Opis stanu faktycznego

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach na rozprawie w dniu 5.3.2020 r. sprawy ze skargi F.H. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Katowicach z dnia (…) nr (…) w przedmiocie odpowiedzialności osoby trzeciej za zaległości podatkowe i odsetki za zwłokę od tych zaległości w podatku dochodowym od osób fizycznych oraz koszty egzekucyjne oddalił skargę.

4 moduły Systemu Legalis z Bazą prawa i orzecznictwa od 183 zł netto/m-c Sprawdź

Z uzasadnienia Sądu

Na podstawie tych danych zasadnie wywiedziono, że moment niewypłacalności spółki w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z 28.2.2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 498 ze zm.; dalej jako: PrUpad) przypadł na dzień 16.12.2012 r. Zatem, zgodnie z art. 21 ust. 1 PrUpad właściwym momentem na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości był już 30.12.2012 r.

Sąd stwierdza, że ów stan niewypłacalności spółki nie był przemijający, czy chwilowy. Stan niewypłacalności utrwalał się w dalszych latach, a w marcu 2013 r. powstały zaległości również wobec Urzędu Skarbowego, z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, z kolei w styczniu 2014 r. także tytułem podatku od towarów i usług. Toczone wobec spółki w późniejszym czasie postępowania egzekucyjne okazywały się bezskuteczne. Komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w B. umorzył prowadzone postępowanie egzekucyjne postanowieniem z (…) r. z uwagi na fakt, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych. Także bezskuteczne okazało się postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Naczelnika Pierwszego (…) Urzędu Skarbowego w S. umorzone (…) r.

Godzi się także zasygnalizować, że w orzecznictwie jednolicie się wskazuje, że dla określenia, czy dłużnik jest niewypłacalny, nie ma znaczenia to, czy nie wykonuje wszystkich zobowiązań pieniężnych, czy tylko niektóre z nich. Dla określenia, czy istnieją podstawy ogłoszenia upadłości istotne znaczenie ma wyłącznie to, czy dłużnik nie wykonuje wymagalnych zobowiązań. Nie ma też znaczenia wielkość niewykonalnych przez dłużnika zobowiązań. Nawet bowiem niewykonanie zobowiązań o niewielkiej wartości oznacza jego niewypłacalność w rozumieniu art. 11 ust. 1 PrUpad (wyrok NSA z 12.4.2018 r., I FSK 1359/16, Legalis; wyrok NSA z 12.7.2017 r., I FSK 429/17, Legalis; wyrok WSA w Warszawie z 20.9.2017 r., III SA/Wa 3379/16, Legalis; wyrok WSA w Lublinie z 13.2.2019 r., I SA/Lu 538/18, Legalis).

Należy także zauważyć, że okoliczność istnienia jednego wierzyciela spółki, nie pozbawia członka zarządu spółki możliwości zgłoszenia takiego wniosku, a ocenę skuteczności dokonuje sąd upadłościowy w prowadzonym postępowaniu. Powyższe stanowisko ma pełne odzwierciedlenie w orzecznictwie sądowym m.in. w wyroku NSA z 6.6.2017 r. (I FSK 1951/15, Legalis), który wskazał, że dla określenia czasu właściwego do złożenia wniosku o upadłość spółki nie ma znaczenia okoliczność istnienia tylko jednego jej wierzyciela. Natomiast w wyroku z 15.1.2016 r. (I FSK 992/14, Legalis) Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że nawet w przypadku, gdy jedynym wierzycielem jest Skarb Państwa, nie można przyjąć, że członkowie jej zarządu nie mają z tego powodu obowiązku zgłaszać wniosku o ogłoszenie upadłości w ramach przesłanek egzoneracyjnych.

Z faktem wystąpienia podstaw do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i jednocześnie niedokonaniem tego we właściwym czasie (do 30.12.2012 r.), wiąże się w dalszej kolejności kwestia winy skarżącego w niezgłoszeniu takiego wniosku, w rozumieniu art. 116 § 1 pkt 1 lit. b) ustawy z 29.8.1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 900 ze zm.; dalej jako OrdPU). Także i w tym zakresie stanowisko organów jest prawidłowe.

W tym kontekście należy odnotować twierdzenia skarżącego, że sprawy spółki prowadził jej Prezes P.S., skarżący nie miał dostępu do kont bankowych spółki, nie brał udziału w spotkaniach z kluczowymi klientami, nie miał wglądu w podstawowe dokumenty zarówno księgowe jak i pracownicze. Skarżący był zawsze traktowany jako pracownik spółki, a nie jak członek zarządu, wykonywał polecenia Prezesa.

Odnosząc się do rozumienia przesłanki ekskulpacyjnej z art. 116 § 1 pkt 1 lit. b) OrdPU, Sąd stwierdza, że w judykaturze ugruntowane jest stanowisko, iż nieznajomość stanu finansów spółki nie może uzasadniać niezłożenia przez członka zarządu w terminie wniosku o upadłość (wyrok SN z 6.7.2011 r., II UK 352/10, Legalis oraz wyrok NSA z 14.3.2014 r., I FSK 542/13, Legalis).

Skarżący jako wiceprezes zarządu spółki nie może powoływać się na nieznajomość stanu jej finansów jako przyczynę niezgłoszenia wniosku o upadłość. Członkowi zarządu powinien być znany na bieżąco stan finansów spółki, a co za tym idzie, możliwość zaspokojenia długów (wyrok SN z 2.10.2008 r., I UK 39/08, Legalis; uchwała NSA z 10.8.2009 r., II FPS 3/09, Legalis). To na zarządzie spoczywa obowiązek monitorowania stanu finansów spółki i oceny, czy dochodzi do krótkotrwałego wstrzymania płacenia długów na skutek przejściowych trudności, czy też dochodzi do zaprzestania płacenia długów w sposób trwały. Stan finansów spółki to podstawowy obowiązek członka zarządu spółki (wyrok NSA z 22.10.2019 r., II FSK 3633/17, Legalis).

Należy bowiem się zgodzić ze stanowiskami prezentowanymi w orzecznictwie sądów administracyjnych, że wina w ujęciu art. 116 § 1 pkt 1 lit. b OrdPU, to zarówno wina umyślna i związana z nią świadomość istnienia wymagalnych zobowiązań podatkowych, jak i wina nieumyślna w postaci niedbalstwa, które zakłada brak świadomości, ale opiera się na powinności i możliwości przewidywania istnienia wymagalnych zobowiązań podatkowych (por. wyrok NSA z 10.4.2014 r., I FSK 1516/13, Legalis), a rozważając kryterium winy, należy przyjąć obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać od strony należycie dbającej o swoje interesy (wyrok NSA z 25.1.2012 r., I FSK 385/11, Legalis). Skarżący jako wiceprezes zarządu spółki nie dołożył należytej staranności w dbałości o interesy spółki.

Także wewnętrzny podział obowiązków pomiędzy członków zarządu nie wyłącza w żaden sposób odpowiedzialności władz spółki za jej funkcjonowanie (wyrok WSA w Łodzi z 30.1.2020 r., III SA/Łd 711/19, Legalis). Nieskuteczny jest więc argument skarżącego, że to inna osoba (Prezes) prowadził sprawy spółki.

Sąd wskazuje również, że w orzecznictwie sądów administracyjnych ukształtował się pogląd, zgodnie z którym nie można odmówić członkowi zarządu prawa do podjęcia ryzyka i niezgłoszenia wniosku o upadłość mimo wystąpienia stosownych ku temu przesłanek ustawowych w sytuacji, gdy według jego oceny uda się opanować sytuację finansową i w konsekwencji spłacić całość zobowiązań. Jednak jeśli zarządzający spółką takie ryzyko podejmuje, to musi to czynić ze świadomością odpowiedzialności z tym związanej i liczyć się z tym, że w przypadku dokonania błędnej oceny sytuacji rodzącej w konsekwencji choćby częściową niemożność zaspokojenia długów przez spółkę, to on sam będzie musiał ponieść subsydiarną odpowiedzialność finansową (wyroki WSA w Krakowie: z 7.5.2014 r., I SA/Kr 399/14, Legalis; z 28.2.2014 r., I SA/Kr 30/14, Legalis; z 12.12.2013 r., I SA/Kr 1244/13, Legalis; z 5.9.2013 r., I SA/Kr 609/13, Legalis; czy też z 13.3.2012 r., I SA/Kr 127/12, Legalis). Stanowisko zaprezentowane w powyższych judykatach, jest również spójne z poglądami prezentowanymi przez Sąd Najwyższy, przykładowo w wyroku z 5.7.2011 r. (I UK 422/10, Legalis), w którym przyjęto, że subiektywne przekonanie członka zarządu, że mimo niepłacenia długów spółce uda się jeszcze poprawić jej kondycję, a więc przekonanie, że niespłacanie długów jest spowodowane przejściowymi trudnościami, nie ma znaczenia dla oceny przesłanki egzoneracyjnej członka zarządu od odpowiedzialności, jeżeli nie jest poparte obiektywnymi faktami uzasadniającymi ocenę, że spółka rzeczywiście miała szanse, w możliwym do przewidzenia, krótkim czasie, uzyskać środki na spłatę długów, co uzasadniałoby wstrzymanie się z wnioskiem o upadłość (por. także analogiczne stanowisko zawarte w wyroku NSA z 29.11.2012 r., II FSK 721/11, Legalis).

Przyjęcie funkcji członka zarządu spółki kapitałowej związane jest z koniecznością ponoszenia ewentualnej odpowiedzialności wynikającej z przepisów prawa. Odpowiedzialność taką musi więc uwzględnić osoba decydująca się na sprawowanie takiej funkcji.

W myśl przepisu art. 21 PrUpad, dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie trzydziestu dni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. Jeżeli dłużnikiem jest osoba prawna albo ułomna osoba prawna, obowiązek ten, spoczywa na każdym, kto na podstawie ustawy, umowy spółki lub statutu ma prawo do prowadzenia spraw dłużnika i do jego reprezentowania, samodzielnie lub łącznie z innymi osobami. Członek zarządu spółki kapitałowej ma prawo do podjęcia ryzyka i niezgłoszenia wniosku o upadłość, jednak musi mieć świadomość, że w przypadku dokonania błędnej oceny sytuacji rodzącej w konsekwencji choćby częściową niemożność zaspokojenia długów przez spółkę, to on sam będzie musiał ponieść subsydiarną odpowiedzialność finansową.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Przetestuj. Sprawdź