Ustawa z 26.5.2023 r. o aplikacji mObywatel (Dz.U. z 2023 r. poz. 1234; dalej: MObywatelApU) została ogłoszona 29.6.2023 r., zaś obowiązuje od 14.7.2023 r. Wprowadza szereg zmian związanych z dokumentami elektronicznymi i zasadami posługiwania się nimi za pomocą funkcjonującej już od 2017 r. od aplikacji mObywatel.

Potrzeba zmian prawnych

Zgodnie z uzasadnieniem MObywatelApU (dostępnym na stronie internetowej Sejmu RP, druk 3050), aplikacja mObywatel cieszy się dużą popularnością (ponad 9 milionów pobrań), a zainteresowanie nią ciągle rośnie. Korzystanie z ww. aplikacji jest dobrowolne i bezpłatne (art. 17 MObywatelApU). Ustawodawca wskazuje, że popularność i łatwość korzystania z aplikacji mObywatel spowodowały, iż użytkownicy tej aplikacji zaczęli oczekiwać, aby dokumenty elektroniczne obsługiwane przy użyciu aplikacji mObywatel pozwalały na ich wykorzystanie w sposób co najmniej tak szeroki, jak w przypadku odpowiadających im dokumentów tradycyjnych. Brak takiej możliwości stał się tym bardziej dotkliwy w czasie ograniczeń związanych ze stanem pandemicznym. Zaistniała sytuacja spowodowała wzrost oczekiwań w zakresie bezpiecznych form bezkontaktowego, tj. niewymagającego wzajemnej wymiany fizycznych dokumentów, potwierdzania tożsamości i uprawnień, zdalnego przekazania danych oraz załatwiania spraw urzędowych z wykorzystaniem usług online, w tym usług świadczonych za pomocą urządzeń mobilnych. MObywatelApU nie wprowadza nowej aplikacji, a jedynie modyfikuje, dostosowuje do aktualnych warunków i poprawia funkcjonalność aplikacji już istniejącej.

Cele zmian

Jak czytamy w uzasadnieniu MObywatelApU jej celem jest kompleksowe uregulowanie kwestii związanych z funkcjonowaniem aplikacji mObywatel oraz warunków jej udostępniania i świadczenia usług w ramach tej aplikacji. Wśród szczegółowych celów ustawodawca wymienia natomiast m.in:

  • zrównanie pod względem prawnym dokumentów cyfrowych obsługiwanych w aplikacji mObywatel z dokumentami w tradycyjnej formie, a w szczególności doprecyzowanie warunków wykorzystywania i uznawania dokumentu elektronicznego, obsługiwanego przy użyciu aplikacji mObywatel, który ma służyć jako mobilny dokument tożsamości (mobilny odpowiednik dowodu osobistego). Dokumenty elektroniczne mieszczą się w ogólnym pojęciu dokumentu, zatem mogą pełnić analogiczne funkcje jak dokumenty tradycyjne. Są to głównie dokumenty elektroniczne, zawierające w szczególności dane pobrane z rejestrów publicznych lub z publicznych systemów teleinformatycznych, czyli dane posiadające walor autentyczności. Zdaniem ustawodawcy uzasadnia to, aby takie dokumenty elektroniczne były uznawane za dokumenty równoważne odpowiadającym im dokumentom tradycyjnym, jako potwierdzające odpowiednio: tożsamość, sytuację prawną użytkownika aplikacji mObywatel lub prawa mu przysługujące.
  • upowszechnienie korzystania z usługi mLegitymacji przez uczniów i studentów (art. 11 i art. 12 MObywatelApU). Uczelnia udostępnia zainteresowanemu studentowi kod QR, który umożliwia w terminie 30 dni pobranie mLegitymacji studenckiej i uzyskanie przeznaczonego dla studentów certyfikatu użytkownika aplikacji mObywatel. W zakresie danych studenta wskazanych w mLegitymacji studenckiej administratorem danych jest uczelnia. Natomiast w zakresie danych zapisanych w certyfikacie m.in. imię (imiona), nazwisko, numer PESEL, numer legitymacji – minister właściwy do spraw informatyzacji. W przypadku mLegitymacji uczniów kwestie wydawania dokumentu oraz przetwarzania danych przedstawiają się analogicznie jak w przypadku mLegitymacji studenckiej, przy czym właściwymi podmiotami są tu odpowiednio uczeń i szkoła. MLegitymacja szkolna będzie wydawana uczniowi pełnoletniemu a uczniowi niepełnoletniemu wówczas gdy rodzice tego ucznia nie wyrazili sprzeciwu.
  • umożliwienie wykorzystania aplikacji mObywatel jako czynnika uwierzytelniania profilu zaufanego, co pozwoli na wygodniejsze użycie tego środka identyfikacji elektronicznej.
  • zapewnienie możliwości dokonywania płatności w ramach usług świadczonych przez podmioty publiczne w aplikacji mObywatel.
Nowe technologie – Sprawdź aktualną listę szkoleń Sprawdź

Dokument mObywatel

Podstawowym dokumentem elektronicznym, jaki jest obsługiwany przy użyciu aplikacji mObywatel, jest dokument, zwany „dokumentem mObywatel”, zawierający dane pobrane z Rejestru Dowodów Osobistych i z rejestru PESEL. Mając na uwadze powyższe w ustawie wskazano, że jeżeli z odrębnego przepisu prawa wynika obowiązek stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego na podstawie dokumentu tożsamości, w szczególności na podstawie dowodu osobistego, to obowiązek ten powinien być uznany za spełniony także w przypadku stwierdzenia tożsamości lub obywatelstwa polskiego na podstawie dokumentu mObywatel (art. 7 ust. 4 MObywatelApU). Dokument mObywatel jest wydawany automatycznie, na okres 5 lat, osobie, która stała się użytkownikiem aplikacji mObywatel (art. 7 ust. 2 MObywatelApU). Dokument mObywatel zawiera:

  1. nazwisko i imię (imiona);
  2. numer PESEL;
  3. datę urodzenia;
  4. fotografię;
  5. obywatelstwo;
  6. imię ojca;
  7. imię matki;
  8. numer i serię, datę wydania oraz termin ważności tego dokumentu (art. 7 ust. 1 MObywatelApU).

Dokument mObywatel, dzięki przewidzianej przez ustawodawcę procedurze jego tworzenia oraz wydawania, stanowi wiarygodny dokument tożsamości, wydawany przez organ administracji rządowej. Zasadne jest jego umocowanie w przepisach prawa jako dokumentu pozwalającego na stwierdzenie tożsamości i obywatelstwa polskiego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Niemniej jednak warto pamiętać o istotnym ograniczeniu w użyteczności ww. dokumentu – może być on wykorzystywany wyłącznie w relacjach wzajemnej fizycznej obecności stron, np. okazany na telefonie użytkownika aplikacji mObywatel, którego dotyczy.

Inne dokumenty dostępne w aplikacji mObywatel to: mPrawo Jazdy, mPojazd, Unijny Certyfikat Covid (UCC), Karta Dużej Rodziny (mKDR) oraz mLegitymacja UUT.

Etap legislacyjny

Regulacje zawarte w MObywatelApU zastępują dotychczasowe art. 19e–19j ustawy z 17.2.2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 57), na podstawie których dotychczas funkcjonowała aplikacja mObywatel.

MObywatelApU wprowadza zmiany w ponad 30 ustawach, a większość z nich jest konsekwencją rozwiązań przewidzianych w MObywatelApU (zmiany o charakterze dostosowującym).

MObywatelApU weszła w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, tj. 14.7.2023 r., z zastrzeżeniem wymienionych wyjątków (art. 84 MObywatelApU).

Wszystkie aktualności n.ius® po zalogowaniu. Nie posiadasz dostępu? Kup online, korzystaj od razu! Sprawdź

Artykuł pochodzi z Systemu Legalis. Bądź na bieżąco, polub nas na Facebooku →