- Projekt ustawy wpisuje się w strategię cyfryzacji transportu drogowego i ujednolicania standardów informacyjnych w całej Unii Europejskiej.
- Nowe obowiązki zostaną nałożone zarówno na zarządców dróg i transportu publicznego, jak i na organy administracji centralnej.
- Szczególną rolę odegrają Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad oraz Główny Inspektor Transportu Drogowego, którym przypisano funkcje koordynacyjne i kontrolne.
Podstawa prawna i cel projektowanych zmian
Projektowana ustawa ma na celu implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2661 z 22.11.2023 r. w sprawie zmiany dyrektywy 2010/40/UE w sprawie ram wdrażania inteligentnych systemów transportowych w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transportu (Dz.Urz. UE L z 2023 r. Nr 284, s. 2661).
Dyrektywa 2023/2661/UE jest uzupełniona przez szereg aktów wykonawczych w postaci rozporządzeń delegowanych Komisji Europejskiej, w tym:
- rozporządzenie delegowane Komisji (UE) Nr 885/2013 z 15.5.2013 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/WE w odniesieniu do zapewniania usług informacyjnych o bezpiecznych i chronionych parkingach dla samochodów ciężarowych i pojazdów użytkowych (Dz.Urz. UE L z 2013 r. Nr 247, s. 1);
- rozporządzenie delegowane Komisji (UE) Nr 886/2013 z 15.5.2013 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/WE w odniesieniu do danych i procedur dotyczących dostarczania bezpłatnie użytkownikom, w miarę możliwości, minimalnych powszechnych informacji o ruchu związanych z bezpieczeństwem drogowym (Dz.Urz. UE L z 2013 r. Nr 247, s. 6);
- rozporządzenie delegowane Komisji (UE) Nr 2022/670 z 2.2.2022 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/WE w odniesieniu do świadczenia ogólnounijnych usług informacyjnych w czasie rzeczywistym dotyczących ruchu (Dz.Urz. UE L z 2022 r. Nr 122, s. 1);
- rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 2017/1926 z 31.5.2017 r. uzupełniające dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/40/WE w odniesieniu do świadczenia ogólnounijnych usług w zakresie informacji o podróżach multimodalnych (Dz.Urz. UE L z 2017 r. Nr 272, s. 1).
Uzasadnienie potrzeby legislacyjnej
Projektowane zmiany wynikają z potrzeby przyspieszenia wdrażania nowoczesnych rozwiązań w zakresie zarządzania mobilnością i cyfryzacji transportu drogowego. Pomimo obowiązywania przepisów ustawy z 11.8.2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1524), proces cyfryzacji informacji transportowych w Polsce postępuje wolno. Przyczyną tego stanu rzeczy jest m.in. brak spójnego systemu zapewniającego dostępność danych oraz rozproszenie inicjatyw wdrożeniowych dotyczących usług ITS. Projektowana ustawa ma na celu eliminację tych barier poprzez implementację kompleksowych rozwiązań prawnych zgodnych z rewizją dyrektywy 2023/2661/UE.
Zakres merytoryczny projektowanych rozwiązań
Projektowane przepisy zakładają szereg rozwiązań, dążących do zapewnienia:
- świadczenia minimalnych, powszechnych informacji o ruchu związanych z bezpieczeństwem drogowym;
- cyfryzacji wybranych informacji podstawowych;
- publikacji danych niezbędnych dla funkcjonowania ITS w formatach nadających się do odczytu maszynowego, za pośrednictwem krajowych punktów dostępu (dalej: KPD).
W szczególności ustandaryzowanej publikacji mają podlegać dane dotyczące przestrzennej lokalizacji węzłów dostępu dla pasażerskich przewozów regularnych, w tym informacje o dostępności architektonicznej i infrastrukturze pomocniczej (np. windy, schody ruchome).
Zakres zmian legislacyjnych
Projekt przewiduje nowelizację następujących aktów prawnych:
- Ustawa z 21.3.1985 r. o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 320) – w zakresie uregulowania obowiązków zarządców dróg w odniesieniu do wdrażania usług ITS oraz cyfryzacji informacji i udostępniania danych oraz ich publikacji poprzez KPD.
- Ustawa z 16.12.2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 285) – w zakresie:
- nałożenia na organizatorów publicznego transportu zbiorowego obowiązku udostępniania danych dotyczących organizacji przewozów o charakterze użyteczności publicznej w zakresie informacji o podróży, takich jak rozkłady jazdy i cenniki;
- obowiązku właścicieli lub zarządzających przystankami komunikacyjnymi i dworcami autobusowymi udostępniania do właściwego KPD danych umożliwiających ich lokalizację przestrzenną oraz informacji o dostępności tych obiektów.
Obowiązki i kompetencje organów administracji
W projekcie przewiduje się ustanowienie szczegółowych obowiązków dla wybranych organów i podmiotów publicznych, w tym:
- zobowiązanie podmiotów zarządzających infrastrukturą drogową oraz organizatorów publicznego transportu zbiorowego i przewoźników drogowych wykonujących przewozy regularne w krajowym i międzynarodowym transporcie drogowym do sukcesywnej cyfryzacji informacji i udostępniania danych w formatach nadających się do odczytu maszynowego poprzez KPD – w zakresie i terminach przewidzianych w Załączniku III dyrektywy 2023/2661/UE – dla wszystkich interesariuszy;
- wyznaczenie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad do prowadzenia KPD przewidzianych w rozporządzeniu 885/2013/UE, rozporządzeniu 886/2013/UE i rozporządzeniu 2022/670/UE;
- prowadzenie przez ministra właściwego ds. transportu KPD w rozumieniu rozporządzenia 2017/1926/UE lub wyznaczenie podmiotu prowadzącego ten punkt w trybie rozporządzenia wykonawczego;
- zobowiązanie Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad do świadczenia usługi ITS w zakresie minimalnych powszechnych informacji o ruchu związanych z bezpieczeństwem drogowym, w związku z prowadzonymi przez niego KPD oraz jego zadaniami jako zarządcy dróg;
- zobowiązanie Głównego Inspektora Transportu Drogowego do dokonywania oceny zgodności, w rozumieniu rozporządzenia 885/2013/UE, rozporządzenia 886/2013/UE, rozporządzenia 2017/1926/UE i rozporządzenia 2022/670/UE.
Etap legislacyjny
Projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw został opublikowany w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów. Zgodnie z przekazanymi informacjami, planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to II kwartał 2025 r.