Opis stanu faktycznego
Wyrokiem z 24.7.2019 r. (II SAB/Łd 49/19, Legalis) Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, po rozpoznaniu sprawy ze skargi P.G. na bezczynność Zarządu Województwa L. w przedmiocie dokonania wpisu w rejestrze instytucji kultury zobowiązał Zarząd Województwa L. do załatwienia wniosku P.G. z 9.11.2018 r. w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, stwierdził, że bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, przyznał od Zarządu Województwa L. na rzecz P.G. sumę pieniężną w kwocie 1000 zł oraz zasądził zwrot kosztów postępowania sądowego.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu 7.10.2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej Zarządu Województwa Ł. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z 24.7.2019 r. w sprawie ze skargi P.G. na bezczynność Zarządu Województwa Ł. w przedmiocie dokonania wpisu w rejestrze instytucji kultury oddalił skargę kasacyjną.
Z uzasadnienia Sądu
Zgodnie z art. 183 § 1 PostAdmU Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 PostAdmU, przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.
Skarga kasacyjna została oparta na zarzucie naruszenia przepisów postępowania mających wpływ na wynik sprawy. Zarzucono naruszenie art. 57 § 1 pkt 3 PostAdmU. Według art. 57 § 1 pkt 3 PostAdmU jednym z wymogów, które stawiane jest skardze, to określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego. Dla oceny, czy jest to tego rodzaju brak, który uzasadnia odrzucenie skargi, podstawą jest regulacja przesłanek odrzucenia skargi w art. 58 § 1 PostAdmU. Wykazanie interesu prawnego warunkuje nadanie sprawie biegu. Sąd dokonał oceny interesu prawnego, zgodnie z art. 50 § 1 PostAdmU. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, skarżący wywiódł zarówno interes prawny, jak i przepisy prawa, które w jego ocenie zostały naruszone. Nie było zatem podstaw do odrzucenia skargi. Zarzut naruszenia art. 57 § 1 pkt 3 PostAdmU nie jest zasadny.
Zarzucono naruszenie art. 149 § 1 pkt 1 i 3 w zw. z art. 149 § 1a oraz art. 149 § 2 PostAdmU, przez zastosowanie pomimo, że nie zostały spełnione przesłanki stwierdzenia bezczynności organu w myśl art. 3 § 2 pkt 4 PostAdmU. W skardze kasacyjnej nie podważono, że w świetle obowiązującej regulacji w ustawie z 25.10.1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 194 ze zm.; dalej jako DziałKultU), są podstawy do dokonania czynności wpisu do rejestru. Znaczenie prawne rejestru instytucji kultury i zakres gromadzonych danych w rejestrze reguluje art. 14 DziałKultU oraz rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z 26.1.2012 r. w sprawie sposobu prowadzenia i udostępniania rejestru instytucji kultury (Dz.U. z 2012 r. poz. 189). Nie można skutecznie zarzucić naruszenia art. 149 § 1 pkt 1 i 3, art. 149 § 1a oraz art. 149 § 2 PostAdmU w zw. z art. 3 § 2 pkt 4 PostAdmU przez niepowiązanie z regulacją w ustawie o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Postawiony w skardze kasacyjnej zarzut błędnej wykładni art. 82a ust. 1 DziałKultU jest bezprzedmiotowy. W regulacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej brak jest art. 82a ust. 1 DziałKultU. Wywody w uzasadnieniu skargi kasacyjnej pozostają w pełnej sprzeczności z przyznaną mocą prawną prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Bezczynność organu występuje w przypadku gdy nie zostaje podjęta czynność na żądanie jednostki mającej w sprawie interes prawny. Czynność wpisu do rejestru ma podstawy w regulacji ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Wprawdzie do określenia terminu dokonania wpisu do rejestru nie stosuje się przepisów kodeksu postępowania administracyjnego, ale ustalenie daty złożenia wniosku o wpis do czasu rozpoznania skargi na bezczynność przez Sąd w pełni zasadnie zostało stwierdzone, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Prawidłowo Sąd zastosował art. 149 § 1 pkt 1 i 3 PostAdmU oraz stwierdził, na podstawie art. 149 § 1a PostAdmU, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. W konsekwencji zasadnie zastosował art. 149 § 2 PostAdmU.
Zarzuty naruszenia art. 82 ust. 1 i art. 82 ust. 5 SamWojU są sprzeczne z mocą przyznaną prawomocnym wyrokom sądów administracyjnych. Rozpoznając skargę na bezczynność dokonania czynności, Sąd nie jest właściwy do podważenia mocy prawnej prawomocnego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego i do ponownego rozpoznania sprawy zgodności z prawem uchwały o odwołaniu ze stanowiska Dyrektora Naczelnego Teatru w L. Moc prawomocnego wyroku jest uregulowana w art. 170 PostAdmU, który stanowi o związaniu wyrokiem stron i sądu, który je wydał, a także i inne sądy. Zarzut naruszenia art. 82 ust. 1 i art. 82 ust. 5 SamWojU nie jest zasadny.
Nie jest zasadny w konsekwencji wniosek o zastosowanie art. 189 SamWojU. W rozpoznanej sprawie nie było podstaw do odrzucenia skargi, jak i do umorzenia postępowania sądowoadministracyjnego. To ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej reguluje czynności i zakres przedmiotowy wpisu do rejestru instytucji kultury. Nie wyprowadzono z tej ustawy bezprzedmiotowości dokonania czynności wpisu.
W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, że skarżący złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w L. skargę na bezczynność Zarządu Województwa L. w sprawie dokonania wpisu w Rejestrze Instytucji Kultury Samorządu Województwa L. prowadzonym dla Teatru w L. w zakresie oznaczenia jako nieaktualnej, ewentualnie wykreślenia, zmiany wpisu nr 21 z 26.6.2017 r. o odwołaniu P.G. ze stanowiska Dyrektora Naczelnego Teatru w L. wobec prawomocnego stwierdzenia nieważności uchwały Zarządu Województwa L. z 22.6.2017 r. Zgodzić się należy, że bezpośrednią konsekwencją stwierdzenia nieważności uchwały Zarządu Województwa L. z 22.6.2017 r. w sprawie odwołania Dyrektora Naczelnego Teatru w L. było wyeliminowanie wszelkich skutków prawnych wywołanych tą uchwałą od dnia jej podjęcia, a co winno znaleźć odzwierciedlenie stosownym wpisem w rejestrze. Stwierdzenie nieważności wobec danego aktu wywiera bowiem taki sam skutek jakby on nigdy nie istniał.
Przepis art. 82a ust. 1 SamWojU stanowi, że stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały organu samorządu województwa wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.
Tym samym zasadny był zarzut bezczynności organu stanowiący rażące naruszenie prawa. W orzecznictwie za rażące naruszenie prawa uznawany jest stan, w którym bez żadnej wątpliwości i wahań można stwierdzić, że naruszono prawo w sposób oczywisty. Kwalifikacja naruszenia jako rażące musi posiadać pewne dodatkowe cechy w stosunku do stanu określanego jako zwykłe naruszenie. Podkreśla się także, iż dla uznania rażącego naruszenia prawa nie jest wystarczające samo przekroczenie przez organ ustawowych obowiązków, czyli także terminów załatwienia sprawy. Wspomniane przekroczenie musi być znaczne i niezaprzeczalne. Rażące opóźnienie w podejmowanych przez organ czynnościach ma być oczywiście pozbawione jakiegokolwiek racjonalnego uzasadnienia (por. wyrok NSA z 21.6.2012 r., I OSK 675/12, Legalis).
Z kolei w wyroku NSA z 17.4.2018 r. (II OSK 565/18, Legalis) podkreślono, że do nieistotnego naruszenia prawa nie można zakwalifikować naruszenia przepisów prawa, które normują przesłanki dopuszczalności podjęcia uchwały danej treści, przepisy regulujące procedurę podjęcia uchwały, w tym procedurę stanowiącą element współdziałania organu właściwego do podjęcia uchwały. Nieistotne naruszenie prawa to naruszenie, które nie pozostaje w związku z treścią uchwały jak i procedurą podjęcia uchwały.
Słusznie więc NSA oddalił skargę kasacyjną.
