Zgodnie z art. 52zf ustawy z 26.7.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; dalej: PDOFizU) oraz art. 38w ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1800; dalej: PDOPrU) kosztem uzyskania przychodów mogą być koszty wytworzenia albo cena nabycia rzeczy lub praw będących przedmiotem darowizn, a także koszty poniesione z tytułu nieodpłatnego świadczenia, o ile:

  • realizują cele związane z przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy;
  • zostaną przekazane w okresie od 24.2.2022 r. do 31.12.2022 r.;
  • nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne;
  • zostaną przekazane organizacjom, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy z 24.4.2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (t.j. Dz.U. z 2020 poz. 1057; dalej: PożPubWolontU) lub równoważnym organizacjom określonym w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego, obowiązujących na terytorium Ukrainy, jednostkom samorządu terytorialnego, Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, względnie podmiotom wykonującym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium Ukrainy działalność leczniczą lub działalność z zakresu ratownictwa medycznego.

Z kolei wartość ww. darowizn i nieodpłatnych świadczeń, o których mowa powyżej, nie stanowi przychodów podlegających opodatkowaniu dla podmiotów otrzymujących darowiznę (art. 52zg PDOFizU oraz art. 38x PDOPrU). Myśląc o preferencjach podatkowych, związanych ze wsparciem ofiar wojny w Ukrainie, należy pamiętać także o możliwości pomniejszenia podstawy opodatkowania o odpowiednią kwotę, nie większą jednak niż 10% dochodu (art. 18 ust. 1 pkt 2 PDOPrU) lub 6% dochodu (art. 26 ust. 1 pkt 9 PDOFizU), przy spełnieniu warunków określonych w tych przepisach.

Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy. Komentarz z wzorami. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Wątpliwości w przedmiocie podwójnej preferencji

Wraz z wejściem w życie nowych rozwiązań część praktyków podatkowych sygnalizowała wątpliwości co do tego, czy obydwa ww. reżimy podatkowe można łączyć (rzecz jasna przy spełnieniu warunków). Innymi słowy czy dany wydatek można zaliczyć zarówno do KUP, jak i odliczyć go od dochodu.

Skąd te wątpliwości? Zgodnie z art. 26 ust. 13a PDOFizU darowizny podlegają odliczeniu od dochodu, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów lub nie zostały odliczone od dochodów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30c PDOFizU. Również na gruncie PDOPrU istnieje przepis ograniczający możliwość odliczenia darowizn od dochodu. Zgodnie z art. 18 ust. 1k PDOPrU odliczenia nie stosuje się w przypadku, gdy podatnik zaliczył wartość przekazanej darowizny do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt. 14 PDOPrU.

Nowelizacja przepisów rozwiewa (część) wątpliwości

Ustawodawca postanowił rozwiać ww. wątpliwości w najlepszy możliwy sposób, czyli poprzez zmianę przepisów. Zgodnie z nowym art. 52zf ust. 3 PDOFizU podatnik może odliczyć od dochodu lub przychodu darowizny rzeczy lub praw majątkowych również w przypadku, gdy koszty wytworzenia lub cena nabycia tych rzeczy lub praw majątkowych zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie ww. przepisów.

Jeżeli zerkniemy w uzasadnienie do ww. nowelizacji, to przekonamy się, że zaproponowane zmiany mają na celu umożliwienie odliczenia od podstawy obliczenia podatku darowizn, których wartość wytworzenia lub koszt nabycia podatnik zaliczył do kosztów uzyskania przychodów. Podatnik zyska więc prawo do dodatkowej preferencji, polegającej na odliczeniu od dochodu również wartości darowizny przekazanej na rzecz organizacji pozarządowych, której koszt wytworzenia lub cenę nabycia zaliczył już do kosztów podatkowych.

Omawiany przepis znajdzie zastosowanie do darowizn przekazanych w okresie od 24.2.2022 r. do 31.12.2022 r. Sposób sformułowania tego przepisu i uzasadnienia wskazuje, że do tej pory prawo do kumulowania podatkowej preferencji nie przysługiwało. A raczej – nie przysługiwałoby, bo wsteczne zastosowanie ww. zasady ratuje sytuację. Inna sprawa, że rozliczenia darowizn mają miejsce dopiero przy okazji składania deklaracji rocznej, więc na wszystko jest jeszcze czas.

Ustawodawca nie wprowadził podobnego przepisu na grunt PDOPrU. Na pierwszy rzut oka może to dziwić i rodzić dalsze wątpliwości, jednak chyba niepotrzebnie. Brak stosownej regulacji nie oznacza wcale, że podatnicy tego podatku nie mogą skorzystać z podwójnej preferencji. Wszystko dlatego, że przepis art. 18 ust. 1k PDOPrU należy interpretować wąsko. Odnosi się on jedynie do zaliczanych do KUP darowizn, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 14 PDOPrU.

Rozwiązania wynikające z ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy – kompendium wiedzy. Skonfiguruj Twój System Legalis! Sprawdź

Kiedy więc podwójna preferencja?

Po pierwsze powinno być spełnione kryterium podmiotowe obdarowanego. Obydwa kryteria (KUP i odliczenie darowizny) spełnią jedynie krajowe organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 PożPubWolontU. Po drugie chodzi o realizację przez te organizacje celu określonego w art. 4 PożPubWolontU (np. w zakresie pomocy ofiarom katastrof, klęsk żywiołowych, konfliktów zbrojnych i wojen w kraju i za granicą). Po trzecie darowizny powinny mieć charakter rzeczowy lub usługowy, a nie czysto pieniężny (taka forma nie uprawnia do zaliczenia w KUP). Jeżeli więc podatnik CIT przekaże przykładowo sprzęt medyczny na rzecz organizacji pozarządowej, realizującej zadania publiczne w zakresie pomocy ofiarom wojny w Ukrainie, może odliczyć od dochodu wartość sprzętu wraz z ewentualnym podatkiem VAT, którego nie mógł odliczyć (art. 18 ust. 1b PDOPrU). Dodatkowo, może zaliczyć ów wydatek do KUP.

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →