reformie wprowadzonej przez Polski Ład stała się ona de facto podatkiem. Jej comiesięczne liczenie jest dużym problemem dla biznesu, wielu przedsiębiorców płaci sporo więcej niż wcześniej. Firmy z nadzieją patrzyły na obietnice z kampanii wyborczej, czyli powrót do zryczałtowanej kwoty składki oraz przywrócenie jej częściowego odliczenia od PIT – mówi Arkadiusz Łagowski, doradca podatkowy, partner w kancelarii Chojnacka & Łagowski.

Kiedy obietnice zostaną zrealizowane? Decyzja wymaga przeprowadzenia szczegółowych analiz i szeroko zakrojonych konsultacji, które będą podstawą do wypracowania optymalnych rozwiązań – tłumaczy rząd.

Metoda kasowa i podatek Belki

Kolejna sprawa, kasowy PIT. Najmniejsze firmy będą płacić podatek dopiero wtedy, gdy dostaną pieniądze od kontrahenta – zapowiedział premier Donald Tusk w exposé. Od tego czasu o kasowym PIT cicho, a w odpowiedziach na pytania poselskie rząd tłumaczy, na czym polega kasowa metoda w VAT, stwierdzając, że to rozwiązanie wcale się popularnością nie cieszy.

Posłowie pytali też o zapowiadaną likwidację (ograniczenie) tzw. podatku Belki. Odpowiedź brzmi: trwają prace. „Wprowadzenie zmian zostanie poprzedzone dialogiem z interesariuszami, szczegółową analizą wpływu zmian na rynek kapitałowy w Polsce oraz analizą skutków budżetowych” – czytamy.

Rząd odniósł się też do VAT (w 100 konkretach zapowiedziano np. obniżkę stawki dla sektora beauty). Podkreślił, że ten podatek jest istotnym źródłem dochodów budżetu państwa. „Z tego powodu wszelkie zmiany powinny być dokonywane z dużą ostrożnością”.

Obiecanki cacanki?

– Jak widać, łatwo obiecać, trudniej dotrzymać słowa – mówi Grzegorz Gębka. Podkreśla jednak, że w podatkach pośpiech wcale nie jest wskazany, a rządzący powinni mieć przemyślaną koncepcję i szerszą perspektywę.

– Szybka podatkowa legislacja daje często złe efekty – potwierdza Arkadiusz Łagowski. Przyznaje też, że dyplomatyczne odpowiedzi rządzących należy odczytać jako zapowiedź odwlekania zmian. – Finalnie może okazać się, że sfinansowanie potrzeb państwa nie pozwala na obniżki podatków, a wręcz przeciwnie będą one podnoszone – podsumowuje Łagowski.

Wakacje od ZUS z mankamentami

Do konsultacji trafił właśnie projekt nowelizacji ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który reguluje wakacje od składek dla przedsiębiorców.

Zgodnie z projektowanymi przepisami mikroprzedsiębiorcy raz w roku będą mogli złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o zwolnienie z opłacania składek na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe, wypadkowe, chorobowe (jeżeli wcześniej zadeklarowali jego opłacanie), a także należności na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Takie wolne od ZUS potrwa maksymalnie miesiąc. Chociaż w założeniach do projektu zapisano trzymiesięczny okres zwolnienia. W tym czasie, zgodnie z nowymi przepisami, składki na ubezpieczenia społeczne będą pokrywane z budżetu państwa.

Zdaniem dr Tomasza Lasockiego z WPiA Uniwersytetu Warszawskiego jakkolwiek pomoc przedsiębiorcom to słuszny cel, jednak trzeba zastanowić się, czy zostało wybrane najlepsze narzędzie, aby go osiągnąć.

Są ciemne strony

– Projekt jest skierowany tylko do mikroprzedsiębiorców. To nietrafne kryterium. Takie pojęcie zostało wprowadzone do celów statystycznych i nie powinno być stosowane do nadawania uprawnień – mówi dr Tomasz Lasocki.

Jak podkreśla, z ulgi wyłączeni zostaną m.in. twórcy i artyści.

– Ponadto zgodnie z definicją zawartą w ustawie – Prawo przedsiębiorców, mikroprzedsiębiorcą jest firma, która zatrudniała średniorocznie mniej niż dziesięciu pracowników. Oznacza to, że jeżeli ktoś zatrudniał dwadzieścia osób na umowach zlecenia, będzie w uprzywilejowanej sytuacji, bo załapie się na zwolnienie, a ten, który oferował umowy o pracę, nie – mówi dr Lasocki. Podkreśla, że przez to udzielanie tej pomocy stanie się także bardziej skomplikowane.

– Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie bowiem musiał weryfikować takie przesłanki jak liczba pracowników, czy dany podmiot spełnia kryteria pomocy de minimis oraz czy roczny obrót netto takiego przedsiębiorcy nie przekracza równowartości 2 mln euro – wskazuje dr Lasocki.

Zwraca jednocześnie uwagę, że zwolnienie ze składek nie będzie rozwiązaniem tylko dla najuboższych.

– W projekcie nie ma kryterium wielkości przychodów lub dochodów (poza wspomnianymi 2 mln euro) , które uprawniałoby do ulgi. W efekcie nawet przedsiębiorcy, którzy radzą sobie na rynku wyśmienicie, będą mogli z tego skorzystać. Oznacza to, że wszyscy jako społeczeństwo dołożymy się do ich składek – wyjaśnia.

Zauważa jednocześnie, że jest to rozwiązanie niekorzystne dla kobiet w ciąży prowadzących własny biznes, które deklarują wyższą niż minimalna podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe.

– Budżet pokryje składki, ale tylko w najniższej wysokości. A to obniży takim osobom zasiłek – wskazuje.

Oskar Sobolewski, ekspert emerytalny i rynku pracy HRK Payroll Consulting, liczy z kolei na to, że to dopiero początek większych systemowych zmian w obszarze ubezpieczeń społecznych, które czekają przedsiębiorców w najbliższych latach.

– Na pewno taka ulga była najprostsza i najszybsza do wdrożenia. Mam jednak poczucie, że przedsiębiorcy bardziej czekają na zmiany w składce zdrowotnej, którą na ich niekorzyść zmienił tzw. Polski Ład, aniżeli na miesięczny urlop od składek – wskazuje.

Zwraca jednocześnie uwagę na duże koszty całej operacji.

– W 2024 r. wyniosą one ok. 1,73 mld zł według szacunków ministerstwa. To sporo, biorąc pod uwagę korzyści płynące z tego rozwiązania. Na pewno jednak mniej niż w pierwszym wariancie, kiedy proponowano trzy miesiące bez składek w roku – wskazuje.

Zdaniem eksperta, propozycja nie wpłynie raczej znacząco na poprawę sytuacji przedsiębiorcy w kryzysie finansowym.

Na przyszłość

Dr Tomasz Lasocki uważa, że zamiast dodatkowo komplikować system, warto byłoby go uprościć, osiągając te same cele.

– Można obniżyć składkę tak, aby płatnik opłacał ją od minimalnego wynagrodzenia. Efekt ekonomiczny będzie podobny, a samo rozwiązanie prostsze zarówno dla zainteresowanych jak i ZUS. I nie spowoduje niepotrzebnych sporów sądowych – wyjaśnia.

Z kolei dla przedsiębiorców o nieregularnych przychodach rozwiązaniem byłoby uprawnienie do przesunięcia płatność jednej składki w roku (na ubezpieczenia społeczne i zdrowotnej) nawet o sześć miesięcy.

Zdaniem dr Lasockiego najlepszym rozwiązaniem byłyby jednak zmiany systemowe.

– Przedsiębiorca mógłby opłacać należności do ZUS np. od części dochodu lub ograniczonego przychodu, z zastrzeżeniem rocznej minimalnej kwoty, od której należałoby składkę opłacić. Ta suma mogłaby docelowo odpowiadać rocznemu minimalnemu wynagrodzeniu, a w pierwszym okresie prowadzenia firmy ów dolny limit powinien być zmniejszony – mówi.

Etap legislacyjny: projekt skierowany do konsultacji

Podstawa przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

Opis stanu faktycznego

A.S. został oskarżony o to, że w okresie od 20.9.2018 r. do 28.1.2019 r. oraz od 25.7.2019 r. do 29.10.2019 r., w L. bez wymaganej prawem koncesji urządzał i prowadził gry hazardowe na automatach wbrew dyspozycjom art. 2 ust. 3, 4 i 5, art. 3, art. 4, art. 6 ust. 1 i 4, art. 9, 14 ust. 1, art. 23 ustęp 1,1a i 4, art. 23a ust. 1 i 2 ustawy z 10.11.2009 r. o grach hazardowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 227; dalej: GryHazardU) tj. o czyn z art. 107 § 1 KKS w zw. z art. 18 § 3 KK, w zw. z art. 20 § 2 KKS.

Sąd Rejonowy w L. wyrokiem z 31.1.2023 r., IX K 353/21, uznał oskarżonego za winnego popełnionych czynów objętych aktem oskarżenia oraz każdy z czynów zakwalifikował z art. 107 § 1 KKS, i za każdy z nich, na podstawie art. 107 § 1 KKS, wymierzył oskarżonemu karę 50 stawek dziennych grzywny licząc po 150 zł za każdą stawkę, które – na podstawie art. 40 § 1-3 KKS w zw. z art. 86 § 1 i 2 KK – połączył, orzekając karę łączną 75 stawek dziennych grzywny po 150 zł stawka.

Od tego wyroku apelację wniósł obrońca oskarżonego, który – podnosząc zarzuty obrazy przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia (art. 4 KPK w zw. z art. 7 KPK, w zw. z art. 410 KPK), błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mającego wpływ na treść wyroku oraz rażącej niewspółmierności kary – wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku przez uniewinnienie oskarżonego od zarzucanych mu czynów, ewentualnie wymierzenie oskarżonemu kary grzywny w najniższym ustawowym wymiarze, połączenie kar grzywny i orzeczenie kary łącznej z zastosowaniem zasady absorbcji.

Sąd Okręgowy w L. wyrokiem z 29.6.2023 r., XI Ka 541/23, uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu w L. ponownego rozpoznania.

Wyrok Sądu odwoławczego został zaskarżony przez prokuratora, który we wniesionej skardze sformułował zarzut naruszenia art. 437 § 2 zdanie drugie in fine KPK, polegającego na uchyleniu wyroku Sądu Rejonowego w L. z 31.1.2023 r., IX K 353/21, oraz przekazaniu sprawy do ponownego rozpoznania w sytuacji, gdy nie wystąpiła żadna z przewidzianych w tym przepisie przesłanek do uchylenia wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, gdyż postępowanie to ma w istocie dotyczyć uzupełnienia postępowania dowodowego i konieczności ponownej oceny przeprowadzonych dowodów. Na podstawie tego zarzutu autor skargi wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w L. w całości i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania.

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu skargi wniesionej przez prokuratora na wyrok Sądu Okręgowego w L. z 29.6.2023 r., XI Ka 541/23, uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w L. do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.

Uzasadnienie SN

Zdaniem Sądu Najwyższego skarga zasługuje na uwzględnienie, albowiem zasadnie wskazano w niej na obrazę art. 437 § 2 KPK.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego powszechnie akcentuje się, że zgodnie z art. 539a § 3 KPK skarga od wyroku sądu odwoławczego uchylającego wyrok sądu I instancji i przekazującego sprawę do ponownego rozpoznania może być wniesiona wyłącznie z powodu naruszenia art. 437 KPK lub z powodu uchybień określonych w art. 439 § 1 KPK. Zawarty w tym przepisie zwrot „wyłącznie” oznacza, że określony w nim katalog podstaw wniesienia skargi ma charakter zamknięty i ogranicza się do dwóch uchybień: zaistnienia bezwzględnych przyczyn odwoławczych oraz naruszenia art. 437 § 2 zdanie drugie KPK. Zgodnie z tym ostatnim przepisem uchylenie orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania limitowane jest wystąpieniem wypadków z art. 439 KPK, art. 454 KPK lub koniecznością przeprowadzenia przewodu w całości. W razie stwierdzenia konkretnych treściowych braków części dowodów osobowych i nieosobowych, Sąd II instancji był zarówno uprawniony, jak i zobowiązany do tego, by czynności dowodowe autonomicznie przeprowadzić, skoro aktualnie obowiązujące regulacje postępowania odwoławczego, w tym wynikające z art. 452 KPK, wskazują na znaczne możliwości orzekania reformatoryjnego sądu odwoławczego, także w oparciu o dowody przeprowadzone wyłącznie w tej fazie postępowania. Zmiana wyroku sądu I instancji, także zresztą utrzymanie go w mocy, wykluczona jest jedynie wówczas, gdyby w postępowaniu odwoławczym należało przeprowadzić przewód sądowy w całości, a więc przeprowadzić wszystkie dowody na nowo (wyrok Sądu Najwyższego z 13.4.2022 r., I KS 3/22; zob. też np. wyrok Sądu Najwyższego z 12.5.2022 r., I KS 15/22, Legalis).

W rozpoznawanej sprawie, Sąd odwoławczy wydał orzeczenie kasatoryjne, uznając, że zachodzi potrzeba przeprowadzenia na nowo przewodu sądowego w całości. W tym kontekście warto przytoczyć pogląd zaprezentowany w orzecznictwie, zgodnie z którym przeprowadzenie przewodu na nowo w całości jest konieczne wówczas, gdy sposób przeprowadzenia dowodów przez sąd a quo dotknięty jest tego typu wadliwościami, że samo częściowe tylko uzupełnienie postępowania dowodowego przez dodatkowe przeprowadzenie dowodów przez instancję odwoławczą byłoby niewystarczające, a to właśnie z powodu uchybień w zakresie sposobu przeprowadzenia całego postępowania dowodowego przed sądem pierwszej instancji (wyrok Sądu Najwyższego z 16.11.2022 r., I KS 24/22, Legalis; zob. też: wyrok Sądu Najwyższego z 11.1.2023 r., I KS 35/22, Legalis).

Sąd ad quem zwrócił uwagę na nieprzesłuchanie części świadków – funkcjonariuszy Urzędu Celno-Skarbowego w B. oraz B.T. Stwierdził, że nie jest możliwa kontrola odwoławcza ustalenia co do działania oskarżonego we współsprawstwie z inną, ustaloną osobą z uwagi na brak wskazania przez Sąd a quo jakiegokolwiek dowodu takiego ustalenia przy niewskazaniu w uzasadnieniu kontrolowanego wyroku danych personalnych tej osoby. Nic jednak nie stało na przeszkodzie by przesłuchać ww. świadków na rozprawie apelacyjnej w celu zbadania, czy wraz z dowodami przeprowadzonymi przez Sąd pierwszej instancji, istnieją podstawy do przypisania oskarżonemu sprawstwa przestępstwa skarbowego w kształcie wynikającym z treści sentencji wyroku Sądu meriti, albo też innego, ale mieszczącego się w granicach zakreślonych aktem oskarżenia. Możliwe było też zweryfikowanie ustalenia co do występowania osoby współdziałającej z oskarżonym i w tym celu przeprowadzenia niezbędnych dowodów. Jest to zresztą kwestią drugorzędną w sprawie, skoro nawet w przypadku braku możliwości poczynienia takich konkretnych ustaleń możliwe byłoby zmodyfikowanie opisu czynu przez wskazanie, że A.S. np. współdziałał „z inną osobą”. Wydanie wyroku kasatoryjnego w oparciu o przesłankę określoną w art. 437 § 2 zd. II in fine KPK nie znajdowało zatem podstaw w realiach procesowych niniejszej sprawy.

W konsekwencji doszło do obrazy art. 437 § 2 KPK, co wobec braku innych przesłanek do wydania przez Sąd odwoławczy orzeczenia o charakterze kasatoryjnym, implikowało konieczność uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym Sądowi Okręgowemu w L. Sąd ten dokona rzetelnej weryfikacji oceny dowodów przeprowadzonej przez Sąd pierwszej instancji i w zależności od jej rezultatu przeprowadzi niezbędne dowody, a wynik analizy szczegółowo przedstawi w uzasadnieniu wyroku, jeśli takie będzie sporządzone.

Komentarz

Obowiązkowy KSeF od 2026 r.

Zgodnie z art. 106ga ust. 1 ustawy z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1570; dalej: VATU), od 1.7.2024 r. podatnicy są obowiązani wystawiać faktury ustrukturyzowane przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur. Emocje związane z ww. przepisem nabrały jednak nowego wymiaru w wyniku briefingu Ministerstwa Finansów z 19.1.2024 r. Zgodnie z dokonaną zapowiedzią, termin ten nie jest jednak realny. Gdzieniegdzie słychać pomruki niezadowolenia, częściej jednak dźwięk strzelających korków od szampana. Jedno jest pewne – to niepewność co dalej (choć zdanie te brzmi jak filozoficzny oksymoron). W poniższym tekście spróbujemy więc uporządkować fakty bo tylko na ich podstawie można próbować wyciągnąć jakiekolwiek wnioski odnośnie obowiązkowego e-fakturowania.

Z formalnego punktu widzenia

Na dziś, przepisy ustawy z 16.6.2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2023 r. poz. 1598) nadal obowiązują. Bazując na samej tylko treści Dziennika Ustaw, obowiązkowy KSeF wejdzie więc w życie 1.7.2024 r. Nic nie wiadomo o jakichkolwiek pracach legislacyjnych, a przecież zmiana ww. przepisów wymaga uchwalenia nowej ustawy (co trwa). Nie można wykluczyć także, że ów proces nie będzie przebiegał płynnie (możliwe jest chociażby veto Prezydenta RP). Potencjalne uchylenie przepisów ustawowych rozporządzeniem brzmi jak zamach na reguły praworządności (choć nie takie rzeczy nasz system prawny widział, niestety). Póki co jednak znamy tylko oświadczenie Ministerstwa Finansów, które nie ma żadnej mocy prawnej. Można się spodziewać dalszych kroków, ale nie wiadomo o nich jeszcze nic (a czas leci). Stan prawny na dziś póki co jest więc taki, że obowiązkowy KSeF wchodzi w życie od 1.7.2024 r. O czym w często euforycznym uniesieniu warto jednak pamiętać.

Mało czasu dla Polski

Obowiązkowy KSeF oparty jest o decyzję wykonawczą Rady UE. Umożliwia ona Polsce stosowanie tego rozwiązania jedynie do 31.12.2026 r. Z możliwością przedłużenia, jeżeli Polska uzna to za konieczne. Wymaga to przedłożenia wniosku wraz ze sprawozdaniem oceniającym skuteczność w zakresie zwalczania oszustw związanych z VAT i uchylania się od VAT oraz w zakresie uproszczenia poboru VAT. Sprawozdanie powinno też oceniać wpływ tych środków na podatników, w szczególności tego, czy środki te zwiększają ich obciążenie administracyjne i koszty.

To ważne didaskalia. Przykładowo, jeśli ustawodawca zdecyduje się na odsunięcie w czasie sankcji KSeF (a taki miał zamiar – o dokładnie pół roku), to nawet wdrażając KSeF od 1.1.2025 r. nie będzie miał zbyt dużo czasu ocenić ani skuteczności, ani wpływu na podatników. Tym bardziej, że jest jeszcze…

… perspektywa unijna

Unia Europejska zamierza wprowadzić ogólne wymogi w zakresie sprawozdawczości cyfrowej. Środkiem do realizacji tego celu będzie m.in. także zmiana sposobu traktowania faktur elektronicznych. Domyślnym systemem wystawiania ma być fakturowanie elektroniczne. Faktura elektroniczna ma opierać się o mechanizmy fakturowania elektronicznego w zamówieniach publicznych. Powinna ona zawierać wszystkie dane, które należy następnie przekazać organom podatkowym.

To taki „unijny KSeF” – ale w wersji soft (bez weryfikacji w czasie rzeczywistym przez Ministerstwo Finansów). Państwa członkowskie mają obowiązek przyjęcia i opublikowania do 31.12.2027 r. przepisów niezbędnych do nowego modelu fakturowania elektronicznego i stosowania ich od 1.1.2028 r. Pierwotnie – już dziś bowiem wspomina się o wydłużeniu tego okresu do 2030 r. Tak czy owak, nowy format ma być obowiązkowy w całej UE. A to konieczność kolejnych zmian systemowych i prawnych. Czy warto wdrażać nasz polski obligatoryjny KSeF na relatywnie krótki okres (nawet zakładając prolongatę)?

Audyt

Ministerstwo Finansów zapowiedziało konieczność przeprowadzenia „audytu biznesowo-technologicznego” KSeF. Wymagania względem tego audytu są już upublicznione. Próżno szukać w nich analizy legislacyjnej (co jest nawet zrozumiałe). Chodzi raczej o perspektywę informatyczną i systemową. Tak czy owak, efektów audytu nie należy spodziewać się wcześniej niż na początku drugiego kwartału 2024 r. (optymistycznie podchodząc do tematu). Jeszcze dłużej poczekamy na wnioski, jakie wyciągnie z niego Ministerstwo Finansów. Nie można wykluczyć, że w związku z wnioskami z audytu, zmiany legislacyjne będą konieczne.

KSeF fakultatywny

Nie możemy tracić z pola widzenia tego, że przepisy o KSeF już od dawna obowiązują w swojej fakultatywnej odsłonie. Podatnicy mogą więc już dziś wystawiać i odbierać faktury ustrukturyzowane, co niektórzy (chyba raczej nieliczni) już robią (a przynajmniej testują). Nie ma mowy o tym, by „krytyczny błąd” wykryty przez Ministerstwo Finansów uniemożliwiał wystawianie faktur ustrukturyzowanych „dla chętnych”. Nie jest więc z pewnością tak, że KSeF całkowicie spadnie z radarów.

Komentarz

Pieniądze na biurko i krzesło pracownika bez PIT

Fiskus korzystnie interpretuje przepisy o świadczeniach dla zdalnych pracowników. Tym razem potwierdził, że nieopodatkowany jest zwrot kosztów zakupu mebli do domowej pracy.

– Skarbówka już wcześniej się z tym zgadzała, nowością jest natomiast to, że pracodawca we wniosku o interpretację przyznał, iż nie wymaga od pracowników dowodów zakupu. Fiskusowi to jednak nie przeszkadzało – podkreśla Piotr Popek, starszy menedżer w zespole ds. PIT w KPMG. Przypomina, że praca zdalna stała się powszechna w czasie epidemii koronawirusa. I nadal jest popularna, dlatego każda pozytywna interpretacja skarbówki cieszy i pracodawców, i pracowników.

Przepisy o pracy zdalnej

Przypomnijmy, że zgodnie z obowiązującymi od 7.4.2023 r. przepisami pracodawca musi zapewnić pracującym zdalnie odpowiednie narzędzia i materiały. Musi też pokryć koszty home office, przede wszystkim energii elektrycznej czy usług telekomunikacyjnych. Może wypłacać ryczałty odpowiadające przewidywanym kosztom. Jeśli pracownik wykorzystuje w domu własny sprzęt (np. telefon czy komputer), przysługuje mu za to pieniężny ekwiwalent.

Przepisy o pracy zdalnej stanowią, że świadczenia, które pracownicy dostaną od firmy (ekwiwalenty, ryczałty, narzędzia, zwrot kosztów), nie są ich przychodem. Pracodawca (który jako płatnik odpowiada za rozliczenie PIT) nie musi więc potrącać im podatku.

Obowiązki pracodawcy

Czy ta zasada obowiązuje także wtedy, gdy firma finansuje zakup mebli do domowej pracy? O to zapytała spółka z o.o. działająca w branży informatycznej. Zatrudnia około tysiąca osób. Część z nich pracuje zdalnie. Zasady pokrywania kosztów takiej pracy określa regulamin. Wynika z niego, że spółka dofinansowuje zakup ergonomicznego krzesła i biurka. Limit wydatków wynosi 1,5 tys. zł na każdą osobę. Meble kupuje pracownik i są jego własnością. Spółka przelewa mu pieniądze na konto. Podkreśla, że nie żąda od pracowników dowodów poniesienia kosztów.

Czy dofinansowanie stanowiska pracy jest opodatkowane? Spółka twierdzi, że nie.

Argumentuje, że zapewnienie wyposażenia stanowiska pracy jest jej obowiązkiem. Także wtedy, gdy jest to praca zdalna. Dofinansowanie zakupu takiego wyposażenia stanowi rekompensatę poniesionych przez pracownika wydatków. Nie jest to przychód, nie dochodzi bowiem do realnego przyrostu majątku.

Spółka wskazuje też, że przyjęła taki sposób rozliczenia wyposażenia, ponieważ nie chce narzucać zatrudnionym osobom konkretnych mebli, ich wybór powinien zależeć od indywidualnych preferencji.

Co na to fiskus? Stwierdził, że niezależnie od formy zapewnienia przez pracodawcę narzędzi i materiałów potrzebnych do wykonywania pracy zdalnej otrzymane przez pracownika świadczenia nie stanowią jego przychodu w rozumieniu ustawy o PIT. Ta zasada dotyczy też dofinansowania wyposażenia stanowiska pracy, w tym wypadku biurka oraz ergonomicznego krzesła. Spółka nie musi naliczać podatku od tego świadczenia (interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej nr 0114-KDIP3-2.4011.1032.2023.1.MJ).

Bonus dla pracownika

Identyczna konkluzja jest we wcześniejszej interpretacji fiskusa, także dotyczącej wydatków na biurka i krzesła. Skarbówka stwierdziła, że „zwrot kosztów zakupu wyposażenia miejsca do pracy (krzesło lub/i biurko), które zamierzają Państwo wypłacać pracownikom świadczącym pracę zdalną, nie będą stanowić przychodu ze stosunku pracy” (interpretacja nr 0112-KDIL2-1.4011.487.2023.1.KF. W tej sprawie pracodawca wskazywał jednak, że do zwrotu kosztów potrzebna jest faktura bądź inny dowód zakupu.

– Z najnowszej interpretacji wynika, że udokumentowanie zakupów nie jest konieczne. Można więc odnieść wrażenie, że dofinansowanie jest nieopodatkowane, nawet jeśli pracownik sobie biurka i krzesła nie kupił – mówi Piotr Popek.

Czy oznacza to, że pracodawcy znaleźli sposób na atrakcyjny pracowniczy bonus? I może wynosić więcej niż 1,5 tys. zł (bo przecież niektóre krzesła i biurka są sporo droższe)?

Nie można przesadzać

– Interpretacja jest korzystna, ale generalnie dobrze byłoby, gdy pracodawcy jednak zbierali potwierdzenia zakupów od pracowników. Zwłaszcza wtedy, gdy dofinansowanie jest wyższe, np. wynosi 5 tys. zł. Urzędnicy mogą bowiem zapytać podczas kontroli, czy faktycznie jest to zwrot wydatków, czy może zwykła premia, która powinna być opodatkowana – przestrzega Piotr Popek.

Fiskus nie chce podatku od ryczałtów

Przepisy o świadczeniach dla pracujących zdalnie wzbudziły spore obawy wśród przedsiębiorców. Pracodawcy niepokoili się,że skarbówka może je kwestionować, zwłaszcza ekwiwalenty i ryczałty przyznawane pracownikom za zużyty w czasie pracy w domu internet i prąd. Obawiali się, że fiskus może naliczyć przychód, jeśli uzna, iż rekompensaty są wyższe niż faktyczne koszty zdalnej pracy. Okazuje się jednak, że nie ma się czego bać. Interpretacje są dla podatników korzystne. Skarbówka nie chce podatku, liberalnie podchodzi też do dokumentowania wydatków na prąd czy internet. Oto przykład. Spółka wypłaca pracującym zdalnie ryczałt za internet oraz prąd. Ustalając jego wysokość, wzięła pod uwagę uśrednione ceny rynkowej energii elektrycznej oraz normy jej poboru, a także koszty usług telekomunikacyjnych. Pracownicy nie są zobligowani do przedstawiania faktur od dostawców. Ryczałty są jednakowe, jak podkreśla spółka – z uwagi na respektowanie zasady równego traktowania. Fiskus potwierdził, że nie stanowią przychodu pracowników. A spółka nie musi potrącać od nich podatku (interpretacja nr 0115-KDIT3.4011.417.2023.1.PS).