Dalsza pomoc finansowa dla spółdzielni socjalnych

Spółdzielnie socjalne

Działalność w spółdzielni socjalnej opiera się na prowadzeniu wspólnego przedsiębiorstwa w oparciu o osobistą pracę członków oraz pracowników spółdzielni socjalnej. Jak podaje Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, jest to forma podmiotowości prawnej łączącej cechy przedsiębiorstwa oraz organizacji pozarządowej. Spółdzielnie socjalne, prowadząc równolegle działalność gospodarczą oraz reintegrację społeczną i zawodową, stały się jednym z kluczowych podmiotów ekonomii społecznej oraz istotnym instrumentem polityki społecznej w zakresie aktywnej integracji i zwiększania spójności społecznej. Tak więc, udzielanie dalszej pomocy finansowej spółdzielniom ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON), na zasadach de minimis, jest szczególnie uzasadnione.

Spółdzielnię socjalną mogą założyć m.in. osoby bezrobotne, osoby niepełnosprawne, osoby do 30-tego roku życia oraz po ukończeniu 50-tego roku życia, posiadające status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia czy osoby osoby usamodzielniane (z zastrzeżeniem, że posiadają pełną zdolność do czynności prawnych). Zatem spółdzielnie działają na rzecz: społecznej reintegracji jej członków, przez co należy rozumieć działania mające na celu odbudowanie i podtrzymanie umiejętności uczestniczenia w życiu społeczności lokalnej i pełnienia ról społecznych w miejscu pracy, zamieszkania lub pobytu.

Działalność spółdzielni może zostać wsparta ze środków budżetu państwa lub środków budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w szczególności poprzez: dotacje, pożyczki, poręczenia, usługi lub doradztwo w zakresie finansowym, księgowym, ekonomicznym, prawnym i marketingowym czy zrefundowanie kosztów lustracji.

Co istotne, w ramach prowadzonej działalności spółdzielnia socjalna może otrzymać też pomoc ze środków PFRON:

1) jednorazowo środki na utworzenie stanowiska pracy dla skierowanej przez powiatowy urząd pracy osoby niepełnosprawnej, w wysokości określonej w umowie, zawartej ze starostą:

a) nie wyższej jednak niż sześciokrotność przeciętnego wynagrodzenia, w przypadku zobowiązania do utrzymania zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, na utworzonym stanowisku pracy nieprzerwanie przez okres co najmniej 12 miesięcy,

b) wynoszącej od sześciokrotności do piętnastokrotności przeciętnego wynagrodzenia, w przypadku zobowiązania do utrzymania zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, na utworzonym stanowisku pracy nieprzerwanie przez okres co najmniej 24 miesięcy

– jeżeli nie otrzymała bezzwrotnych środków publicznych na ten cel;

2) środki na finansowanie kosztów wynagrodzenia, w okresie do 6 miesięcy od dnia zawarcia umowy ze starostą, wypłacane miesięcznie w wysokości nie wyższej niż kwota najniższego wynagrodzenia przez okres nie dłuższy niż 6 miesięcy, dla zatrudnionej skierowanej przez powiatowy urząd pracy osoby niepełnosprawnej

Zastrzeżenie jest jednak takie, że jeżeli okres zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, będzie krótszy niż 12 miesięcy, spółdzielnia socjalna jest obowiązana zwrócić do PFRON-u za pośrednictwem starosty środki w wysokości równej 1/12 ogólnej kwoty zwrotu za każdy miesiąc brakujący do upływu okresu 12-stu miesięcy, jednak w wysokości nie mniejszej niż 1/6 tej kwoty. Spółdzielnia socjalna dokonuje zwrotu w terminie 3 miesięcy od dnia rozwiązania stosunku pracy z osobą niepełnosprawną.

Zmienianie rozporządzenie

Szczegółowe zasady powyższego oraz działania spółdzielni socjalnych określa ustawa o spółdzielniach socjalnych z 27.4.2006 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2085) oraz zmieniane rozporządzenie. W rozporządzeniu Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określił m.in.:

1. szczegółowe warunki i tryb przyznawania spółdzielni socjalnej jednorazowo środków na utworzenie stanowiska pracy dla skierowanej osoby niepełnosprawnej,
2. szczegółowe warunki i tryb przyznawania spółdzielni socjalnej środków na finansowanie kosztów wynagrodzenia,
3. formy zabezpieczenia zwrotu środków na utworzenie stanowiska pracy dla skierowanej osoby niepełnosprawnej lub finansowanie kosztów wynagrodzenia w przypadku niedotrzymania warunków umowy dotyczącej ich przyznania – mając na względzie zwiększenie mobilności oraz poziomu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, racjonalne gospodarowanie środkami PFRON, a także konieczność zapewnienia zgodności udzielania pomocy z zasadami przyznawania pomocy de minimis w przypadku wypłaty środków na utworzenie stanowiska pracy dla skierowanej osoby niepełnosprawnej oraz w przypadku wypłaty środków na finansowanie kosztów wynagrodzenia.

Wydłużenie przepisów umożliwiających kontynuację udzielania pomocy de minimis

Projekt rozporządzenia modyfikuje brzmienie § 10 w zakresie przyznania spółdzielni socjalnej środków na utworzenie stanowiska pracy i finansowanie kosztów wynagrodzenia osób niepełnosprawnych, który to § 10 określa końcowy termin obowiązywania rozporządzenia, zatem 30.6.2021 r.

Nowe brzmienie § 10 będzie wskazywało, że środki stanowiące pomoc de minimis mogą być udzielane do końca okresu dostosowawczego, o którym mowa w art. 7 ust. 4 w związku z art. 8 rozporządzenia Komisji (UE) nr 1407/2013 z 18.12.2013 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis (Dz.Urz. UE L z 2013 r. Nr 352, s. 1). Pomoc ta, z powodu swojej niskiej wartości finansowej (de minimis non curat lex – prawo nie troszczy się o drobiazgi), nie musi być zgłaszana do Komisji Europejskiej. Taka konstrukcja pomocy powoduje, że nie zagraża gospodarce wolnorynkowej i konkurencji.

Zdaniem projektodawcy: „Zmiana będzie miała pozytywny wpływ na rynek pracy, w tym na sektor mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, ponieważ zapewni im ciągłość korzystania z pomocy publicznej w formie przyznania spółdzielni socjalnej środków na utworzenie stanowiska pracy i finansowanie kosztów wynagrodzenia osób niepełnosprawnych i w wydłużonych ramach czasowych wytyczonych przez właściwe rozporządzenie Komisji wymienione w § 9 oraz bezterminowo w przypadkach, gdy w ramach tego instrumentu jest udzielane pozapomocowe wsparcie”.