Przeniesienie sędziego w stan spoczynku
Kolegium Sądu Okręgowego w L. wniosło o przeniesie sędziego M.M. – sędziego Sądu Rejonowego w G. w stan spoczynku z uwagi na orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 2.7.2020 r. stwierdzające, że M.M. jest trwale niezdolny do pełnienia obowiązków sędziego z powodu choroby lub utraty sił. KRS uznała, że w sprawie spełnione zostały przesłanki warunkujące przeniesienie sędziego w stan spoczynku, wynikające z art. 70 § 1 ustawy z 27.7.2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2072; dalej: PrUSP) i podjęła uchwałę o przeniesieniu w stan spoczynku sędziego z dniem 2.7.2020 r. M.M. wniósł odwołanie od uchwały KRS, zarzucając m.in. naruszenie art. 70 § 1 PrUSP w zw. z art. 44 ust. 3 ustawy z 12.5.2011 o Krajowej Radzie Sądownictwa (t.j. Dz.U. 2021 r. poz. 269; dalej: KrRadSądU) poprzez błędną jego wykładnię, polegającą na przyjęciu, że zaszła wyjątkowa okoliczność uzasadniająca przeniesienie w stan spoczynku z datą wsteczną, podczas gdy przeniesienie w stan spoczynku skarżącego nastąpi w dniu prawomocności uchwały KRS.
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżoną uchwałę w części – w zakresie określenia daty przejścia w stan spoczynku. Jak wyjaśniono, w art. 70 § 1 PrUSP określono warunki konieczne do przeniesienia sędziego w stan spoczynku, czyli wystąpienie choroby lub utraty sił, uznanie sędziego przez lekarza orzecznika ZUS za trwale niezdolnego do pełnienia obowiązków sędziego z uwagi na wystąpienie okoliczności wskazanych w pkt. 1, złożenie przez sędziego albo kolegium właściwego sądu wniosku o przeniesienie sędziego w stan spoczynku. Jednak w przepisie tym ustawodawca nie rozstrzyga o dacie przeniesienia sędziego w stan spoczynku w przypadku stwierdzenia przez lekarza orzecznika ZUS trwałej niezdolności sędziego do pracy. SN podkreślił, że procedura przeniesienia sędziego w stan spoczynku musi zostać przeprowadzona z zachowaniem konstytucyjnych gwarancji nieusuwalności sędziów, zaś z przepisów PrUSP jednoznacznie wynika, że sędziego w stan spoczynku przenosi wskazany w ustawie organ, nie zaś lekarz orzecznik ZUS.
Do obowiązków KRS należy natomiast ocena mocy dowodowej orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, dotyczącego trwałej niezdolności do pełnienia obowiązków sędziego. W ocenie SN za przyjęciem, że uchwała KRS wywołuje skutki na przyszłość, nie zaś wstecz, przemawia dopuszczenie przez ustawodawcę wniesienia przez zainteresowanego sędziego zarówno sprzeciwu od orzeczenia lekarza orzecznika ZUS do właściwej komisji lekarskiej ZUS, jak i odwołania do Sądu Najwyższego od decyzji KRS, podjętej po ocenie zgromadzonego materiału dowodowego. Mechanizm ten zabezpiecza konstytucyjne gwarancje nieusuwalności sędziów, a przez to niezawisłości sędziowskiej. W konsekwencji praktyka wskazywania przez KRS w uchwale konkretnej daty przejścia sędziego w stan spoczynku jest niewłaściwa, organ ten nie może bowiem przewidzieć, kiedy jego uchwała stanie się prawomocna, a to ten moment wyznacza dzień przejścia sędziego w stan spoczynku. W chwili podejmowania uchwały KRS nie jest w stanie stwierdzić np. czy zainteresowany sędzia wniesienie odwołanie od uchwały na podstawie art. 73 § 2 PrUSP.
Ocena dowodów
Jednocześnie SN wyjaśnił, że w starszym orzecznictwie podkreślano, iż postępowanie w sprawie odwołania od uchwały KRS prowadzone jest na podstawie przepisów o skardze kasacyjnej, zawartych w KPC. W konsekwencji odwołujący w postępowaniu przed SN nie mógł podnosić żadnych argumentów dotyczących oceny dowodów i ustaleń faktycznych dokonanych przez KRS ani też powoływać nowych faktów i dowodów, a SN był związany ustaleniami faktycznymi stanowiącymi podstawę wydania zaskarżonej uchwały. W nowszym orzecznictwie dopuszczono badanie, czy KRS podejmując uchwałę wywiązała się z obowiązku wszechstronnego rozważenia sprawy na podstawie całego zebranego materiału dowodowego, do czego zobowiązywały ją przepisy postępowania obowiązujące przed KRS (zob. wyrok SN z 15.10.2014 r., III KRS 49/14; wyrok SN z 27.3.2012 r., III KRS 5/12, Legalis). W dalszym ciągu wskazuje się jednak, że podstawą odwołania od uchwały KRS nie mogą być wyłącznie – stanowiące wyraz subiektywnych odczuć skarżącego – zarzuty, które dotyczą ustalenia faktów lub oceny dowodów w sprawie (zob. wyrok SN z 6.5.2015 r., III KRS 16/15, Legalis). SN podkreślił, że w tej sprawie skarżący zasadnie zarzucił naruszenia prawa procesowego – art. 233 § 1 KPC w zw. z art. 44 ust. 3 KrRadSądU, KRS orzekała w sposób dowolny, bowiem z żadnej z przytoczonych w uchwale okoliczności faktycznych, jak i prawnych nie wynika możliwość przeniesienia sędziego w stan spoczynku z datą wsteczną.
Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →
